I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, öldürülme veya kötü muameleye maruz kalma riski bulunan ülkeye sınır dışı etme kararı verilmesi nedeniyle kötü muamele yasağının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 17/11/2015 tarihinde yapılmıştır.

3. Başvurucular, Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nün (İçtüzük) 73. maddesi uyarınca sınır dışı işleminin yürütmesinin tedbiren durdurulmasına karar verilmesini talep etmiştir.

4. İkinci Bölüm Üçüncü Komisyonunca tedbir talebinin Bölüm tarafından karara bağlanması gerekli görüldüğünden İçtüzük'ün 73. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

5. Bölüm tarafından 19/11/2015 tarihinde tedbir talebinin kabulüne ve sınır dışı işleminin durdurulmasına karar verilmiştir.

6. Başvurucular tarafından 9/11/2016 tarihinde başvurudan feragat edilmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

7. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ilgili olaylar özetle şöyledir:

8. Başvurucular Mohammad Esmailzadeh ve Katoyoun Bahrami Pouran evlidir. Sorena Esmailzadeh ise başvurucuların 2010 doğumlu müşterek çocuklarıdır. Başvurucular İran İslam Cumhuriyeti vatandaşıdır.

9. Birinci başvurucu, ülkesinde üniversite öğrencisi olup aynı zamanda on yılı aşkın bir süredir gazetecilik yapmaktadır.

10. Birinci başvurucu; ülkesinde rejim karşıtı gazetelerin yasak olduğunu, bu nedenle İnternet üzerinden insan hakları ihlallerine ilişkin yazılar yazdığını belirtmiştir. Anılan yazıları nedeniyle 16 gün hücrede, 1 ay cezaevinde tutulduğunu; hakkında 10 ay 91 gün hapis ve 5 yıl eğitim yasağı cezalarına hükmedildiğini ifade etmiş ve İran mahkemesinin kararını başvuru formuna eklemiştir.

11. Birinci başvurucu, cezaevinden çıktıktan sonra yazılarına devam ettiği için evlerine yapılan operasyonda eşi olan ikinci başvurucuya şiddet uygulandığını belirtmiştir.

12. Başvurucular, evlerine bir kez daha operasyon düzenlenmesi üzerine ülkelerini terk ederek Türkiye'ye sığınmış ve Adana Valiliği Göç İdaresi Müdürlüğüne başvurarak 19/2/2014 tarihinde uluslararası koruma talebinde bulunmuşlardır. Başvurucuların talepleri değerlendirmeye alınmış; ikamet ili Adana olarak belirlenmiştir.

13. Öte yandan başvurucular, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliğine de (BMMYK) başvurmuşlardır.

14. Başvurucuların talepleri BMMYK tarafından 22/1/2014 tarihinde kabul edilmiş ve Amerika Birleşik Devletleri'ne (ABD) yerleştirilmelerine karar verilmiştir.

15. Başvurucular, Göç İdaresine bildirmeden ikamet illerini terk etmiş ve bu nedenle 2/6/2015 tarihinde başvurucuların sınır dışı edilmelerine karar verilmiştir.

16. Başvurucular sağlık sorunları nedeniyle Mersin iline gitmek zorunda kaldıklarını belirterek anılan karara karşı Adana 1. İdare Mahkemesinde iptal davası açmışlardır. Mahkeme 22/10/2015 tarihli ve E.2015/1463, K.2015/2036 sayılı kararıyla davanın reddine karar vermiştir.

17. Bu karar 26/10/2015 tarihinde başvuruculara tebliğ edilmiş olup süresi içinde 17/11/2015 tarihinde bireysel başvuruda bulunulmuştur.

18. Başvurucular 9/11/2016 tarihinde Anayasa Mahkemesine başvuruda bulunarak ABD'ye gitmek üzere Türkiye'den ayrılacaklarını belirtmiş ve başvurularından feragat etmişlerdir.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

19. Mahkemenin 5/7/2017 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucunun İddiaları

20. Başvurucular, sınır dışı edilmeleri hâlinde ülkeleri İran'da yaşamları ile maddi ve manevi bütünlüklerinin tehlikeye düşebileceğini belirterek yaşam hakkı, kötü muamele yasağı ile kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edileceğini ileri sürmüş; adli yardım ve sınır dışı işleminin durdurulması taleplerinde bulunmuştur.

B. Değerlendirme

1. Adli Yardım Talebi

21. Anayasa Mahkemesinin Mehmet Şerif Ay (B. No: 2012/1181, 17/9/2013) kararında belirtilen ilkeler dikkate alınarak geçimini önemli ölçüde güçleştirmeksizin yargılama giderlerini ödeme gücünden yoksun oldukları anlaşılan başvurucuların açıkça dayanaktan yoksun olmayan adli yardım taleplerinin kabulüne karar verilmesi gerekir.

2. Sınır Dışı İşlemi

22.30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un “Kararlar” kenar başlıklı 50. maddesinin (5) numaralı fıkrası şöyledir:

 “Davadan feragat hâlinde, düşme kararı verilir.”

23. İçtüzük'ün “Düşme kararı” kenar başlıklı 80. maddesinin (1) ve (2) numaralı fıkraları şöyledir:

“(1) Bölümler ya da komisyonlarca yargılamanın her aşamasında aşağıdaki hallerde düşme kararı verilebilir:

a) Başvurucunun davadan açıkça feragat etmesi

 …

(2) Bölümler ya da Komisyonlar; yukarıdaki fıkrada belirtilen nitelikteki bir başvuruyu, Anayasanın uygulanması ve yorumlanması veya temel hakların kapsamının ve sınırlarının belirlenmesi ya da insan haklarına saygının gerekli kıldığı hâllerde incelemeye devam edebilir."

24. Başvurucular 19/11/2016 tarihinde, Anayasa Mahkemesine yaptıkları bireysel başvurudan BMMYK tarafından yerleştirilmelerine karar verilen ABD'ye gitmek amacıyla feragat etmişlerdir. Somut olayda başvurudan feragat edilmesine rağmen başvurunun incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir neden de bulunmamaktadır.

25. Açıklanan nedenlerle başvurucuların başvurudan feragat ettikleri anlaşıldığından başvurunun kabul edilebilirlik şartları yönünden incelenmeksizin feragat nedeniyle düşmesine karar verilmesi gerekir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle,

A. Adli yardım talebinin KABULÜNE,

B. Başvurunun feragat nedeniyle DÜŞMESİNE,

C. 19/11/2015 tarihli kararla uygulanan tedbirin SONLANDIRILMASINA,

D. Yargılama giderlerinin tahsilinin başvurucularınnun mağduriyetine neden olacağı anlaşıldığından 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 339. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca başvurucuların yargılama giderlerini ödemekten TAMAMEN MUAF TUTULMALARINA,

E. Kararın bir örneğinin İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğüne GÖNDERİLMESİNE 5/7/2017 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.