I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, taksirle kişinin yaralanmasına neden olma suçlamasıyla açılan ceza davasının zamanaşımı nedeniyle düşmesi ve yargılamanın makul sürede tamamlanmaması nedenleriyle adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 20/1/2015 tarihinde yapılmıştır.

3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.

4. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

5. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına (Bakanlık) gönderilmiştir. Bakanlık görüşünü bildirmiştir.

6. Başvurucu, Bakanlığın görüşüne karşı süresinde beyanda bulunmuştur.

III. OLAY VE OLGULAR

7. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle olaylar özetle şöyledir:

8. Başvurucu, Konya'nın Ereğli ilçesinde Toplu Konut İdaresine ait yapı inşaatında yüklenici Özekip-Hedef İnş.Ltd.Şti. İş Ortaklığının işçisi olarak çalışmakta iken 27/5/2005 tarihinde harç karma makinesine kaptırdığı sağ eli bilek hizasından kopmuştur. Başvurucu, makineyi yıkadığı sırada işçi arkadaşı İ.E.nin yanlışlıkla makinenin düğmesine bastığını, ancak arkadaşının bir kastı olmadığından kendisinden şikâyetçi olmadığını, güvenlik önlemlerini almayan işveren firma yetkililerinin olayın sorumlusu olduğunu beyan ederek şikâyetçi olmuştur.

9. Konya Ereğli Cumhuriyet Başsavcılığınca yapılan soruşturma sonucunda yüklenici firma yetkilileri K.D., Y.B., M.B. ve taşeron firma sahibi A.C. hakkında taksirle kişinin yaralanmasına neden olma suçundan dolayı iddianame düzenlenmiştir. İddianamede; işyerinde kullanılan ekipmanların işçilerin sağlığına ve güvenliğine zarar verici durumda olmaması gerektiği, bu hususun yüklenici firma tarafından tamamen yerine getirilmediği, şüphelilerin gerekli özeni göstermediği belirtilmiştir.

10. Ereğli 2. Sulh Ceza Mahkemesince yürütülen yargılama sonucunda, karar tarihi itibarıyla 7 yıl 7 ay 20 günlük bir sürenin geçmesi nedeniyle zamanaşımının dolduğu gerekçesiyle 16/1/2013 tarihinde davanın düşmesine karar verilmiş, başvurucu tarafından temyiz edilen karar onanarak kesinleşmiştir.

11. Başvurucu 20/1/2015 tarihinde Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunmuştur.

12. Başvurucu ayrıca, işyeri güvenliğinin yeterince sağlanmadığı iddiasıyla işveren aleyhine maddi ve manevi zararlarının karşılanması istemiyle dava açmış, Ereğli (Konya) 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 10/11/2015 tarihli kararıyla davanın kısmen kabulü ile 114.034,10 TL maddi, 40.000,00 TL manevi tazminatın başvurucuya ödenmesine karar verilmiştir. Karar gerekçesinde; bilirkişi raporu uyarınca iş kazasının meydana gelmesinde yüklenici iş ortaklığının %60 oranında, taşeron firmanın %15 oranında kusurlu oldukları, haksız fiil nedeniyle davacının meslekte kazanma gücünde meydana gelen azalmanın tazmin edilmesi gerektiği belirtilmiştir. Karar taraflarca temyiz edilmediğinden 14/6/2016 tarihinde kesinleşmiştir.

13. Başvurucu lehine sonuçlanan tazminat davasında yargılamanın uzun sürmesi ve bu süreçte işverenin iflas etmesi sebebiyle alacağını tahsil etmesinin imkânsız hâle geldiği iddiasıyla 18/12/2015 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuş, 2015/20246 numarasıyla kayda alınan başvuru aynı konudaki 2014/486 numaralı bireysel başvuru dosyasıyla birleştirildikten sonra Anayasa Mahkemesi Birinci Bölümünün 12/12/2018 tarihli kararıyla, makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasıyla 31/7/2018 tarihinden önce yapılan başvurular için Adalet Bakanlığı İnsan Hakları Tazminat Komisyonuna başvuru imkânı getirildiğinden bahisle başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle başvurunun kabul edilemez olduğuna karar verilmiştir.

IV. İLGİLİ HUKUK

14. 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun "Taksirle yaralama" kenar başlıklı 89. maddesinin ilgili kısmı şöyledir:

"(1) Taksirle başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.

... (5) (Değişik: 6/12/2006 – 5560/5 md.) Taksirle yaralama suçunun soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlıdır..."

V. İNCELEME VE GEREKÇE

15. Mahkemenin 8/5/2019 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucunun İddiaları ve Bakanlık Görüşü

16. Başvurucu; soruşturma ve yargılama sürecinde ifadeleri alınmasına rağmen bununla yetinilmeyip sanık ifadelerinin tekrar alınmak istendiğini, yakalama kararına rağmen sanıkların ifadesi alınamadığından dosyanın tekemmül etmediğini, yargı mercilerinin özensiz davranması, usul ekonomisi ilkelerine aykırı hareket etmesi nedeniyle yargılamanın makul sürede tamamlanamadığını ve suçun cezasız kaldığını, sakat kalmasına neden olanların ceza almamış olmaları karşısında ızdırap duyduğunu belirterek adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüş ve tazminat talebinde bulunmuştur.

17. Bakanlık görüşünde; beden bütünlüğüne yönelik üçüncü kişilerce ihmal suretiyle yapılan müdahaleyle ilgili olarak yalnızca ceza muhakemesi yoluna başvurulduğu, hukuki tazmin yoluna başvurulmadığı belirtilerek bireysel başvuru öncesinde tüketilmesi gereken olağan hukuk yollarının başvurucu tarafından tüketilmediği ileri sürülmüştür.

18. Başvurucu, Bakanlık görüşüne itiraz ederek ağır ihmal veya kasten işlenen suçlarda etkili yargı sistemi kurulup başka şekilde işlenen suçlarda etkili bir yargısal sistem kurulmamasının kabul edilemeyeceğini ileri sürmüştür. Başvurucu ayrıca ceza davası yanında maddi ve manevi tazminat davası açarak hakkını aradığını, hukuki tazmin yollarını tükettiğini belirtmiştir.

B. Değerlendirme

19. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 45. maddesinin (1) numaralı fıkrasına göre bireysel başvurunun incelenebilmesi için kamu gücü tarafından ihlal edildiği iddia edilen hakkın Anayasa’da güvence altına alınmış olmasının yanı sıra Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (Sözleşme) ve Türkiye’nin taraf olduğu Sözleşme'ye ek protokoller kapsamına da girmesi gerekir. Anayasa ve Sözleşme’nin ortak koruma alanı dışında kalan hak ihlali iddiasını içeren başvurular bireysel başvurunun kapsamında değildir (Onurhan Solmaz, B. No: 2012/1049, 26/3/2013, § 18).

20. Sözleşme’nin 6. maddesinde adil yargılanmaya ilişkin hak ve ilkelerin medeni hak ve yükümlülükler ile ilgili uyuşmazlıkların ve bir suç isnadının esasının karara bağlanması esnasında geçerli olduğu belirtilerek hakkın kapsamı bu konularla sınırlandırılmıştır. Bahsedilen hâller dışında kalan adil yargılanma hakkının ihlali iddiasına dayanan başvurular, Anayasa ve Sözleşme kapsamı dışında kalacağından bireysel başvuruya konu olamaz. Dolayısıyla bir ceza davasında, haklarında suç isnadı bulunmayan mağdur, suçtan zarar gören, şikâyetçi veya katılan sıfatını haiz kişiler Sözleşme’nin 6. maddesinin koruma alanı dışında kalmaktadır (Onurhan Solmaz, §§ 23, 24).

21. Somut olayda başvurucu hakkında bir suç isnadına ilişkin olmayan ve üçüncü kişinin cezalandırılmasına yönelik ihlal iddialarının adil yargılanma hakkının kapsamına girmediği anlaşılmaktadır.

22. Açıklanan gerekçelerle başvurunun diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin konu bakımından yetkisizlik nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

VI. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın konu bakımından yetkisizlik nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 8/5/2019 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.