I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi nedeniyle mahkemeye erişim hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 21/3/2017 tarihinde yapılmıştır.

3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.

4. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

5. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ve Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) aracılığıyla erişilen bilgi ve belgeler çerçevesinde olaylar özetle şöyledir:

6. Başvurucu; sahte evrakla değişik telefon operatörlerine başvurularak adına telefon hattının açıldığını, davalı Operatör Şirketinin borca istinaden icra takibi başlattığını belirterek borçlu olmadığı hâlde ödemek zorunda kaldığı 2.150,79 TL'nin iadesi için Bakırköy 3. Tüketici Mahkemesinde istirdat davası açmıştır.

7. Bakırköy 3. Tüketici Mahkemesi 27/10/2015 tarihli kararı ile taraflar arasındaki işlemin tüketici işlemi olmadığı, genel görevli mahkemede dava açılması gerektiği gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiştir.

8. Dosya Bakırköy 9. Asliye Hukuk Mahkemesine (Mahkeme) tevzi edilmiştir. Mahkeme 13/7/2016 tarihinde dosya üzerinden yaptığı incelemede Düzce 2. İcra Dairesinin 2011/4893 ve 2011/4894 sayılı takip dosyasında icra takibinin Düzce'de başlatıldığını, davalı Şirketin idari merkezinin Ankara'da bulunduğunu ve Düzce Asliye Hukuk Mahkemesinin yetkili olduğunu belirtmiş; temyiz kanun yolu açık olarak yetkisizliğine hükmetmiştir.

9. Yetkisizlik kararı 28/7/2016 tarihinde başvurucuya tebliğ edilmiş, başvurucu aynı tarihte UYAP üzerinden dosyanın görevli ve yetkili Düzce Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilmesini talep etmiştir.

10. Mahkeme 26/9/2016 tarihli ek kararında 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 20. maddesinde görevsizlik veya yetkisizlik kararı verilmesi hâlinde kararın tebliğ tarihinden itibaren iki haftalık süre zarfında taraflardan birinin dosyasının görevli ya da yetkili mahkemeye gönderilmesini talep etmemesi durumunda davanın açılmamışsayılmasına karar verileceğini ifade etmiştir. Yine Mahkeme; yasal süre içinde başvuru dilekçesi sunulmadığını, tebliğ tarihine göre iki haftalık sürenin araya adli tatil girmesi sebebiyle 9/9/2016 tarihi mesai bitiminde sona erdiğini ve dosyanın mahkemeye gönderilmesinin talep edilmediğini belirterek davanın açılmamış sayılmasına karar vermiştir.

11. Başvurucu ek kararı temyiz etmiş ancak Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 13/12/2016 tarihli kararıyla hükmün karar tarihi itibarıyla miktar yönünden kesin nitelikte olduğu gerekçesi ile temyiz istemini kesin olarak reddetmiştir.

12. Ret kararı 6/3/2017 tarihinde başvurucuya tebliğ edilmiş ve 21/3/2017 tarihinde bireysel başvuruda bulunulmuştur.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

13. Mahkemenin 27/2/2020 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

14. Başvurucu, Asliye Hukuk Mahkemesinde açılan menfi tespit davasında Mahkemenin verdiği yetkisizlik kararına karşı süresinde dilekçe verdiğini ancak Mahkemenin talep olmadığı gerekçesiyle 6100 sayılı Kanun'un 20. maddesine göre davanın açılmamış sayılmasına hükmettiğini belirterek hakkaniyete aykırı yargılanma ve mahkemeye erişim haklarının ihlal edildiğini iddia etmiştir.

15. Anayasa Mahkemesi, olayların başvurucu tarafından yapılan hukuki nitelendirmesi ile bağlı olmayıp olay ve olguların hukuki tavsifini kendisi takdir eder (Tahir Canan, B. No: 2012/969, 18/9/2013, § 16). Başvurucunun iddialarının adil yargılanma hakkı kapsamındaki mahkeme hakkının bir unsuru olan mahkemeye erişim hakkı yönünden incelenmesi gerektiği değerlendirilmiştir.

16. Anayasal ve kişisel önemden yoksun olma kriterine ilişkin genel ilkeler Anayasa Mahkemesince daha önce incelenmiş ve bu konuda karar verilmiştir (K.V. [GK], B. No: 2014/2293, 1/12/2016, §§ 47-68).

17. Anayasa Mahkemesi, bireysel başvuru kapsamında yaptığı değerlendirmelerde mahkemeye erişim hakkının bir uyuşmazlığı mahkeme önüne taşıyabilmek ve uyuşmazlığın etkili bir şekilde karara bağlanmasını isteyebilmek anlamına geldiğini ifade etmiştir (Özkan Şen, B. No: 2012/791, 7/11/2013, § 52).

18. Gereksiz başvuruların önlenerek dava sayısının azaltılması ve böylece mahkemelerin gereksiz yere meşgul edilmeksizin uyuşmazlıkları makul sürede bitirebilmesi amacıyla başvuruculara belli yükümlülükler öngörülebilir. Bu yükümlülüklerin kapsamını belirlemek kamu otoritelerinin takdir yetkisi içindedir. Öngörülen yükümlülükler dava açmayı imkânsız hâle getirmedikçe ya da aşırı derece zorlaştırmadıkça mahkemeye erişim hakkının ihlal edildiği söylenemez (Serkan Acar, B. No: 2013/1613,2/10/2013 § 39).

19. Somut olayda başvurucu hakkında yapılan icra takibi sonucu başvurucunun borçlu olmadığı hâlde ödemek zorunda kaldığı 2.150,79 TL'nin iadesi için Bakırköy 3. Tüketici Mahkemesinde (Mahkeme) açmış olduğu istirdat davasında Mahkeme, dosya üzerinden yaptığı inceleme sonucu yetkisizliğe karar vermiş; 6100 sayılı Kanun'un 20. maddesi uyarınca kararın tebliğ edildiği tarihten itibaren iki hafta içinde taraflardan birinin dosyanın yetkili ve görevli mahkemeye gönderilmesini talep etmediği gerekçesiyle davanın açılmamış sayılmasına hükmetmiştir. Başvurucu UYAP üzerinden süresinde gönderdiği "dosyanın yetkili mahkemeye gönderilmesi" istemine ilişkin dilekçesinin dikkate alınmadığını ve bu konuda herhangi bir değerlendirmede bulunulmadığını ileri sürmüşse de başvurucunun toplam 2.150,79 TL'nin iadesi için açmış olduğu davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesinin kendisine ciddi anlamda zarar verdiği ve kendisi için ne denli önemli olduğu hususunda herhangi bir açıklamasının da olmadığı gözetildiğinde önemli bir zararı olduğu kanaatine ulaşılamamıştır.

20. Buna göre Anayasa Mahkemesinin sıklıkla uygulanmış açık bir içtihadının bulunduğu mahkemeye erişim hakkının ihlal edildiğine ilişkin başvurunun genel bir soruna işaret etmediği gibi Anayasa'nın uygulanması ve yorumlanması veya temel hakların kapsamının ve sınırlarının belirlenmesi açısından da önem taşıdığının ortaya konulamadığı sonucuna varılmıştır.

21. Açıklanan gerekçelerle Anayasa'nın yorumlanması ve uygulanması açısından önem taşımadığı gibi başvurucunun da önemli bir zarara uğramadığı sonucuna varıldığından anayasal ve kişisel önemden yoksun olduğu anlaşılan başvurunun bu kısmının diğer kabul edilebilirlik şartları yönünden incelenmeksizin kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Başvurunun anayasal ve kişisel önemden yoksun olması nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 27/2/2020 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.