GİZLİLİK TALEBİ KABUL

I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, ceza soruşturması aşamasında mal varlığı hakkında verilen elkoyma tedbiri nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 3/10/2017 tarihinde yapılmıştır.

3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.

4. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

5. Bölüm Başkanı tarafından başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin birlikte yapılmasına karar verilmiştir.

6. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına (Bakanlık) gönderilmiştir. Bakanlık, görüşünü bildirmiştir.

7. Başvurucu, Bakanlığın görüşüne karşı beyanda bulunmuştur.

III. OLAY VE OLGULAR

8. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle olaylar özetle şöyledir:

9. Başvurucu 1945 doğumlu olup İstanbul'da yaşamaktadır.

A. Bireysel Başvuru Öncesi Süreç

10. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, Fetullahçı Terör Örgütü/Paralel Devlet Yapılanmasına (FETÖ/PDY) üye olma suçundan hakkında soruşturma yürütülen başvurucunun mal varlığı hakkında elkoyma tedbiri uygulanmasını 18/5/2017 tarihinde talep etmiştir.

11. Ankara 2. Sulh Ceza Hâkimliği aynı gün talebi kabul etmiş ve başvurucunun mal varlığı değerlerini kaçırmaya yönelik işlemlerinin önlenmesi amacıyla almış olduğu yaşlılık aylığı hariç olmak üzere tüm bankalardaki hesaplarına, tapuda kayıtlı tüm taşınmazlarına, ortağı ve sahibi olduğu şirketlerdeki hisselerine elkonulmuştur. Kararda 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 128. maddesi dayanak olarak gösterilmiştir.

12. Ankara 5. Sulh Ceza Hâkimliği 23/5/2017 tarihinde silahlı terör örgütüne üye olma suçundan başvurucu hakkında adli kontrol tedbiri uygulanmasına karar vermiştir. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı 24/5/2017 tarihinde yer bakımından yetkisizlik kararı vererek dosyanın İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmesine karar vermiştir.

13. Başvurucu 1/8/2017 tarihinde elkoyma kararına itiraz etmiştir. Başvurucunun itirazı inceleyen İstanbul 7. Sulh Ceza Hâkimliği 15/8/2017 tarihinde kanun yolu açık olmak üzere itirazı reddetmiştir. Kararda elkoyma kararının usul ve yasaya uygun olduğu, kararın gerekçesinin yerinde olduğu, soruşturmanın devam ettiği ve kararda değişiklik yapılmasını gerektirir bir neden bulunmadığı belirtilmiştir.

14. Başvurucu 8/9/2017 tarihinden itirazın reddi kararına karşı kanun yoluna başvurmuştur. İstanbul 8. Sulh Ceza Hâkimliği 20/9/2017 tarihinde, başvurucunun itirazın reddi kararına karşı itirazını kesin olmak üzere reddetmiştir.

15. Bu karar başvurucuya 29/9/2017 tarihinde tebliğ edilmiştir.

16. Başvurucu 3/10/2017 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

B. Bireysel Başvuru Sonrası Süreç

17. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı 5/4/2018 tarihinde yetkisizlik kararı vererek dosyayı tekrar Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına göndermiştir. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı 15/1/2019 tarihinde tedbir uygulanan mal varlığının suçtan elde edildiğine dair tespit bulunmaması ve terör örgütü üyeliğine ilişkin delil yetersizliği gerekçesiyle başvurucu hakkında kovuşturmaya yer olmadığına ve adli kontrolün kaldırılmasına karar vermiştir.

18. Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı 15/1/2019 tarihinde başvurucunun mal varlığını suçtan elde ettiğine dair delil bulunmadığı gerekçesiyle elkoyma tedbirinin kaldırılmasını talep etmiştir. Ankara 3. Sulh Ceza Hâkimliği aynı gün başvurucunun mal varlığı üzerindeki elkoyma kararını kaldırmıştır.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

19. Mahkemenin 4/11/2020 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucunun İddiaları ve Bakanlık Görüşü

20. Başvurucu; hakkındaki suçlamalardan haberdar edilmediğini, hukuki dayanaktan yoksun olarak ceza soruşturması yürütüldüğünü, savunması alınmadan elkoyma kararı verildiğini ve tedbir kararına karşı yapılan itirazların gerekçe gösterilmeksizin reddedildiğini belirtmiştir. Hukuka aykırı olarak ve delilden yoksun bir şekilde mal varlığı hakkında tedbir uygulandığını öne süren başvurucu, keyfî ve öngörülemez olan müdahalenin meşru amaç taşımadığı gibi orantısız olduğunu iddia etmiştir. Başvurucu; somut bir delil olmaksızın tesis edilen elkoyma işlemi nedeniyle terör örgütü üyesi olarak kabul edildiğini, onurunun zedelendiğini ve mağdur edildiğini ifade etmiştir.

21. Başvurucu sonuç olarak bu gerekçelerle; mülkiyet ve adil yargılanma hakları ile suçta ve cezada kanunilik, cezanın şahsiliği ve eşitlik ilkelerinin yanı sıra işkence yasağının ve sözleşme özgürlüğünün ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

22. Bakanlık görüşünde; başvurucunun mal varlığı üzerine konulan tedbirin kaldırıldığını, bu nedenle mağdur sıfatının bulunmadığını belirtmiştir. Bakanlık, elkoyma kararının şartları oluşmadığı iddiasının 5271 sayılı Kanun'un 141. maddesi uyarınca tazminat davasında ileri sürülebileceğinden başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle başvurunun kabul edilemez bulunması gerektiğini ifade etmiştir. Bakanlık, yürütülen soruşturma kapsamında 5271 sayılı Kanun'un 128. maddesine uygun olarak verilen elkoyma kararında herhangi bir keyfîlik ya da takdir hatası bulunmadığı, dolayısıyla müdahalenin kanuni, meşru ve orantılı olduğu yönünde görüş bildirmiştir.

23. Başvurucu; Bakanlığın görüşüne karşı beyanında önceki iddialarını tekrarlamış, ayrıca mağdur sıfatının devam ettiğini, bireysel başvurunun yapıldığı tarih itibarıyla tazminat yoluna gitme imkânının bulunmadığını ve elkoyma tedbirinin yaklaşık yirmi ay sürdüğünü, dolayısıyla hak ihlali nedeniyle tazminata hükmedilmesi gerektiğini ifade etmiştir.

B. Değerlendirme

24. Anayasa Mahkemesi, olayların başvurucu tarafından yapılan hukuki nitelendirmesi ile bağlı olmayıp olay ve olguların hukuki tavsifini kendisi takdir eder (Tahir Canan, B. No: 2012/969, 18/9/2013, § 16). Başvurucunun mal varlığı hakkında elkoyma tedbirinin uygulanması kapsamında ileri sürdüğü şikâyetler esas itibarıyla mülkiyet hakkını ilgilendirdiğinden başvurucunun tüm iddialarının mülkiyet hakkı bağlamında incelenmesi uygun görülmüştür.

25. Anayasa'nın 35. maddesinin birinci fıkrasında "Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir." denilmek suretiyle mülkiyet hakkı güvenceye bağlanmıştır. Anayasa'nın anılan maddesiyle güvenceye bağlanan mülkiyet hakkı, ekonomik değer ifade eden ve parayla değerlendirilebilen her türlü mal varlığı hakkını kapsamaktadır (AYM, E.2015/39, K.2015/62, 1/7/2015, § 20).

26. Yargıtay 12. Ceza Dairesinin 4/7/2013 tarihli ve E.2013/8830, K.2013/18335 sayılı; 23/9/2013 tarihli ve E.2013/14435, K.2013/21106 sayılı; 14/12/2015 tarihli ve E.2014/19906, K.2015/19237 sayılı ilamlarından da anlaşıldığı üzere 5271 sayılı Kanun'un 141. maddesinde düzenlenen yol, bir yandan başvurucunun maruz kaldığı elkoyma işleminin hukuka aykırılığının tespitini, diğer yandan da uğradığı zararın tazmini imkânını sağlamaktadır. Bu nedenle 5271 sayılı Kanun’un 141. maddesi ile öngörülen hukuk yolu başvurucunun şikâyetleri açısından erişilebilir ve elverişli bir çözüm olanağı ve makul ölçüde bir başarı imkânı sunmaktadır (Mehmet Ali Aslan, B. No: 2013/2429, 30/3/2016, § 28).

27. Somut olayda, başvurucu hakkında silahlı terör örgütüne üye olma suçundan yürütülen ceza soruşturması kapsamında başvurucunun mal varlığına tedbir konulmuş ve söz konusu tedbir kararı 15/1/2019 tarihinde kaldırılmıştır. Bu doğrultuda başvuruya konu olay yönünden de anılan içtihattan ayrılmayı gerektirir bir durum olmadığı değerlendirilmiştir.

28. Açıklanan gerekçelerle başvurucunun mal varlığına tedbir konulmasına ilişkin şikâyetinin diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Kamuya açık belgelerde başvurucunun kimliğinin gizli tutulması talebinin KABULÜNE,

B. Mülkiyet hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

C. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 4/11/2020 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.