I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, Şifa Üniversitesine ait taşınmazın satışının ihtiyati tedbir kararıyla durdurulması nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 17/2/2016 tarihinde yapılmıştır.

3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.

4. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

5. Bölüm Başkanı tarafından başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin birlikte yapılmasına karar verilmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

6. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle olaylar özetle şöyledir:

7. Başvurucu, Şifa Üniversitesi (Üniversite) rektörüdür.

8. İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen soruşturma kapsamında 15/12/2015 tarihli yazıyla Üniversiteye ait İzmir'in Karşıyaka ilçesi Şemikler Mahallesi'nde bulunan 25695 ada 1 parsel sayılı taşınmazın satışının tedbiren engellenmesi talep edilmiştir.

9. İzmir 8. Ağır Ceza Mahkemesince 15/12/2015 tarihinde, anılan taşınmazın kapalı zarf ve açık artırma usulüyle yapılacak satışının tedbiren durdurulmasına ve her türlü devrinin tedbiren engellenmesine yönelik tapu kaydına şerh konulmasına karar verilmiştir.

10. Üniversite Rektörlüğü tarafından karara karşı yapılan itirazı inceleyen İzmir 9. Ağır Ceza Mahkemesince 29/12/2015 tarihinde itirazın reddine karar verilmiştir.

11. Nihai karar, Üniversite vekili Av. İ.S.ye 18/1/2016 tarihinde tebliğ edilmiştir.

12. Başvurucu 17/2/2016 tarihinde başvuruda bulunmuştur.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

13. Mahkemenin 23/6/2020 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucunun İddiaları

14. Başvurucu, Mali Suçları Araştırma Kurulu ve ilgili diğer kurumlardan rapor alınmamasına ve somut delil ile kuvvetli suç şüphesi olmamasına rağmen kamuya açık ihaleden satın alınan taşınmazın suçtan elde edildiği gerekçesiyle ihtiyati tedbir kararı verilerek satışının durdurulmasının hukuka aykırı olduğunu vurgulamıştır. Öte yandan başvurucu, soruşturma dosyasında gizlilik kararı olmasına rağmen basına sızan haberler nedeniyle alacaklıların icra takipleri başlattığını ve böylece Üniversitenin faaliyetlerini yapamayacak hâle geldiğini belirterek adil yargılanma, mülkiyet ve eğitim hakları ile suç ve cezaların şahsiliği ilkesinin ihlal edildiğini iddia etmiştir.

B. Değerlendirme

15. Anayasa’nın "Mülkiyet hakkı" kenar başlıklı 35. maddesi şöyledir:

“Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir.

Bu haklar, ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir.

Mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz.”

16. Anayasa Mahkemesi, olayların başvurucu tarafından yapılan hukuki nitelendirmesi ile bağlı olmayıp olay ve olguların hukuki tavsifini kendisi takdir eder (Tahir Canan, B. No: 2012/969, 18/9/2013, § 16). Başvurucu mülkiyet hakkı ile birlikte adil yargılanma, mülkiyet ve eğitim hakları ile suç ve cezaların şahsiliği ilkesinin de ihlal edildiğini ileri sürmüştür. Ancak başvurucunun şikâyetlerinin özünün Üniversiteye ait taşınmazın satışının durdurulmasına ilişkin olduğu gözetildiğinde şikâyetlerin tümünün mülkiyet hakkı kapsamında incelenmesi gerektiği değerlendirilmiştir.

17. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un ''Bireysel başvuru hakkına sahip olanlar'' kenar başlıklı 46. maddesinin (1) numaralı fıkrası şöyledir:

"Bireysel başvuru ancak ihlale yol açtığı ileri sürülen işlem, eylem ya da ihmal nedeniyle güncel ve kişisel bir hakkı doğrudan etkilenenler tarafından yapılabilir."

18. 6216 sayılı Kanun'un 46. maddesinin (1) numaralı fıkrasına göre bir kişinin Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunabilmesi için üç temel ön koşulun birlikte bulunması gerekmektedir. Bu ön koşullar; başvuruya konu edilen ve ihlale yol açtığı ileri sürülen kamu gücü eylem veya işleminden ya da ihmalinden dolayı başvurucunun güncel bir hakkının ihlal edilmesi, bu ihlalden dolayı kişisel olarak ve doğrudan etkilenmiş olması ve bunların sonucunda başvurucunun kendisinin mağdur olduğunu ileri sürmesidir (Fetih Ahmet Özer, B. No: 2013/6179, 20/3/2014, § 24).

19. Bireysel başvuruda bir başvurunun kabul edilebilmesi için başvurucunun sadece mağdur olduğunu ileri sürmesi yeterli olmayıp ihlalden doğrudan etkilendiğini yani mağdur olduğunu göstermesi veya mağdur olduğu konusunda Anayasa Mahkemesini ikna etmesi gerekir. Bu itibarla mağdur olduğu zannı veya şüphesi mağdurluk statüsünün varlığı için yeterli değildir (Ayşe Hülya Potur, B. No: 2013/8479, 6/2/2014, § 24).

20. Öte yandan bireysel başvuru yolunu işletebilecekler esas itibarıyla doğrudan mağdur sıfatını taşıyan kişiler olmakla birlikte somut olayın koşullarına ve ihlal edilen hakkın niteliğine göre doğrudan mağdur ile arasında kişisel ve özel bir bağ bulunan, dolayısıyla da Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin ihlalinden olumsuz olarak etkilenmiş veya ihlalin sona ermesinden meşru ve kişisel bir menfaati bulunan kimseler de dolaylı mağdur sıfatıyla bireysel başvuruda bulunabileceklerdir (Gürkan Kaçar ve diğerleri, B. No: 2014/11855, 13/9/2017, § 56).

21. Anayasa Mahkemesi, mağdurun bizzat başvuru yapmasının mümkün olmadığı ve mağdur ile yakın akrabalık ilişkisinin bulunduğu kimi durumlarda -özellikle yaşam hakkının söz konusu olduğu- başvurucuların ihlalden doğrudan etkilenmemiş olmalarına rağmen ihlalden dolaylı olarak etkilenmeleri nedeniyle bu etkiye dayanarak kendi adlarına başvuru yapabileceklerine de karar vermiştir (Serpil Kerimoğlu ve diğerleri, B. No: 2012/752, 17/9/2013, § 41; Sadık Koçak ve diğerleri, B. No: 2013/841, 23/1/2014, § 65).

22. Somut olayda Üniversite rektörü olan başvurucu, başvuru konusu taşınmazın satışının durdurulmasına ilişkin ihtiyati tedbir kararından yakınmaktadır. Bu tedbir kararının konusu olan taşınmaz, tapuda başvurucu adına kayıtlı olmayıp Üniversite adına tescillidir. Öncelikle söz konusu tedbir nedeniyle doğrudan mağdur olduğu iddia edilen Üniversitenin bireysel başvuruda bulunabileceğini, ancak başvurucu Üniversite rektörünün kişisel olarak doğrudan etkilendiğini ortaya koyamadığını belirtmek gerekir. Öte yandan başvurucunun kendi adına bireysel başvuruda bulunup Üniversiteyi temsilen başvuruda bulunmadığını da vurgulamak gerekir. Buna göre başvurucunun mülkiyet hakkının ihlali iddiasına konu ihtiyati tedbir kararı bakımından kişisel olarak doğrudan ve güncel bir hakkının etkilenmediği anlaşıldığından mülkiyet hakkının ihlali iddiası yönünden mağdur sıfatı bulunmamaktadır.

23. Açıklanan gerekçelerle başvurunun diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin kişi bakımından yetkisizlik nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Mülkiyet hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kişi bakımından yetkisizlik nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 23/6/2020 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.