I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, açık ceza infaz kurumuna ayrılma ve denetimli serbestlik tedbirinden yararlanma taleplerinin reddedilmesi nedeniyle adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvurular, muhtelif tarihlerde yapılmıştır.

3. Komisyonca, 2019/2770, 2019/32821 ve 2020/9041 numaralı bireysel başvuru dosyalarında adil yargılanma hakkı dışındaki -kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı ile eşitlik ilkesinin ihlal edildiğine ilişkin- şikâyetlerin kabul edilemez olduğuna, anılan hakka ilişkin şikâyet ile 2020/18948 numaralı bireysel başvuruda; kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

4. 2019/32821, 2020/9041 ve 2020/18948 numaralı bireysel başvuruların konu yönünden hukuki irtibatlarının bulunması nedeniyle 2019/2770 numaralı bireysel başvuru dosyası ile birleştirilmesine, incelemenin bu dosya üzerinden yürütülmesine karar verilmiştir.

5. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına (Bakanlık) gönderilmiştir. Bakanlık, bazı başvurucular yönünden görüşünü bildirmiştir. Başvuruculardan bazıları, Bakanlık görüşüne karşı beyanda bulunmuştur.

III. OLAY VE OLGULAR

6. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ilgili olaylar özetle şöyledir:

7. Başvurucular, farklı ceza infaz kurumlarında cezalarını çekmekteyken açık ceza infaz kurumuna ayrılma ve kalan cezalarının denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak infaz edilmesi talebinde bulunmuştur.

8. Söz konusu talepler hakkında kapalı ceza infaz kurumu müdürlüğü idare ve gözlem kurulu başkanlıkları (idare ve gözlem kurulları) başvurucuların örgütten ayrıldıklarına dair kanaat oluşmadığı gerekçesiyle farklı tarihlerde ret kararı vermiştir.

9. Başvurucuların infaz hâkimliklerine yaptıkları itirazlar, idare ve gözlem kurulu kararlarında usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmadığı gerekçesiyle reddedilmiştir.

10. Başvurucuların infaz hâkimliği kararlarına karşı yapmış oldukları itirazlar ağır ceza mahkemelerince aynı gerekçelerle reddedilmiştir.

11. Nihai kararların tebliğ tarihlerine göre başvurucular süresinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

IV. İLGİLİ HUKUK

12. İlgili hukuk için bkz. Mustafa Takyan [GK], B. No: 2020/27974, 15/12/2021, §§ 21-33.

V. İNCELEME VE GEREKÇE

13. Anayasa Mahkemesinin 13/4/2022 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Adli Yardım Talebi Yönünden

14. Ödeme gücünden yoksun olduğunu belirten başvurucuların adli yardım taleplerinin kabulüne karar verilmesi gerekir (Mehmet Şerif Ay, B. No: 2012/1181, 17/9/2013).

B. Adil Yargılanma Hakkının İhlal Edildiğine İlişkin İddia

1. Başvurucuların İddiaları ve Bakanlık Görüşü

15. Başvurucular; denetimli serbestlikten yararlanma koşulları gerçekleştiği hâlde terör örgütünden ayrılmadıkları gerekçesiyle açık ceza infaz kurumuna ayrılma ve denetimli serbestlik tedbirinden faydalanma taleplerinin mahkemelerce reddedildiğini oysa terör örgütüyle hiçbir ilgilerinin bulunmadığını, kararların bireysel durumlarının değerlendirildiği nesnel ve objektif gerekçeler içermediğini belirterek adil yargılanma haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

16. Bakanlık görüşünde özetle; idare ve gözlem kurulları ve infaz hâkimliklerinin başvurucuların açık ceza infaz kurumuna ayrılma ve denetimli serbestlikten yararlanma şartlarını taşımadığı kanaatine ulaşırken yaptığı değerlendirmelerin bireysel başvurunun ikincilliği ilkesi uyarınca derece mahkemeleri önünde dava konusu yapılmış maddi olay ve olguların kanıtlanması, delillerin değerlendirilmesi, hukuk kurallarının yorumlanması ve uygulanması ile derece mahkemelerince uyuşmazlıklarla ilgili varılan sonuçların esas yönünden adil olup olmaması hususlarıyla ilgili olduğu, dolayısıyla iddiaların bireysel başvuruya konu edilemeyeceği vurgulanmıştır.

17. Başvurucuların bazıları, Bakanlık görüşüne karşı daha önceki beyanlarını yineleyerek cevap vermiştir.

2. Değerlendirme

18. Anayasa Mahkemesi, benzer iddialarla yapılan bir başvuruyu Mustafa Takyan kararında değerlendirmiştir. Söz konusu kararda; kişilerin suç isnadı altında bulunmadığı bir döneme ilişkin olarak açık ceza infaz kurumuna ayrılma ve denetimli serbestlikten yararlanma talebiyle ilgili ileri sürdüğü ihlal iddialarının cezai anlamda suç isnadı niteliği taşımadığı, bu yönüyle başvuru konusu uyuşmazlığın adil yargılanma hakkının cezai boyutu kapsamı dışında kaldığı belirtilerek iddiaların Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin ortak koruma alanında bulunmadığı ve bireysel başvuruya konu yapılamayacağı sonucuna ulaşılmıştır.

19. Somut başvuruda anılan karardan ayrılmayı gerektiren bir durumun bulunmaması nedeniyle başvurunun diğer kabul edilebilirlik şartları yönünden incelenmeksizin konu bakımından yetkisizlik nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

VI. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Adli yardım taleplerinin KABULÜNE,

B. Adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddiaların konu bakımından yetkisizlik nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

C. 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 339. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca tahsil edilmesi mağduriyetine neden olacağından adli yardım talepleri kabul edilen başvurucuların yargılama giderlerini ödemekten TAMAMEN MUAF TUTULMASINA 13/4/2022 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.