TÜRKİYE CUMHURİYETİ
|
ANAYASA MAHKEMESİ
|
|
|
İKİNCİ BÖLÜM
|
|
KARAR
|
|
MEHMET HANKUŞ VE DİĞERLERİ BAŞVURUSU
|
(Başvuru Numarası: 2018/17065)
|
|
Karar Tarihi: 16/12/2020
|
|
İKİNCİ BÖLÜM
|
|
KARAR
|
|
Başkan
|
:
|
Kadir ÖZKAYA
|
Üyeler
|
:
|
Engin YILDIRIM
|
|
|
Celal Mümtaz AKINCI
|
|
|
Rıdvan GÜLEÇ
|
|
|
Yıldız SEFERİNOĞLU
|
Raportör
|
:
|
Sinan ARMAĞAN
|
Başvurucular
|
:
|
1. Mehmet HANKUŞ
|
Vekili
|
:
|
Av. Nurali ÇİTİL
|
|
|
2. Ali Abbası ABRAZGEH
|
Vekili
|
:
|
Av. Azad METE
|
|
|
3. Ahmad ALSALEM
|
Vekili
|
:
|
Av. Halil AYGÜN
|
I. BAŞVURUNUN KONUSU
1. Başvuru; öldürülme veya kötü muameleye maruz kalma
riski bulunan ülkeye sınır dışı etme kararı verilmesi ve geri gönderme
merkezindeki tutulma koşulları nedeniyle aile hayatına saygı hakkı ve kötü
muamele yasağının, idari gözetim altında tutmanın hukuki olmaması nedeniyle de
kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiği iddialarına ilişkindir.
II. BAŞVURU SÜRECİ
2. Başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön
incelemesinden sonra başvurular Komisyonlara sunulmuştur.
3. Komisyonlarca başvuruların kabul edilebilirlik
incelemesinin Bölümler tarafından yapılmasına karar verilmiştir.
4. Başvurucular bireysel başvuru harç ve masraflarını
karşılama imkânlarının bulunmadığını belirterek adli yardım talebinde
bulunmuştur.
5. Bölümler tarafından başvurucular hakkındaki sınır dışı
etme işlemlerinin geçici olarak (tedbiren) durdurulmasına karar verilmiştir.
III. OLAY VE
OLGULAR
6. Başvuru formları ve eklerinde ifade edildiği şekliyle
ilgili olaylar özetle şöyledir:
7. Başvurucular hakkında farklı tarihlerde 4/4/2013
tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 54. maddesi
kapsamında ilgili valilikler tarafından sınır dışı etme kararı tesis edilmiş,
ayrıca başvurucuların bir kısmı idari gözetim altına alınarak geri gönderme
merkezlerine konulmuştur.
8. Başvurucular sınır dışı etme işlemi yönünden etkili
bir iç hukuk yolu bulunmadığını belirterek değişik tarihlerde bireysel
başvurularda bulunmuşlardır.
9. Başvurucular gönderdikleri ayrı dilekçelerle bireysel
başvurularından feragat ettiklerini ve gönüllü olarak ülkelerine dönmek
istediklerini belirtmişlerdir.
IV. İNCELEME VE
GEREKÇE
10. Mahkemenin 16/12/2020 tarihinde yapmış olduğu
toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:
A. Adli Yardım
Talepleri Yönünden
11. Başvurucuların başvuru giderlerini karşılayabilecek
ölçüde mal varlıklarının bulunmadığı ve taleplerinin dayanaktan yoksun olmadığı
anlaşılmış olup 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun
334. maddesinin (1) numaralı fıkrası uyarınca adli yardım taleplerinin kabulü
ile yargılama giderlerini ödemekten geçici olarak muaf tutulmalarına karar
verilmesi gerekir.
B. İhlal
İddiaları
1. Başvurucuların
İddiaları
12. Başvurucular, sınır dışı etme ve idari gözetim altına
alma kararları nedeniyle kişi hürriyeti ve güvenliği, aile hayatına saygı ve
yaşam hakları ile kötü muamele yasağının ihlal edildiğini ileri sürmüşlerdir.
2. Değerlendirme
13. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin
Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un “Kararlar” kenar
başlıklı 50. maddesinin (5) numaralı fıkrası şöyledir:
“Davadan feragat hâlinde, düşme kararı
verilir.”
14. Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün “Düşme kararı”
kenar başlıklı 80. maddesinin (1) numaralı fıkrasının ilgili kısmı ve (2)
numaralı fıkrası şöyledir:
“(1) Bölümler ya da komisyonlarca
yargılamanın her aşamasında aşağıdaki hallerde düşme kararı verilebilir:
a) Başvurucunun davadan açıkça feragat
etmesi
…
(2) Bölümler ya da Komisyonlar; yukarıdaki
fıkrada belirtilen nitelikteki bir başvuruyu, Anayasanın uygulanması ve
yorumlanması veya temel hakların kapsamının ve sınırlarının belirlenmesi ya da
insan haklarına saygının gerekli kıldığı hâllerde incelemeye devam edebilir.”
15. Başvurucular, Anayasa Mahkemesine yaptıkları bireysel
başvurulardan feragat ettiklerini ve gönüllü olarak ülkelerine gitmek
istediklerini belirtmiştir. Başvurulardan feragat edilmesine rağmen
başvuruların incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir neden bulunmamaktadır.
16. Açıklanan gerekçelerle başvuruların kabul
edilebilirlik şartları yönünden incelenmeksizin feragat nedeniyle
düşmesine karar verilmesi gerekir.
V. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle;
A. Adli yardım talebinde bulunan başvurucuların
taleplerinin KABULÜNE,
B. Başvuruların feragat nedeniyle DÜŞMESİNE,
C. Sınır dışı etme işlemine ilişkin olarak verilen tedbir
kararlarının SONLANDIRILMASINA,
D. 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri
Kanunu’nun 339. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca tahsil edilmesi
mağduriyete neden olacağından adli yardım talebi kabul edilen başvurucuların
yargılama giderlerini ödemekten TAMAMEN MUAF TUTULMALARINA,
E. Kararın bir örneğinin İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi
Genel Müdürlüğüne GÖNDERİLMESİNE 16/12/2020 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar
verildi.