I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru; ceza infaz kurumundaki kısıtlayıcı uygulamalarla ilgili infaz hâkimliğine yapılan şikâyetlerin incelenmemesi nedeniyle anayasal haklarının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 3/10/2018 tarihinde yapılmıştır.

3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.

4. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

5. Bölüm Başkanı tarafından başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin birlikte yapılmasına karar verilmiştir.

6. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına (Bakanlık) gönderilmiştir. Bakanlık görüşünü bildirmiştir.

7. Bakanlık görüşü başvurucuya tebliğ edilmiştir. Başvurucu, Bakanlık görüşüne karşı beyanda bulunmuştur.

III. OLAY VE OLGULAR

8. Başvuru formu ve başvurucunun iddiaları ile form eklerinde ifade edilen, Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) aracılığıyla tespit edilen şekliyle ilgili olaylar özetle şöyledir:

9. 15 Temmuz 2016 gecesi gerçekleşen silahlı darbe teşebbüsü sırasında hâkim olarak görev yapmakta olan başvurucu, darbe teşebbüsü sonrasında Fetullahçı Terör Örgütü/Paralel Devlet Yapılanması (FETÖ/PDY) üyesi olduğu gerekçesiyle, İzmir 5. Sulh Ceza Hâkimliğince 30/3/2017 tarihinde tutuklanarak Menemen T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumuna (Ceza İnfaz Kurumu) konulmuştur. Başvurucu 29/10/2020 tarihinde Afyonkarahisar 2 No.lu T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumuna, 31/10/2020 tarihinde ise Afyonkarahisar 1 No.lu T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumuna nakledilmiştir. Bursa 10. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından 7/2/2019 tarihinde başvurucunun silahlı terör örgütüne üye olma suçundan 8 yıl 9 ay hapis cezasına mahkûm edilmesine karar verilmiştir. Başvurucu, hükümözlü olarak hâlen Afyonkarahisar 1 No.lu T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda bulunmaktadır.

10. Başvurucu -iddiasına göre- Karşıyaka İnfaz Hâkimliğine (İnfaz Hakimliği) 26/3/2018 tarihinde bir dilekçe sunmuştur. Başvurucu dilekçesinde, tutuklu olarak bulunduğu sürede Ceza İnfaz Kurumu tarafından verilen açık görüş kısıtlaması, sınavlara girişin ve başvuru hakkının yasaklanması, telefonla görüşme hakkının kısıtlanması, ziyaretçi saatinin kısıtlanması, eğitim ve iyileştirme faaliyetlerinin kısıtlanması, ziyaretçi sayısının kısıtlanması, dışarıdan kitap temininin kısıtlanması, fotoğraf çekimi ve çekilmiş olanların gönderilmesinin kısıtlanması, radyo kullanma hakkının kısıtlanması ve radyolara el konulması, bahçe üzerine fens teli çekilmesi, avukat görüş hakkının kısıtlanması, koğuşlarda kapasitenin üzerinde tutuklu barındırılması, koridor önünde tutukluların traş edilerek berber hizmetinin kısıtlanması, öğrenim gören çocuklara hafta sonu ziyaret yasağı konulması, ders kitabı dışında kitap temin edilmemesi şeklindeki karar ve uygulamaların sadece FETÖ/PDY tutuklularına yönelik uygulandığını, bu nedenle ayrımcılığa uğradığını iddia ederek tüm bu kısıtlama kararlarının kaldırılmasını talep etmiştir.

11. Başvurucu anılan dilekçesinin cevapsız bırakıldığını belirterek şikâyetin akıbeti hakkında bilgi verilmesi istemiyle İnfaz Hâkimliğine 24/4/2018 tarihinde başvurmuştur.

12. Başvurucu, ilk şikâyetinin akıbeti hakkında bilgi verilmesi talebinin de cevapsız bırakılması üzerine İnfaz Hâkimliğince talebinin zımni olarak reddedildiğini belirterek 7/6/2018 tarihli dilekçe ile Karşıyaka 2. Ağır Ceza Mahkemesine (Mahkeme) itiraz etmiştir. Başvurucu itirazında, şikâyetlerine ilişkin İnfaz Hâkimliğince herhangi bir inceleme yapılmadığını ifade etmiştir.

13. Başvurucu, Mahkemece itirazı ile ilgili değerlendirme yapılmaması üzerine 6/9/2018 tarihli ve 2018/40741 evrak kayıt numarası ile gönderdiği dilekçede itirazı ile ilgili değerlendirme yapılması talebinde bulunmuştur.

14. 14/6/2021 tarihinde Ceza İnfaz Kurumu ve İnfaz Hâkimliğine yazılan müzekkerede, başvurucunun Ceza İnfaz Kurumundaki bazı uygulamalarla ilgili olarak 26/3/2018 tarihli dilekçeyle İnfaz Hâkimliğine şikâyette bulunduğunu, cevap verilmemesi üzerine de Mahkemeye başvurduğunu ileri sürdüğü belirtilmiştir. Başvurucunun 26/3/2018 tarihli Karşıyaka İnfaz Hâkimliğine hitaplı dilekçesinin ve bu bağlamda İnfaz Hakimliğinden ve Mahkemeden çıkan kararların onaylı suretleri istenilmiştir.

15. Ceza İnfaz Kurumu 15/6/2021 tarihli cevabında başvurucunun İnfaz Hâkimliğine yazılan 26/3/2018 tarihli dilekçesinin bulunmadığını devam eden günlerde akıbetini sorduğu dilekçesinin 30/4/2018 tarihinde ilgili mahkemeye gönderildiğini ancak geri dönüş evrakının ya da ilgili esas numarasının bulunamadığını ifade etmiştir.

16. İnfaz Hakimliği 15/6/2021 tarihli müzekkere cevabında E.2018/2723, K.2018/3049 sayılı dosyada başvurucunun taraf olarak kayıtlı olmadığını, dosyanın başka hükümlülere ait olduğunu bildirmiştir. A.U.,E.K., M.Ö.,O.K. ve Y.A. isimli mahpusların birlikte İnfaz Hâkimliğine aynı kararlara (bkz. § 9) karşı şikâyet başvurusunda bulunduğunu belirterek UYAP üzerinde yapılan incelemede İnfaz Hâkimliğinin beş kişinin başvurusunu birleştirdiğinin ve şikâyet konusu kurum kararlarını on üç sayfalık kararında incelediğinin tespit edildiği ifade edilmiştir. Söz konusu kararda başvurucunun adı geçmemektedir.

17. 18/6/2021 tarihinde yeniden yazılan müzekkere ile Ceza İnfaz Kurumunun cevap yazısına göre başvurucunun anılan dilekçesinin UYAP kayıtlarında yer almadığı, başvurucu tarafından bahse konu dilekçenin akıbetinin sorulduğu 2018/21706 evrak numarası ile 24/4/2018 tarihli dilekçenin ise İnfaz Hâkimliğine gönderildiği belirtilmiştir. Başvurucunun Ceza İnfaz Kurumu tarafından 30/4/2018 tarihli yazıyla İnfaz Hâkimliğine gönderilen 24/4/2018 tarihli dilekçesine cevap verilip verilmediği, verilmiş ise anılan cevabın gönderilmesi istenilmiştir.

18. İnfaz Hâkimliğince 12/7/2021 tarihli müzekkere cevabında başvurucunun 24/4/2018 tarihli dilekçesi ile akıbetini sormuş olduğu 26/3/2018 tarihli dilekçesinin Hâkimliğe Ceza İnfaz Kurumu tarafından gönderildiğine dair herhangi bir kayda rastlanılmadığı belirtilmiştir.

19. 15/4/2022 tarihinde Mahkemeye yazılan müzekkere ile başvurucunun Mahkemeye 7/6/2018 tarihli ve 2018/28979 evrak kayıt numarasıyla itiraz ettiğini belirttiği, daha sonra Mahkemece bir cevap verilmemesi üzerine 6/9/2018 tarihli ve 2018/40741 evrak kayıt numarasıyla verilen bir karar olup olmadığının mahkemeden sorulduğu ve tarafına tebliğinin istenildiği ancak Mahkemece hiç bir cevap verilmediğini ileri sürdüğü ifade edilmiştir. Başvurucunun Mahkemeye 7/6/2018 tarihli ve 2018/28979 evrak kayıt ile 6/9/2018 tarihli ve 2018/40741 evrak kayıt numarasıyla gönderdiği dilekçelerin ve bu bağlamda Mahkemece verilmiş bir karar var ise onaylı suretlerinin gönderilmesi istenmiştir.

20. Mahkeme 18/4/2022 tarihli müzekkere cevabında İnfaz Hâkimliği kararlarına karşı yapılan itirazlara Karşıyaka 1. Ağır Ceza Mahkemesinin baktığı, ilgi sayılı yazıda belirtilen dilekçeler yönünden herhangi bir kayda rastlanılmaması üzerine İnfaz Hâkimliği ekranlarından kontrolün yapıldığı,7/6/2018 tarihli ve 2018/28979 sayılı dilekçenin Ceza İnfaz Kurumunca doğrudan mahkemeye gönderildiği, dilekçenin İnfaz Hâkimliği kararına itiraz mahiyetinde olması üzerine UYAP üzerinden doğrudan İnfaz Hâkimliğinin iş listesine aktarıldığı, bu dilekçenin İnfaz Hâkimliğince kayda alındığına dair evrakın yazıya eklendiği, 2018/40741 sayılı dilekçe yönünden ise mahkemeye bu mahiyette bir dilekçenin gönderilmediği belirtilmiştir.

21. Başvurucu3/10/2018 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

22. Anayasa Mahkemesinin 23/11/2022 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Adli Yardım Talebi Yönünden

23. Başvurucu, başvuru harç ve giderlerini ödeyecek gelirinin bulunmadığını belirterek adli yardım talebinde bulunmuştur.

24. Anayasa Mahkemesinin Mehmet Şerif Ay (B. No: 2012/1181, 17/9/2013) kararında belirtilen ilkeler dikkate alınarak, geçimini önemli ölçüde güçleştirmeksizin yargılama giderlerini ödeme gücünden yoksun olduğu anlaşılan başvurucunun açıkça dayanaktan yoksun olmayan adli yardım talebinin kabulüne karar verilmesi gerekir.

B. Başvurucunun İddiaları ve Bakanlık Görüşü

25. Başvurucu; Ceza İnfaz Kurumunda getirilen kısıtlamalar ile ilgili derece mahkemelerine yaptığı şikâyet ve itirazlarının incelenmediğini ayrıca iddialarına esas olan ve bahsedilen kurumlara verdiği dilekçelerin fotokopi ve evrak kayıt numaraları ile ilgili bilgilerin tarafına verilmediğini belirterek özel hayata ve aile hayatına saygı hakkının, eğitim ve öğretim hakkının, haberleşme hakkının, eşitlik ilkesinin, maddi ve manevi varlığının korunması hakkının, mülkiyet hakkının, adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

26. Bakanlık görüşünde; başvurucunun bireysel başvuru formunda yer alan ihlal iddialarının ceza infaz kurumundaki birtakım uygulamalara yönelik olduğu, somut başvuruda başvurucunun mahkemeye erişim hakkının ihlal edilip edilmediği konusunda Anayasa Mahkemesi tarafından inceleme yapılırken ilgili mevzuat hükümlerinin, Anayasa Mahkemesi ile AİHM içtihatlarının ve somut olayın kendine özgü koşullarının dikkate alınması gerektiği belirtilmiştir.

27. Başvurucu; Bakanlık görüşüne karşı cevabında, başvuru formunda dile getirdiği hususları yinelemiş, şikâyetlerinin İnfaz Hâkimliği ve itiraz makamınca değerlendirilmemesi nedeniyle anayasal haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

C. Değerlendirme

28. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 47. maddesinin (3) numaralı, 48. maddesinin (1) ve (2) numaralı fıkraları ile Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 59. maddesinin (2), (3) ve (4) numaralı fıkraları uyarınca Anayasa Mahkemesine başvuru konusu olaylarla ilgili delilleri sunmak suretiyle olaylar hakkındaki iddialarını ve dayanılan Anayasa hükmünün kendilerine göre ihlal edildiğine dair açıklamalarda bulunarak hukuki iddialarını kanıtlamak başvurucuya düşer. Zikredilen kurallara göre başvurucunun kamu gücünün işlem, eylem ya da ihmali nedeniyle ihlal edildiğini ileri sürdüğü hak ve özgürlük ile dayanılan Anayasa hükümlerini, ihlal gerekçelerini, dayanılan deliller ile ihlale neden olduğu ileri sürülen işlem veya kararların aslı ya da örneğini başvuru dilekçesine eklemesi şarttır. Başvuru dilekçesinde kamu gücünün ihlale neden olduğu iddia edilen işlem, eylem ya da ihmaline dair olayların tarih sırasına göre özeti yapılmalı; bireysel başvuru kapsamındaki haklardan hangisinin hangi nedenle ihlal edildiği ve buna ilişkin gerekçeler ve deliller açıklanmalıdır (Veli Özdemir, B. No: 2013/276, 9/1/2014,§§ 19, 20; Ünal Yiğit, B. No: 2013/1075, 30/6/2014, §§ 18, 19; Sabah Yıldızı Radyo ve Televizyon Yayın İletişim Reklam Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi, [GK], B. No: 2014/12727, 25/5/2017, § 19; Mustafa Akaydın, B. No: 2015/14800, 8/1/2020, § 21).

29. Yukarıda belirtilen koşullar yerine getirilmediği takdirde Anayasa Mahkemesi, başvuruyu açıkça dayanaktan yoksun olduğu gerekçesiyle kabul edilemez bulabilir. İddiaların dayanaktan yoksun olmadığı konusunda Anayasa Mahkemesinin ikna edilmesi, başvurucu tarafından ortaya konulan somut bilgi ve belgelerin niteliğine bağlıdır. Başvurucunun başlangıçta, başvuru hakkında kabul edilemezlik kararı verilmesini önlemek için başvuru formu ve eklerinde iddialarını destekleyici belgeleri sunması ve gerekli açıklamaları yapması zorunludur (Veli Özdemir, § 23; Ünal Yiğit, § 22).

30. Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvurularda, başvurucuların başvurularını titizlikle hazırlama ve takip etme yükümlülükleri vardır. Anayasa Mahkemesi, başvurucunun birtakım Anayasa hükümlerine soyut şekilde atıfta bulunmasının iddiaların ispatlandığı anlamına gelmeyeceğini birçok kez vurgulamıştır. Bundan başka Anayasa Mahkemesi; başvurucunun başvuru formunu özenle doldurmak, ihlal iddiasının dayanağı olan tüm olayları göstermek, başvuruyu aydınlatacak ve hükmün esasını etkileyecek argümanları destekleyici tüm belgeleri başvuru dilekçesine eklemek yükümlülüğü olduğunu ve bir bilgi veya belge elde edilememişse bunun da nedenlerini açıklamak yükümlülüğü olduğunu belirtmiştir (Sabah Yıldızı Radyo ve Televizyon Yayın İletişim Reklam Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi, §§ 22-26; Mustafa Akaydın, § 23).

31. Anayasa Mahkemesine yapılacak bireysel başvurularda başvurucuların şikâyetlerini hem maddi hem hukuki olarak temellendirme zorunluluğu bulunmaktadır. Başvurucuların maddi dayanaklar yönünden yükümlülüğü şikâyetlerine konu temel olay ve olguları açıklamak ve bunlara ilişkin delilleri Anayasa Mahkemesine sunmak, hukuki dayanak yönünden yükümlülüğü ise bireysel başvuruya konu temel hak ve özgürlüklerden hangisinin hangi nedenle ihlal edildiğini özü itibarıyla açıklamaktır. Başvurucuların anılan yükümlülüklere uymamaları hâlinde şikâyetleri açıkça dayanaktan yoksun bulunabilir. Bu yükümlülüklere ellerinde olmayan nedenlerle uymamalarının ikna edici gerekçelerini Anayasa Mahkemesine sunmaları durumu müstesnadır.

32. Somut olayda başvurucunun şikâyeti, Ceza İnfaz Kurumundaki çeşitli kısıtlamalara ilişkin İnfaz Hâkimliği ve Mahkemeye gönderdiği şikâyet ile itiraz dilekçelerine cevap verilmemesi, söz konusu dilekçenin fotokopi ve evrak kayıt numaralarının kendisine bildirilmemesi ve bunun sonucunda bu belgelerin yetkili merciler önünde ileri sürülememesi iddiasına dayanmaktadır. Başvurucu, iddiasına esas aldığı ve etkili makamlara başvuruda bulunduğunu belirttiği dilekçeler hakkında somut bilgi ve belge sunmamıştır. Öte yandan bu dilekçe ve belgelerin fotokopi ve evrak kayıt numaralarının kendisine verilmemesi nedeniyle hangi makamlara başvuru yapamadığına ilişkin bir açıklamada da bulunmamıştır. Başka bir deyişle başvurucunun adaleti bulma, hakkı olanı elde etme ve haksızlığı giderme yollarından biri olarak hak arama özgürlüğünün ihlal edildiği iddiasını soyut ve genel ifadelerle dile getirdiği anlaşılmıştır.

33. Gerek UYAP gerek ceza infaz kurumu kayıtlarından başvurucunun anılan tarihte dilekçe vermediği sadece akıbet sorma dilekçesini verdiği anlaşılmıştır. Başvurucunun dile getirdiği şikâyetler Ceza İnfaz Kurumundaki genel uygulamalara ilişkin olup, bu uygulamalardan şikâyet eden diğer mahpusların dilekçeleri Ceza İnfaz Kurumu tarafından İnfaz Hâkimliğine ulaştırılmıştır. Başvurucunun dilekçesinin ulaştırılmaması için bir neden bulunmamaktadır. Nitekim başvurucunun da kendisine ayrımcılık yapıldığı yönünde bir şikâyeti yoktur.

34. Somut olayda başvurucu, Anayasa'nın 36. maddesinde güvence altına alınan hak arama özgürlüğünün ihlal edildiği iddiasına ilişkin delillerini sunma ve açıklamalarda bulunma yönündeki yükümlülüğünü yerine getirmemiştir. Başvuru formunun eklerinde iddialarına dair herhangi bir bilgi ve belge yoktur. Dolayısıyla başvurucu tarafından ileri sürülen iddiaların temellendirilemediği sonucuna ulaşılmıştır.

35. Açıklanan gerekçelerle başvurunun diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Adli yardım talebinin KABULÜNE,

B. Başvurunun açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

C. 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 339. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca tahsil edilmesi mağduriyetine neden olacağından adli yardım talebi kabul edilen başvurucunun yargılama giderlerini ödemekten TAMAMEN MUAF TUTULMASINA 23/11/2022 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.