TÜRKİYE CUMHURİYETİ
|
ANAYASA MAHKEMESİ
|
|
|
İKİNCİ BÖLÜM
|
|
KARAR
|
|
MUHAMMET KAYA BAŞVURUSU
|
(Başvuru Numarası: 2014/3110)
|
|
Karar Tarihi: 9/1/2018
|
|
İKİNCİ BÖLÜM
|
|
KARAR
|
|
Başkan
|
:
|
Engin
YILDIRIM
|
Üyeler
|
:
|
Serdar
ÖZGÜLDÜR
|
|
|
Osman Alifeyyaz PAKSÜT
|
|
|
Recep
KÖMÜRCÜ
|
|
|
Recai AKYEL
|
Raportör
|
:
|
Gülbin AYNUR
|
Başvurucu
|
:
|
Muhammet
KAYA
|
Vekili
|
:
|
Av. Mehmet
SAĞLAM
|
|
|
|
I. BAŞVURUNUN KONUSU
1. Başvuru, polis meslek yüksekokuluna yapılan geçici kaydın
silinmesine dayanak gösterilen yönetmelik hükmünün idari yargı tarafından iptal
edilmesine rağmen yeniden kayıt hakkı tanınmaması nedeniyle eğitim hakkının
ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
II. BAŞVURU SÜRECİ
2. Başvuru 10/3/2014tarihinde yapılmıştır.
3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön
incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.
4. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm
tarafından yapılmasına karar verilmiştir.
III. OLAY VE OLGULAR
5. Başvurucu, Adana Kemal Serhadlı Polis Meslek Yüksekokulunda
geçici kayıtlı öğrenci adayı iken gözünden lazer operasyonu geçirmiş olması
nedeniyle 4/8/2003tarihli ve 25189 sayılı Resmî Gazete'de
yayımlanarak yürürlüğe giren Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği’nin
(Yönetmelik) Ek-3 IV/A maddesinin 3. bendinde belirtilen sağlık koşulunu
taşımadığı gerekçesiyle 5/2/2010 tarihinde başvurucunun okuldan ilişiği
kesilmiştir.
A. Başvurucunun İlişiğinin
Kesilmesine İlişkin İşleme Karşı Açılan Dava
6. Başvurucunun okuldan ilişiğinin kesilmesine dair işlemin
iptali istemiyle açtığı dava Ankara 12. İdare Mahkemesinin 12/11/2010 tarihli
kararıyla reddedilmiştir. Kararın gerekçesinde uyuşmazlığın çözümü için
bilirkişi incelemesi yaptırılması gerektiğinden başvurucunun Hacettepe
Üniversitesi Hastanesine sevk edildiği, burada yapılan muayenesi neticesinde
gözünden lazer operasyonu geçirdiğinin tespit edildiği, bu itibarla
Yönetmelik'in Ek-3 IV/A maddesinde öngörülen sağlık şartını taşımadığının
anlaşıldığı, dolayısıyla dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı
belirtilmiştir. Söz konusu karar temyiz edilmeksizin kesinleşmiştir.
B. Yönetmelik Hükmünün
İptali İstemiyle Açılan Dava
7. Başka bir şahıs tarafından, gözünden lazer operasyonu
geçirdiği gerekçesiyle okuldan ilişiğinin kesilmesine dair idari işlemin iptali
ve bu işlemin dayanağı olan Yönetmelik'in Ek-3 IV/A maddesinin 3. bendinde yer
alan "Göze ait hiçbir operasyon ve
lazer müdahalesi geçirmemiş olacak" ibaresinin iptali ve
yürütmenin durdurulması istemiyle ilk derece mahkemesi sıfatıyla Danıştayda dava açılmıştır.
8. Danıştay Sekizinci Dairesinde (Daire) görülen bu davada Daire
21/3/2011 tarihli kararıyla yürütmenin durdurulması istemini reddetmiştir.
9. Davacı tarafın anılan karara karşı yaptığı itiraz Danıştay
İdari Dava Daireleri Kurulunun (İDDK) 7/7/2011 tarihli kararıyla kabul edilmiş
ve dava konusu ibarenin yürütmesi durdurulmuştur. Kararın gerekçesinde polislik
mesleğinin özelliği gereği ileride bu mesleği yapacak olan polis meslek
yüksekokulu öğrencilerinde kimi sağlık koşullarının aranmasının hizmetin gereği
gibi işlemesi açısıdan önem taşıdığı ancak bu
koşulların yerine getirilecek hizmetin aksatılmamasına yönelik olması, diğer
bir anlatımla hizmetin gereklerine uygun olarak belirlenmesi gerektiği
vurgulanmıştır. Gözden lazer operasyonu geçirilmesinin hizmetin yerine
getirilmesinde ne gibi bir sakınca doğurduğunun davalı idare tarafından ortaya
konulmadığının tespit edildiği belirtilmiştir. Bu tespitlerden hareketle
Yönetmelik'in dava konusu edilen kuralıyla herhangi bir ayrım yapılmaksızın
gözden lazer müdahalesi geçirmiş olmanın öğrenciliğe mutlak anlamda engel
olarak kabul edilmesinin hukuka uygun olmadığı ifade edilmiştir.
10. Belirtilen karar üzerine Emniyet Genel Müdürlüğünce 5/9/2011
tarihinde çıkarılan Genelge'de 7/7/2011 tarihli
yürütmenin durdurulması kararının 5/9/2011 tarihi itibarıyla gözönünde bulundurulması gerektiği belirtilmiştir.
11. Daire, davanın esas incelemesi aşamasında 20/6/2012
tarihinde dava konusu Yönetmelik hükmünün iptaline karar vermiş; söz konusu
karar İDDK tarafından 13/11/2014 tarihinde onanarak kesinleşmiştir.
C. Başvurucunun Kaydının
Yenilenmesi Talebine İlişkin İdari ve Yargısal Süreç
12. Bu süreçte başvurucu, okuldan ilişiğinin kesilmesine dayanak
alınan Yönetmelik hükmünün yürütmesinin durdurulmuş olması nedeniyle
öğrenciliğe yeniden kabul edilmesi/okula kaydının yapılması talebiyle 3/8/2011
tarihinde idareye başvurmuş; başvuru 10/10/2011 tarihli işlemle reddedilmiştir.
13. Başvurucunun söz konusu işlemin iptali istemiyle açtığı dava
Ankara 3. İdare Mahkemesinin 7/6/2012 tarihli kararıyla reddedilmiştir. Kararın
gerekçesinde, başvurucunun okuldan ilişiğinin kesilmesine ilişkin işlemin
iptali istemiyle açtığı davanın reddedildiği ve söz konusu kararın temyiz
edilmeksizin kesinleştiği belirtilmiştir. İlişik kesmeye neden olan düzenleyici
işlem hükmünün sonradan yürütmesinin durdurulmuş olmasının başvurucunun ve bu
hüküm nedeniyle ilişiği kesilen tümöğrencilerin
öğrenciliğe yeniden kabulü sonucunu doğurmasına hukuken olanak bulunmadığı
ifade edilmiştir. Öte yandan Emniyet Genel Müdürlüğünün5/9/2011 tarihli
Genelgesi'nde yürütmenin durdurulması kararının 5/9/2011 tarihi itibarıyla gözönünde bulundurulması gerektiğinin belirtildiği hususuna
da yer verilmiştir. Kararda ayrıca, başvurucunun açılacak sınavlara yeniden
başvurması ve sınavı kazanması hâlinde söz konusu sağlık koşulu yönünden
yürürlükteki mevzuata göre mevcut durumunun değerlendirmeye alınacağının açık
olduğu vurgulanmıştır.
14. Karar, Dairenin 18/4/2013 tarihlikararıyla
onanmıştır.
15. Başvurucunun karar düzeltme istemi de aynı Dairenin
25/11/2013 tarihli kararıyla reddedilmiştir.
16. Nihai karar 10/2/2014 tarihinde başvurucuya tebliğ
edilmiştir.
17. Başvurucu 10/3/2014 tarihinde bireysel başvuruda
bulunmuştur.
IV. İLGİLİ HUKUK
A. Ulusal Hukuk
18. 25/4/2001 tarihli ve 4652 sayılı Polis Yükseköğretim
Kanunu'nun 30. maddesinin ilgili kısımları şöyledir:
" Polis meslek yüksek okullarının
kuruluş, çalışma, disiplin ve eğitim-öğretim esasları ile bu okullara alınacak
öğrencilerde aranacak şartlar, yapılacak sınavlarla, enstitünün kuruluş ve
işleyişine ilişkin esaslar ve diğer hususlar,
...
Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle
düzenlenir..."
19. 17/5/2008 tarihli ve 26897 sayılı Resmî Gazete'de
yayımlanarak yürürlüğe giren Polis Meslek Yüksekokulları Giriş Yönetmeliği'nin "Adaylarda aranacak nitelikler"
kenar başlıklı 8. maddesinin(g) bendinin olay tarihinde yürürlükte bulunan
şekli şöyledir:
"Sağlık yönünden, Sağlık Yönetmeliğinde belirtilen şartları
taşımak"
20. Aynı Yönetmelik'in olay tarihinde yürürlükte bulunan
şekliyle 10. maddesinin ilgili kısımları şöyledir:
"...
(2) Sınavlar ve değerlendirme;
a) Fiziksel yeterlilik sınavı,
b) Mesleki psikolojik değerlendirme,
c) Mülakat sınavı,
ç) Yazılı sınav,
olmak üzere dört aşamada yapılır.
(3) Fiziksel yeterlilik sınavı, mesleki
psikolojik değerlendirme ve mülakat sınavında verilen puanlar adayın Polis
Meslek Yüksek Okulu Giriş Puanını etkilemez, verilen puanlar adaylar hakkında
"POLİS MESLEK YÜKSEKOKULU ÖĞRENCİ ADAYI OLUR" veya "POLİS MESLEK
YÜKSEKOKULU ÖĞRENCİ ADAYI OLAMAZ" şeklinde karar verilmesinde esas
alınır."
21. Anılan Yönetmelik'in 17. maddesinin ilgili kısımları
şöyledir:
"(1) Yüksekokullara, kesin başarı
listesine göre planlanmış asıl adayların geçici kayıtları yapılır. Geçici
kayıtları yapılan adayların sağlık kurulu raporları incelenmek üzere geçici
kayıtları yapılır. Geçici kayıtları yapılan adayların sağlık kurulu raporları
incelenmek üzere Sağlık İşleri Dairesi Başkanlığına gönderilir...Sağlık
Yönetmeliğine göre yüksekokul öğrencisi olup olamayacağına ilişkin karar verir
ve bu kararı, gereği yapılmak üzere Başkanlığa bildirir.
(2) Sağlık işleri Dairesi Başkanlığınca"
YÜKSEKOKUL ÖĞRENCİSİ OLAMAZ" kararı verilen adayların ilişikleri,
Başkanlık onayı ile kesilir ve Yüksekokullara gereği yapılmak üzere
bildirilir."
22. 4/8/2003 tarihli ve 25189 sayılı Resmî Gazete'de
yayımlanan Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği'nin olay tarihinde
yürürlükte bulunan şekliyle 9. maddesinin ilgili kısmı şöyledir:
"Polis meslek yüksek okuluna alınacak
öğrenci adaylarında, Ek-3'de belirtilen Hastalık Branşlarının
Sınıflandırılmasındaki A dilimi sağlık şartları aranır."
23. Aynı Yönetmelik'in olay tarihinde yürürlükte bulunan
şekliyle 10. maddesinin (b) bendi şöyledir:
"Hastanelerce verilen sağlık kurulu
raporlarının incelenmesinden; teşhis, bulgular veverilen
kararın yönetmelik hükümlerine uygun olması halinde "öğrenci olur" ya
da "öğrenci olmaz" şeklinde kesin karar verilir."
24. Aynı Yönetmelik'in olay tarihinde yürürlükte bulunan
şekliyle Ek IV-Göz Hastalıkları bölümünün A-3 maddesi şöyledir:
"Göz ve göz ekleri tam ve sağlam
olacaktır. Göze ait hiçbir operasyon ve lazer müdahalesi geçirmemiş olacaktır."
B. Uluslararası Hukuk
25. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (Sözleşme) ek 1 No.lu
Protokol’ün 2. maddesinin birinci cümlesi söyledir:
"Hiç kimse eğitim
hakkından yoksun bırakılamaz."
26. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Sözleşme'nin ek 1 No.lu
Protokol'ün 2. maddesindeki düzenleme uyarınca taraf devletlerin belirli bir
zamanda var olan eğitim kurumlarına erişim hakkınıgaranti
ettiklerini; buna karşılık kendilerini belirli bir tipte veya seviyede eğitimi
kurmak ya da desteklemekle yükümlü kılacak bir hakkı kabul etmediklerini ifade
etmektedir (Belçika Eğitim Dili Davası,
B. No: 1474/62, 1677/62, 1691/62, 1769/63, 1994/63, 2126/4, 23/7/1968, §§ 3,
4). Diğer bir ifadeyle AİHM'e göre taraf devletlerin belli eğitim kurumlarını
kurma veya destekleme görevi bulunmamaktadır. Ancak devletler, kurdukları veya
destekledikleri eğitim kurumlarına etkili bir şekilde erişimi sağlama
yükümlülüğü altındadır (Ponomaryovi/Bulgaristan, B. No: 5335/05, 21/6/2011, §
49).
27. AİHM, 1 No.lu Protokol'ün 2. maddesinin üniversitelere
kabulün başvuranlar arasından giriş sınavını geçen kişilerle
sınırlandırılmasına izin verdiğini ifade etmektedir (Lukach/Rusya [k.k.], B. No: 48/041/99,
16/11/1999; Tarantino and Others/İtalya,
B. No: 25851/09,29289/09 ve 64090/09,2/4/2013, § 46).
V. İNCELEME VE GEREKÇE
28. Mahkemenin 9/1/2018 tarihinde yapmış olduğu toplantıda
başvuru incelenip gereği düşünüldü:
A. Başvurucunun İddiaları
29. Başvurucu; daha önce geçici kayıtlı olduğu Polis Meslek
Yüksek Okulundan (PMYO) ilişiğinin kesilmesine dayanak alınan Yönetmelik
hükmünün hukuka aykırı bulunarak yürütmesinin durdurulduğunu, ortaya çıkan bu
yeni hukuki duruma görekendisine sınavsız olarak
öğrencilik hakkı tanınması ve doğrudan PMYO'ya
kaydının yapılması gerektiğini ifade etmektedir. Başvurucu, belirttiği hususlar
dikkate alınmaksızın PMYO'ya giriş için diğer kişiler
gibi sınav koşuluna tabi tutulması nedeniyle eğitim ve öğrenim hakkının ihlal
edildiğini ileri sürmektedir.
30. Başvurucu ayrıca, PMYO'dan
ilişiğinin kesilmesine dayanak alınan Yönetmelik hükmünün daha sonra Danıştay
tarafından hukuka aykırı bulunarak yürütmesinin durdurulduğunu
hatırlatmaktadır. Başvurucuya göre; düzenleyici işlemin iptali yönünde verilen
yargı kararı genel bir nitelik taşıdığından aynı durumdaki tüm kişilerin bu
kararın sonuçlarından aynı şekilde yararlanması gerekmekte, dolayısıyla söz
konusu yargı kararı ile ortaya çıkan yeni hukuki durum kendisine yeniden
öğrencilik hakkı tanınmasını zorunlu kılmaktadır. Başvurucu, bu yöndeki
başvurusunun idarece reddedildiğini belirtmektedir. Kendisiyle aynı hukuki
durumda bulunan şahıslar tarafından açılan aynı nitelikteki davalarda idare
mahkemelerince verilen çok sayıda iptal kararı bulunduğuna ve bu kararların
Danıştay onaması ile kesinleştiğine dikkat çeken başvurucu; kendi davasının
reddedildiğinden, bu durumun eşitlik, hukuki güvenlik ve belirlilik ilkelerini
zedelediğinden şikâyet etmektedir. Aradan geçen süre nedeniyle yaş koşulu
itibarıyla artık PMYO giriş sınavlarına katılmasına hukuken imkân bulunmadığını
belirten başvurucu; kararın bu yönüyle de gerçekçi bir yaklaşım içermediğinin
açık olduğundan, dolayısıyla adil olmadığından bahsetmektedir. Başvurucu,
5/9/2011 tarihinden önce öğrenciliği sonlandırılanlarla bu tarihten sonra
öğrencilik başvurusunda bulunanlar arasında farklı uygulama yapılmasının hukuki
bir temelinin bulunmadığını belirterek eşitlik ilkesinin ve adil yargılanma
hakkının ihlal edildiğini ileri sürmektedir.
B. Değerlendirme
31. Anayasa Mahkemesi, olayların başvurucu tarafından yapılan
hukuki nitelendirmesi ile bağlı olmayıp olay ve olguların hukuki tavsifini
kendisi takdir eder (Tahir Canan,
B. No: 2012/969, 18/9/2013, § 16). Başvurucunun, daha önce geçici kayıtlı
olduğu PMYO'dan ilişiğinin kesilmesine dayanak alınan
Yönetmelik hükmü hakkında verilen iptal kararı gereğince kendisine yeniden
öğrencilik hakkı tanınması yönündeki talebinin ve bu hususta açtığı idari
davanın reddedilmesine ilişkin şikâyetlerinin bir bütün olarak eğitim hakkı
kapsamında incelenmesi gerektiği değerlendirilmiştir.
32. Anayasa'nın "Eğitim
ve öğrenim hakkı ve ödevi" başlıklı 42. maddesinin ilgili kısmı
şöyledir:
"Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından
yoksun bırakılamaz.
Öğrenim hakkının kapsamı kanunla tespit edilir
ve düzenlenir."
33. Anayasa'nın 42. maddesinin birinci fıkrasında kimsenin,
eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamayacağı belirtilmek suretiyle
"eğitim hakkı" herkes yönünden güvenceye bağlanmıştır. Eğitim hakkı,
kamu ve özel eğitim kurumlarını kapsadığı gibi eğitimin ilk, orta ve yüksek öğrenim
seviyelerini de kapsar. Anayasa’da yer alan eğitim ve öğrenim hakkı, kamu
otoritelerine bireyin eğitim ve öğrenim almasını engellememe negatif ödevini
yüklemektedir (Hikmet Balabanoğlu,
§§ 28, 29). Anayasa'nın anılan maddesinde düzenlenen eğitim hakkı, belli bir
zamanda mevcut olan eğitim kurumlarına erişimin sağlanmasını ve bu eğitim
kurumlarına devam edebilmeyi teminataltına almaktadır
(benzer yönde karar için bkz. Mehmet Reşit
Arslan ve diğerleri, B. No: 2013/583, 10/12/2014, § 68).
34. Somut olayda PMYO'ya geçici kayıt
olduktan sonra yapılan muayenesinde başvurucunun daha önce gözünden lazer
operasyonu geçirdiği tespit edilmiş ve ilgili Yönetmelik hükmü uyarınca
5/2/2010 tarihinde PMYO ile ilişiği kesilmiştir. Başvurucunun ilişik kesme
işlemine karşı açtığı dava 12/11/2010 tarihinde verilen ve temyiz edilmeksizin
kesinleşen kararla reddedilmiştir. Başvurucunun geçici kaydı silinerek
ilişiğinin kesilmesine gerekçe gösterilen ve PMYO'ya
kesin kayıt yaptırabilme koşullarından biri olan "gözden lazer operasyonu
geçirmeme" şartını öngören Yönetmelik hükmü, ilişiğinin kesildiği tarihten
sonra Danıştay tarafından iptal edilmiştir.
35. Başvurucu, PMYO'ya kesin kayıt
yaptırmasına engel teşkil eden Yönetmelik hükmünün iptal edilmiş olması
nedeniyle eski kaydının yenilenmesi gerektiğini öne sürmektedir. Başvurucunun PMYO'daki geçici kaydının silinmesine ve okulla ilişiğinin
kesilmesine ilişkin işlemin, anılan işleme karşı açılan davanın 12/11/2010
tarihli mahkeme kararıyla reddedilmesiyle Anayasa Mahkemesinin zaman bakımından
yetkisinin başladığı 23/9/2012 tarihinden önce kesinleştiğini not etmek
gerekir. Dolayısıyla Anayasa Mahkemesinin değinilen ilişik kesme işlemi
yönünden bir denetim yapmasının mümkün olmadığının altı çizilmelidir. Nitekim
başvurucunun bu işleme ilişkin bir şikâyeti de bulunmamaktadır. Bu nedenle
somut başvurudaki incelemenin başvurucunun kaydının yenilenmesi talebinin
karşılanmaması ile sınırlı tutulması gerekmektedir.
36. Bu durumda öncelikle Danıştayın
ilgili Yönetmelik hükmünü iptal etmesinin başvurucuya yeniden PMYO'ya kayıt yaptırma hakkı doğurup doğurmadığının
incelenmesi gerekir. Vurgulanmalıdır ki PMYO'ya kesin
kayıt yapılabilmesi için "gözden lazer operasyonu geçirmemiş olma"
koşulunu öngören Yönetmelik hükmünün iptal edilmesinin başvurucu yönünden okula
kayıt yaptırma hakkı doğurup doğurmadığının tespiti ve takdiriöncelikle
derece mahkemelerine aittir. Anayasa Mahkemesinin derece mahkemelerinin yerine
geçerek bu hususta karar vermesi bireysel başvurunun amacıyla bağdaşmaz.
Bununla birlikte derece mahkemelerinin bu husustaki değerlendirmesinin bariz
takdir hatası veya keyfîlik içermesi durumunda
Anayasa Mahkemesinin denetim yetkisi saklıdır (benzer yönde değerlendirme için
bkz. Ahmet Sağlam, B. No:
2013/3351, 18/9/2013, § 42). Eğitim hakkının devlete geniş takdir yetkisi
tanıdığı gözetildiğinde Anayasa Mahkemesinin derece mahkemesinin ulaştığı
kanaate müdahale edebilmesi için çok güçlü nedenlerinin bulunması gerektiği
ifade edilmelidir.
37. İdare; Yönetmelik hükmünün yürütmesinin durdurulmasına/iptaline
ilişkin Danıştay kararının karardan önce kesinleşen hukuki durumlara etki
etmeyeceği görüşü ve geçmiş dönemde bu şartı taşımadıkları gerekçesiyle
-başvurucu da dâhil olmak üzere- okulla ilişiği kesilenlerin okula yeniden
kaydedilmeleri yönünde yaptıkları çok sayıdaki idari başvuruyu reddetmiştir.
Başvurucu tarafından açılan davada da ilk derece mahkemesi, ilişik kesmeye
neden olan düzenleyici işlem hükmünün sonradan yürütmesinin durdurulmuş
olmasının bu hüküm nedeniyle ilişiği kesilen öğrencilerin yeniden öğrenciliğe
kabulü sonucunu doğurmasına hukuken olanak bulunmadığını ifade ederek davayı
reddetmiş ve bu karar Daire tarafından onanmıştır. Dolayısıyla derece
mahkemeleri, düzenleyici işlemin iptal edilmesinin başvurucuya yeniden kayıt hakkı
bahşetmediği sonucuna ulaşmıştır.
38. Başvurucu, bireysel başvuruda bulunduktan sonra Anayasa
Mahkemesine sunduğu 21/5/2015 ve 18/8/2016 tarihli dilekçelerinde; İDDK'nın görüşünün aksi yönde olduğunu belirtmiş ve
kendisiyle aynı durumda olan diğer birçok öğrenci tarafından açılan davalarda
mahkemelerin ısrar kararları vermesi nedeniyle bu kişilerin kayıt hakkı elde
ettiğini, kendi dosyasında ise ilk derece mahkemesinin Dairenin görüşü
doğrultusunda davayı reddetmesi sebebiyle PMYO'ya
kayıt yaptırma hakkından mahrum kaldığını ileri sürmüştür.
39. Daha önce PMYO'ya geçici kayıtlı
olup da gözden lazer operasyonu geçirdiği ve bu sebeple gerekli sağlık şartını
taşımadığı gerekçesiyle okuldan ilişiği kesilen öğrencilerin söz konusu sağlık
şartını içeren Yönetmelik hükmünün iptal edilmesi nedeniyle yeniden öğrencilik
hakkı kazanıp kazanamayacağı hususunun ilk kez bu olay nedeniyle yargı
mercilerince tartışma konusu yapıldığı ve yorumlandığı hatırlatılmalıdır.
Derece mahkemelerinin ilk defa önlerine gelen bir uyuşmazlıkla ilgili farklı
görüşlere sahip olmaları doğal karşılanmalıdır (bu konuda daha geniş
açıklamalar için bkz. İslam Şahin,
B. No: 2014/7280, 21/1/2016, § 54; Uğur
Çelik, B. No: 2015/20244, 15/6/2016, § 53; ).
Bazı hâllerde içtihadın müstakar hâle gelmesinin belirli bir zamanı
gerektirdiği hatırdan uzak tutulmamalıdır (geniş açıklama için bkz. Türkan Bal [GK], B. No: 2013/6932,
6/1/2015, § 56).
40. Öte yandan bir uyuşmazlığa ilişkin farklı içtihatların
varlığı, tek başına belirsizlik ve öngörülemezlik oluştuğu
yargısına ulaşmayı gerektirmez. İçtihat farklılığının hukuki belirliliği
etkilediğinden söz edilebilmesi için uzun yıllardan beri devam etmesi ve
sonraki dönemlerde sürdürülmeyeceğine ilişkin bir emarenin de bulunmaması
gerekir. Zira içtihat farklılığının yeknesaklığın sağlanması bakımından geçmesi
gereken makul süreden sonra da varlığını sürdürmesi hâlinde bu farklılık,
hukukun bireyin davranışını yönlendirebilme gücünü zayıflatacak ve kamu düzenininin ciddi bir biçimde sarsılmasına yol açabilecektir
(benzer yönde değerlendirme için bkz. Mehmet
Arif Madenci, B. No: 2014/13916, 12/1/2017, § 84). Bununla birlikte
spesifik bir uyuşmazlığa ilişkin olarak ortaya çıktığı ve sonraki yıllarda da
devam etmeyeceği anlaşılan içtihat farklılığının kamu düzeni üzerindeki
etkileri sınırlı kalacağından bu nitelikteki içtihat farklılıkları, Anayasa
Mahkemesinin müdahalesini gerekli kılmamaktadır. Bu gibi hâllerde içtihat
farklılığı birtakım bireysel mağduriyetlere yol açsa da bu mağduriyetlerin,
Anayasa Mahkemesinin derece mahkemelerinin hukuku yorumlama yetkilerine
müdahalesini haklı gösterecek bir boyuta ulaştığından söz edilemez.
41. Somut olayda PMYO'ya giriş için
gerekli sağlık şartını içeren Yönetmelik hükmünün iptal edilmesi üzerine sadece
belirli bir dönemde ortaya çıkan ve biten; sürekli, genel ve yaygın bir mahiyet
taşımayan; spesifik bir uyuşmazlıkla ilgili olarak verilen kararlardaki bu
içtihat farklılığının kamu düzenini bozucu bir etkisinin bulunmadığı ve
dolayısıyla hukuki belirlilik ve öngörülebilirlik ilkelerine ters düşecek
şekilde bireylerin hukuka duyduğu güveni sarsıcı bir nitelik arz etmediği
sonucuna ulaşılmaktadır. Bu durumda derece mahkemesinin başvurucunun PMYO'dan ilişiğinin kesilmesine neden olan Yönetmelik
hükmünün sonradan iptal edilmiş olmasının başvurucuya yeni bir kayıt hakkı
tanımadığı yolunda ulaştığı sonuçtan ayrılmayı gerektiren bir neden
bulunmamaktadır.
42. Düzenleyici işlemin iptal edilmesinin başvurucuya yeni bir
kayıt hakkı tanımadığı anlaşıldığından başvurucunun kayıt talebinin
reddedilmesinin eğitim hakkına müdahale teşkil etmediği sonucuna
ulaşılmaktadır.
43. Açıklanan nedenlerle başvurunun açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez
olduğuna karar verilmesi gerekir.
VI. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle;
A. Eğitim ve öğrenim hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle
KABUL EDİLEMEZOLDUĞUNA,
B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA
9/1/2018 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.