I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, olağanüstü hâl döneminde kamu makamının toplantı ve gösterilere ilişkin kararlarına uymayarak toplantılara katılan başvurucular hakkında emre aykırı hareket ettikleri gerekçesiyle idari para cezası uygulanmasının toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkını ihlal ettiği iddiasına ilişkindir.

2. Başvurucular, nihai hükümleri 19/2/2018 ve 20/12/2018 tarihlerinde öğrendikten sonra 16/3/2018 ve 27/12/2018 tarihlerinde bireysel başvuruda bulunmuştur. Başvurular süresi içinde yapılmıştır. 2018/8224, 2018/8234, 2018/8237 ve 2019/1082 numaralı başvuruların 2018/8156 numaralı başvuru ile birleştirilmesine Bölüm tarafından karar verilmiştir. Başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir. Başvurucular adli yardım talebinde bulunmuşlardır.

II. DEĞERLENDİRME

3. Somut olayda başvurucular 1/12/2017 tarihinde Ankara'da bulunan 15 Temmuz Kızılay Milli İrade Meydanı'nda güncel bir konuda toplantıya katılmıştır. Ayrıca başvurucu Tankut Serttaş 14/7/2018 tarihinde İran Caddesi'nde bildiri dağıtmıştır. Ankara Valiliğinin 3/7/2017 tarihinde toplantı ve gösteri yürüyüşlerini yasakladığı ve 21/1/2018 tarihin etkinlikleri izne bağladığı kararlarına uymayarak anılan etkinlikleri gerçekleştirmesi nedeniyle başvurucular hakkında emre aykırı davranıştan idari para cezası uygulanmıştır. Başvurucular, anılan müdahale nedeniyle toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

4. Anayasa Mahkemesi, olay ve olguları somut başvuru ile benzer nitelikte olan Adnan Vural ve diğerleri ([GK], B. No: 2017/36237, 10/3/2022) kararında uygulanacak anayasal ilkeleri belirlemiştir. Bu çerçevede, Ankara Valiliğinin toplantı ve gösteri yürüyüşünü yasaklamaya ilişkin kararlarında, terör tehdidi ve güncel bir tehlikenin varlığının somut olgulara dayalı gösterilmediği, kamu düzeni yönünden daha az sınırlayıcı uygulamalarla giderilemeyecek bir tehlike olduğu gösterilmeden yasaklama süresinin toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının kullanımını imkânsız kılacak şekilde uzatıldığı, anılan hakka yönelik gerçekleştirilen müdahalelerin olağanüstü hâlin gerektirdiği ölçüde olduğunun ortaya konulamadığı, süresi belli olmayan kategorik yasaklama kararları verildiği gerekçeleriyle toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlal edildiği sonucuna ulaşmıştır. Öte yandan anılan kararda, Ankara Valiliğinin 21/1/2018 tarihli izne bağlama kararının geçerli olacağı sürenin belirtilmemesinin ve öngörülemeyen bir askerî operasyona bağlanmasının, idari işlemi kesinlikten ve öngörülebilirlikten uzaklaştırdığı belirtilmiş ve bu durumun da anılan hakkı ihlal ettiği sonucuna varılmıştır. Somut başvuruda, anılan kararda açıklanan ilkelerden ve ulaşılan sonuçtan ayrılmayı gerektiren bir durum bulunmamaktadır. Bu doğrultuda başvurucuların Anayasa'nın 34. maddesinde güvence altına alınan toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.

5. Başvurucuların toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlal edildiği sonucuna ulaşıldığından diğer ihlal iddiaları yönünden inceleme yapılmasına gerek görülmemiştir.

III. GİDERİM

6. Başvurucular, ihlalin tespiti, uygulanan idari para cezaları tutarında maddi tazminat ile 5.000 TL ve 10.000 TL değişen miktarlarda manevi tazminat talebinde bulunmuştur. Başvuruda tespit edilen hak ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmasında hukuki yarar bulunmaktadır. Bu kapsamda kararın gönderildiği yargı mercilerince yapılması gereken iş, yeniden yargılama işlemlerini başlatmak ve Anayasa Mahkemesini ihlal sonucuna ulaştıran nedenleri gideren, ihlal kararında belirtilen ilkelere uygun yeni bir karar vermektir (Mehmet Doğan [GK], B. No: 2014/8875, 7/6/2018, §§ 54-60; Aligül Alkaya ve diğerleri (2), B. No: 2016/12506, 7/11/2019, §§ 53-60, 66; Kadri Enis Berberoğlu (3) [GK], B. No: 2020/32949, 21/1/2021, §§ 93-100).

7. Yeniden yargılama yapılmasına hükmedilmesinin yeterli giderim sağlaması ve uğranıldığı iddia edilen diğer zararla ilgili bilgi ve belge sunulmadığı gözetilerek başvurucular hakkında hükmedilen idari para cezasının karşılığı olarak gösterdikleri 227 TL ve 259 TL ile diğer maddi ve manevi tazminat taleplerinin reddine karar verilmesi gerekir.

IV. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Adli yardım taleplerinin KABULÜNE,

B. Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,

C. Anayasa’nın 34. maddesinde güvence altına alınan toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının İHLAL EDİLDİĞİNE,

D. Kararın bir örneğinin toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere Ankara Sulh Ceza Hâkimliklerine (Ankara 2. Sulh Ceza Hâkimliği 2017/9774 D.İş, 2017/9775 D.İş, 2017/9776 D.İş, 2017/9777 D.İş, Ankara 6. Sulh Ceza Hâkimliği 2018/5282 D.İş) GÖNDERİLMESİNE,

E. Başvurucuların tazminat taleplerinin REDDİNE,

F. 9.900 TL vekâlet ücretinin başvuruculara AYRI AYRI ÖDENMESİNE,

G. Ödemenin kararın tebliğini takiben başvurucuların Hazine ve Maliye Bakanlığına başvuru tarihinden itibaren dört ay içinde yapılmasına, ödemede gecikme olması hâlinde bu sürenin sona erdiği tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için yasal FAİZ UYGULANMASINA,

H. Kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 6/10/2022 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.