I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, cenaze ve defin giderinin tazmini için açılan davanın reddedilmesi nedeniyle adil yargılanma ve mülkiyet haklarının ihlal edildiği iddialarına ilişkindir.

2. Van'da 23/10/2011 tarihinde meydana gelen depremde başvurucunun ailesiyle yaşadığı apartman yıkılmış, başvurucunun eşi ve beş çocuğu hayatını kaybetmiştir. Başvurucu 3/5/2012 tarihinde kamu makamlarının depreme karşı gerekli tedbirleri almadığını ileri sürerek diğer maddi tazminat taleplerinin yanında 30.000 TL cenaze ve defin giderinin tazmin edilmesi için dava açmıştır.

3. Davanın açıldığı Van İdare Mahkemesi 5/11/2015 tarihinde belediyeden 2011 yılı defin ve cenaze masrafları tutarını sormuş, 15/1/2016 tarihinde ise cenaze ve defin giderlerini gösterir bilgi ve belgeleri başvurucudan sunmasını istemiştir. Başvurucu söz konusu bilgi ve belgeleri sunduğuna dair bir açıklamaya bireysel başvuru formunda yer vermemiştir.

4. Van İdare Mahkemesi 3/3/2016 tarihinde davayı kısmen kabul etmiş ve ev eşyasından doğan zarar nedeniyle 3.750 TL, cenaze ve defin gideri için ise 2.250 TL maddi tazminata hükmetmiştir. Kararın gerekçesinde, diğer açıklamalarının yanında olayda idarenin %50 kusurlu olduğu ve alınan belediye yazısı doğrultusunda cenaze ve defin giderinin belirlendiğini açıklamıştır. Taraflar kararı temyiz etmiştir.

5. Danıştay 15/6/2017 tarihinde hükmün cenaze ve defin giderine ilişkin kısmının bozulmasına, sair hususların ise onamasına karar vermiştir. Kararda; ölümle doğrudan bağlantılı olup cenaze için mutlaka yapılması gereken cenazenin nakli, yıkanması, tabut, kabir yeri, kabir kazma için belediyenin herhangi bir ücret almadığını, bu zorunlu giderler dışındaki masraf kalemlerine ilişkin olarak ise herhangi bir belge de sunulmadığını belirtmiştir.

6. Van İdare Mahkemesi 14/3/2018 tarihinde bozma kararına uyarak cenaze ve defin giderine ilişkin tazminat talebini reddetmiştir. Danıştay 2/4/2019 tarihinde kararın cenaze ve defin gideri talebinin reddine ilişkin kısmını onamış, maddi tazminat miktarı için davalı kamu makamları lehine hükmedilen vekâlet ücretine ilişkin kısmı bozmuştur.

7. Kararı 21/5/2019 tarihinde öğrenen başvurucu 14/6/2019 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

8. Komisyon 8/8/2023 tarihinde başvurucunun cenaze ve defin giderine ilişkin talebin reddedilmesi nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın incelenmesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar vermiş, cenaze ve defin gideri dışındaki giderlere ilişkin tazminat talebinin reddedilmesi nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiği ile yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddiaları ise kabul edilemez bulmuştur.

II. DEĞERLENDİRME

A. Adil Yargılanma Hakkı Kapsamındaki Hakkaniyete Uygun Yargılanma Hakkının İhlal Edildiğine İlişkin İddia

9. Başvurucu, eksik inceleme sonucunda verilen hukuka aykırı karar nedeniyle adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

10. Anayasa’nın 148. maddesinin dördüncü fıkrasında, kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlara ilişkin şikâyetlerin bireysel başvuruda incelenemeyeceği belirtilmiştir. Bu kapsamda ilke olarak mahkemeler önünde dava konusu yapılmış maddi olay ve olguların kanıtlanması, delillerin değerlendirilmesi, hukuk kurallarının yorumlanması ve uygulanması ile uyuşmazlıkla ilgili varılan sonucun adil olup olmaması bireysel başvuru konusu olamaz. Ancak bireysel başvuru kapsamındaki hak ve özgürlüklere müdahale teşkil eden, bariz takdir hatası veya açık keyfîlik içeren tespit ve sonuçlar bu kapsamda değildir (Ahmet Sağlam, B. No: 2013/3351, 18/9/2013, § 42).

11. Başvurucunun belirttiği iddialarının kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlara ilişkin olduğu ve gerekçeleri gözetildiğinde derece mahkemesi kararlarının bariz takdir hatası veya açık bir keyfîlik de içermediği anlaşıldığından başvurunun bu kısmının diğer kabul edilebilirlik şartları yönünden incelenmeksizin açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

B. Mülkiyet Hakkının İhlal Edildiğine İlişkin İddia

12. Başvurucu, cenaze ve defin giderine ilişkin tazminat talebinin reddedilmesi nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

13. Mülkiyet hakkının ihlal edildiğinden şikâyet eden bir kimse, önce böyle bir hakkının var olduğunu kanıtlamak zorundadır. Bu nedenle öncelikle başvurucunun Anayasa'nın 35. maddesi uyarınca korunmayı gerektiren mülkiyete ilişkin bir menfaate sahip olup olmadığı noktasındaki hukuki durumunun değerlendirilmesi gerekir (Cemile Ünlü, B. No: 2013/382, 16/4/2013, § 26; İhsan Vurucuoğlu, B. No: 2013/539, 16/5/2013, § 31). Bu hususun istisnası olarak belli durumlarda bir ekonomik değer veya icrası mümkün bir alacağı elde etmeye yönelik meşru bir beklenti Anayasa'da yer alan mülkiyet hakkı güvencesinden yararlanabilir. Meşru beklenti somut nitelikte olan ve bir kanun hükmüne veya yargısal içtihada dayalı beklentidir. Meşru beklentinin somut olayda gerçekleştiğinin ispatı başvurucu üzerindedir (Kemal Yeler ve Ali Arslan Çelebi, B. No: 2012/636, 15/4/2014, §§ 36, 37; Selçuk Emiroğlu, B. No: 2013/5660, 20/3/2014, § 28).

14. Somut olayda başvurucunun cenaze ve defin giderlerinin tazmin edilmesi için açtığı dava reddedildiğinden kesinleşmiş bir mahkeme hükmüne dayalı alacağın varlığından söz edilemeyecektir. Diğer taraftan başvurucunun söz konusu alacağı elde etmeye yönelik somut bir temele dayalı meşru bir beklentisinin olup olmadığı incelenmelidir. Buna göre eldeki olayda başvurucu, cenaze ve defin giderinin tazmin edilerek kendisine ödenmesini gerektirir bir kanun hükmü veya yerleşik bir yargısal içtihadın varlığını ortaya koyamamıştır. Dolayısıyla başvurucuya ait mülk veya meşru bir beklenti bulunmamaktadır.

15. Açıklanan gerekçelerle başvurunun konu bakımından yetkisizlik nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

III. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. 1. Adil yargılanma hakkı kapsamındaki hakkaniyete uygun yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

2. Cenaze ve defin giderine ilişkin talebin reddedilmesi dolayısıyla mülkiyet hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın konu bakımından yetkisizlik nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 7/2/2024 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.