I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru; sınır dışı kararı nedeniyle aile hayatına saygı hakkının, idari gözetim altına alma kararı nedeniyle de kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiği iddialarına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 26/3/2019 tarihinde yapılmıştır. Komisyon, başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar vermiştir.

3. Anayasa Mahkemesinin 24/4/2019 tarihli kararıyla sınır dışı kararının geçici olarak durdurulmasına karar verilmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

4. Başvuru formu ve ekleri, ilgili kurumlardan ve Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi’nden (UYAP) elde edilen bilgi ve belgelere göre olaylar özetle şöyledir:

A. Genel Olarak

5. 2000 doğumlu ve Türkmenistan vatandaşı olan başvurucu 22/12/2018 tarihinde Türkiye’ye resmî yollardan eğitim amacıyla giriş yapmıştır.

6. Başvurucunun 4/4/2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 54. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (d) bendi uyarınca “kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar” kapsamında olduğu değerlendirilerek İstanbul Valiliği İl Göç İdaresi Müdürlüğünün 2/1/2019 tarihli kararıyla sınır dışı edilmesine ve idari gözetim altına alınmasına karar verilmiştir. Başvurucunun DAEŞ terör örgütüyle ilişkili olduğu gerekçesiyle İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığınca yapılan soruşturma sonucunda başvurucu hakkında sınır dışı kararı verilmiştir.

7. Başvurucu idari gözetim kararından sonra Çanakkale Geri Gönderme Merkezine sevk edilmiştir.

8. Başvurucunun idari gözetim kararına itirazı Çanakkale 2. Sulh Ceza Hâkimliğinin 8/3/2019 tarihli kararıyla reddedilmiştir.

9. Başvurucu, Sulh Ceza Hâkimliğinin kararından sonra 26/3/2019 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

B. Başvurucunun Daha Önce Yaptığı Bireysel Başvurular

10. Başvurucu 8/2/2019 tarihli ve 2019/4221 sayılı, 14/2/2019 tarihli ve 2019/5185 sayılı bireysel başvurularla Anayasa Mahkemesine müracaat etmiştir. 2019/4221 No.lu başvuru dosyasında birleştirilen bu başvurularda başvurucu, sınır dışı kararı nedeniyle yaşam hakkı ile kötü muamele yasağının ihlal edildiği iddiasında bulunmuştur.

11. Komisyon tarafından 5/4/2019 tarihinde başvurular açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez bulunmuştur.

IV. İLGİLİ HUKUK

12. İlgili hukuk için bkz. A.A. ve A.A. [GK], B. No: 2015/3941, 1/3/2017, §§ 28-38.

V. İNCELEME VE GEREKÇE

13. Anayasa Mahkemesinin 30/3/2022 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Kişi Hürriyeti ve Güvenliği Hakkının İhlal Edildiğine İlişkin İddia

1. Başvurucunun İddiaları

14. Başvurucu; terör örgütüyle ilişkisi olduğu gerekçesiyle verilen idari gözetim kararının hukuka aykırı olduğunu, yapılan soruşturmada İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığınca 21/2/2019 tarihinde kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesinin de bunu ortaya koyduğunu belirterek kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

2. Değerlendirme

15. Anayasa Mahkemesi B.T. ([GK], B. No: 2014/15769, 30/11/2017) başvurusunda idari gözetim altında tutulma yerlerinin yönetim, denetim ve işletilmesinin İçişleri Bakanlığı tarafından yürütülen bir kamu hizmeti olduğunu, 6/1/1982 tarihli ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesine göre idari işlem ve eylemlerden dolayı kişisel hakkı doğrudan etkilenenlerin idari yargıda tam yargı davası açabileceğini, teorik düzeyde mevcudiyeti tespit edilen bu yolun -sırf bilgi eksikliği nedeniyle- fiiliyatta hiç işletilmemesinin etkisiz olduğu biçiminde yorumlanamayacağını belirtmiş ve yabancının salıverilmesi hâlinde etkili hukuk mekanizmasının tam yargı davası olduğunu ifade etmiştir (B.T., §§ 45-58).

16. Hakkında idari gözetim kararı alınanlar için de sulh ceza hâkiminin idari gözetim kararının hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle itirazı kabul etmesi hâlinde tam yargı davası açılmasını engelleyici bir düzenleme bulunmadığından bu yol tüketilmeden Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunulamaz (B.T., § 73). Aynı değerlendirme idari gözetimin idarece sonlandırılması durumunda da geçerlidir (A.A., B. No: 2014/18827, 20/12/2017, § 37).

17. Başvurucu vekilinin 10/2/2020 tarihli dilekçesinde tarih konusunda bir açıklama bulunmamakla birlikte idari gözetim kararının Sulh Ceza Hâkimliğinin kararıyla sona erdiği bildirilmiştir.

18. Açıklanan gerekçelerle başvurunun bu kısmının diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

B. Aile Hayatına Saygı Hakkının İhlal Edildiğine İlişkin İddia

1. Başvurucunun İddiaları

19. Başvurucu; sınır dışı edilmesi hâlinde Türkiye’de kalan ailesinden ayrılmak zorunda kalacağını, bu nedenle aile bütünlüğünün bozulacağını belirterek aile hayatına saygı hakkının ihlal edildiğini öne sürmüştür.

2. Değerlendirme

20. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 47. maddesinin (5) numaralı fıkrası ile Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 64. maddesinin (1) numaralı fıkrası gereği bireysel başvurunun başvuru yollarının tüketildiği, başvuru yolu öngörülmemiş ise ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren otuz gün içinde yapılması gerekir.

21. Göç İdaresi, sınır dışı kararını başvurucuya 2/1/2019 tarihinde tebliğ etmek istemiş, ancak başvurucu tebellüğden imtina etmiştir. Başvurucunun aynı kararla ilgili olarak Anayasa Mahkemesine daha önceden yaptığı 2019/4221 ve 2019/5185 No.lu bireysel başvuru dosyalarında da kararın hangi tarihte tebliğ edildiğine dair bir bilgi bulunmamaktadır. Bu durumda başvurucunun kararı 2019/4221 No.lu bireysel başvuru tarihi olan 8/2/2019 tarihinde öğrendiği kabul edildiğinde anılan tarihten itibaren otuz gün içinde yapılması gereken bireysel başvurunun süresinden sonra, 26/3/2019 tarihinde yapıldığı anlaşılmıştır.

22. Açıklanan gerekçelerle başvurunun bu kısmının diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin süre aşımı nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

VI. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Adli yardım talebinin KABULÜNE,

B. 1. Kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

2. Aile hayatına saygı hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın süre aşımı nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

C. Sınır dışı etme işlemine ilişkin tedbir kararının SONLANDIRILMASINA,

D. 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 339. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca tahsil edilmesi mağduriyetine neden olacağından adli yardım talebi kabul edilen başvurucunun yargılama giderlerini ödemekten TAMAMEN MUAF TUTULMASINA,

E. Kararın bir örneğinin bilgi için İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğüne GÖNDERİLMESİNE 30/3/2022 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.