I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, terör örgütü üyesi olduğu şüphesiyle hakkında soruşturma yapılan ve yargılanarak aynı suçtan mahkûm edilen başvurucunun çeşitli anayasal haklarının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

2. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı (Başsavcılık) Fetullahçı Terör Örgütü/Paralel Devlet Yapılanması FETÖ/PDY üyesi olduğu şüphesiyle başvurucu hakkında soruşturma başlatmıştır.

3. Soruşturma neticesinde Başsavcılık, başvurucunun silahlı terör örgütüne üye olma suçundan cezalandırılması talebiyle iddianame düzenlemiştir. İddianamenin kabulü ile açılan dava, İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesince (Mahkeme) görülmeye başlanmıştır.

4. Mahkeme, başvurucunun silahlı terör örgütüne üye olma suçundan 6 yıl 3 ay hapis cezası ile cezalandırılmasına karar vermiştir.

5. Başvurucu hakkındaki hüküm, istinaf ve temyiz kanun yollarından geçerek 18/7/2019 tarihinde kesinleşmiştir.

6. Mahkemece 5/8/2019 tarihinde kesinleşme şerhi düzenlenmiştir.

7. Başvurucu müdafii Mahkemece düzenlenen kesinleşme şerhini Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) üzerinden 6/8/2019 tarihinde görüntülemesiyle birlikte nihai kararı öğrendiğini belirterek 5/9/2019 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

8. Komisyonca başvurucunun adli yardım talebi kabul edilerek, başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

II. DEĞERLENDİRME

A. Kesinleşen Mahkûmiyet Kararı Kapsamında Bazı Anayasal Hakların İhlal Edildiğine İlişkin İddialar

9. Başvurucu; FETÖ/PDY üyesi olma suçundan yürütülen soruşturma ve kovuşturma sonucunda hakkında verilen mahkûmiyet kararı nedeniyle özel hayat ve aile hayatına saygı, hakkaniyete uygun yargılanma, gerekçeli karar, müdafi yardımından yararlanma, savunma, duruşmada hazır bulunma, kanunla kurulmuş bağımsız ve tarafsız bir mahkeme önünde yargılanma hakları ile masumiyet karinesi, suçta ve cezada kanunilik, silahların eşitliği ve çelişmeli yargılama ilkelerinin ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

10. Anayasa Mahkemesi, olay ve olguları somut başvuru ile benzer nitelikte olan Hüseyin Aşkan (B. No: 2017/15649, 21/7/2020) kararında uygulanacak anayasal ilkeleri belirlemiştir. Kararda UYAP'ta kullanıcıların kendilerini ilgilendiren bilgi ve belgelere ulaşabildikleri, her türlü bilgi ve belge alışverişini gerçekleştirilebildikleri vurgulanmıştır. Ayrıca tüm bu işlemlerin veri tabanında saklandığı ve belgeler/evrak üzerinde yapılan işlemlerin UYAP evrak işlem kütüğünde kayıt altına alındığı açıklanmıştır. Bu çerçevede UYAP evrak işlem kütüğü üzerinden yapılan incelemede başvurucu vekili tarafından nihai kararın açılarak okunduğunun tespit edildiği tarih, nihai kararın sonucunun öğrenildiği tarih kabul edilerek bireysel başvuru süresi bu tarihten başlatılmış ve başvurunun süre aşımı nedeniyle kabul edilemez olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

11. Somut olayda nihai karar olan Yargıtay ilamının Mahkemeye ulaşması neticesinde düzenlenen kesinleşme şerhine ilişkin UYAP evrak işlem kütüğü üzerinde yapılan incelemede ilgili kesinleşme şerhinin başvurucu müdafii tarafından 5/8/2019 tarihinde okunduğu tespit edilmiştir. Her ne kadar başvurucu müdafii bireysel başvuru formunda kesinleşme şerhini 6/8/2019 tarihinde okuduğunu belirtmişse de başvurucuya ait kesinleşme şerhine UYAP üzerinden 5/8/2019 tarihinde erişim sağlandığı açıktır. Dolayısıyla bu işlemi yapan ilgiliden nihai kararın sonucunu öğrenmiş olması beklenir. Böyle bir durumda işlem yapılırken nihai kararın sonucunun öğrenildiği kabul edileceğinden bireysel başvuru süresinin bu tarihten itibaren başlatılması gerekir. Bu kapsamda başvurucunun 5/8/2019 tarihinde bireysel başvuruya ilişkin nihai karardan haberdar olduğunun ve bu doğrultuda bireysel başvuru süresinin 5/8/2019 tarihinden itibaren işlemeye başladığının kabul edilmesi gerekir.

12. Sonuç olarak bireysel başvuru konusu yargılama sürecine ilişkin nihai karardan 5/8/2019 tarihinde haberdar olduğu anlaşılan başvurucunun otuz günlük bireysel başvurusu süresinden sonra, 5/9/2019 tarihinde gerçekleştirdiği bireysel başvurusunun bu kısmının süre aşımı nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

B. Diğer İhlal İddiaları

13. Başvurucunun, tutuklama tedbirlerinin hukuki olmaması, tutukluluğun makul süreyi aşması nedeniyle kişi özgürlüğü ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddiasının Fırat İşgören (B. No: 2014/6425, 17/11/2016, § 34) kararı doğrultusunda, işkence ve kötü muamele yasağının ihlal edildiğine ilişkin iddiasının Adle Azizoğlu ve Sadat Azizoğlu (B. No: 2014/15732, 24/1/2018) kararı doğrultusunda süre aşımı; gözaltının hukuki olmadığına ilişkin iddiasının Hikmet Kopar ve diğerleri ([GK], B. No: 2014/14061, 8/4/2015, §§ 64-72) kararı doğrultusunda, tutuklu iken cenaze törenine katılması için izin verilmemesi nedeniyle özel hayata ve aile hayatına saygı hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddiasının ise Bayram Gök (B. No: 2012/946, 26/3/2013) kararı doğrultusunda başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

14. Ceza infaz kurumunda sınavlara girememesi nedeniyle eğitim hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddiasının Cemal Günsel ([GK], B. No: 2016/12900, 12/1/2021) ve Mesut Gerez (B. No: 2014/3998, 21/6/2017) kararları doğrultusunda açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

III. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. 1. Kesinleşen mahkûmiyet kararı kapsamında ileri sürülen iddiaların süre aşımı nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

2. Diğer ihlal iddialarının kabul edilebilirlik kriterlerini karşılamaması nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 339. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca tahsil edilmesi mağduriyetine neden olacağından adli yardım talebi kabul edilen başvurucunun yargılama giderlerini ödemekten TAMAMEN MUAF TUTULMASINA 30/4/2024 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.