TÜRKİYE CUMHURİYETİ
ANAYASA MAHKEMESİ
İKİNCİ BÖLÜM
KARAR
M.C. BAŞVURUSU
(Başvuru Numarası: 2020/1032)
Karar Tarihi: 16/3/2022
GİZLİLİK TALEBİ KABUL
Başkan
:
Kadir ÖZKAYA
Üyeler
Engin YILDIRIM
M. Emin KUZ
Basri BAĞCI
Kenan YAŞAR
Raportör
Elif ÇELİKDEMİR ANKITCI
Başvurucu
M.C.
Vekili
Av. Sinem ULUDAĞ GÖK
I. BAŞVURUNUN KONUSU
1. Başvuru, sınır dışı etme kararı verilmesi nedeniyle kötü muamele yasağı ile aile hayatına saygı hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
II. BAŞVURU SÜRECİ
2. Başvuru 10/1/2020 tarihinde yapılmıştır. Komisyon başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar vermiştir.
3. Anayasa Mahkemesinin 13/1/2020 tarihli kararıyla, ilgili bilgi ve belgeler toplandıktan sonra yeniden değerlendirilmek üzere başvurucunun ülkesine sınır dışı edilmesine dair işleminin geçici olarak durdurulmasına karar verilmiştir.
III. OLAY VE OLGULAR
4. Başvuru formu ve ekleri ile Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) aracılığıyla erişilen bilgi ve belgeler doğrultusunda tespit edilen ilgili olaylar özetle şöyledir:
5. 1998 doğumlu ve Suriye vatandaşı olan başvurucu, ülkesindeki savaş ortamından kaçarak 2015 yılında Türkiye'ye geldiğini ifade etmiştir.
6. Başvurucu hakkında yalan beyanda bulunduğu isnadıyla İstanbul Valiliğinin (Valilik) 23/11/2018 tarihli kararıyla 4/4/2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 54. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (d) bendi uyarınca kamu düzeni veya kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturduğu gerekçesiyle başvurucunun sınır dışı edilmesine karar verilmiştir.
7. Başvurucu, sınır dışı işlemine karşı 25/12/2019 tarihinde İstanbul 1. İdare Mahkemesinde (İdare Mahkemesi) iptal davası açtığını belirterek 10/1/2020 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.
8. Bireysel başvuru tarihinden sonra, başvurucu tarafından açılan iptal davasının İdare Mahkemesinin 7/2/2020 tarihli kararıyla incelenmeksizin reddine karar verilmiştir. Karar gerekçesi şöyledir:
" Suriye vatandaşı olan davacının sınır dışı edilmesine ilişkin 23.11.2018 tarih ... sayılı İstanbul Valiliği (İl Göç İdaresi Müdürlüğü) işleminin iptali istemiyle aynı davacı tarafından açılan davada yapılan yargılama neticesinde, Mahkememizin 28.05.2019 tarih, E:2019/331, K:2019/1649 sayılı kararıyla kesin olarak davanın reddine karar verildiği; aynı davacı tarafından açılan işbu davanın da aynı işlemin iptali istemiyle açıldığı, her iki davanın konusu ve taraflarının aynı olduğu, davacı hakkında tesis edilmiş bir başka sınırdışı işlemi bulunmadığı da anlaşıldığından mükerrer açılan bu davanın kesin hüküm nedeniyle esasını inceleme olanağı bulunmadığı"
9. Başvurucunun aynı sınır dışı işlemi ile ilgili ihlal iddialarını 2019/28463 numaralı bireysel başvuruya konu yaptığı, anılan başvurunun 2016/24613 numaralı başvuruyla birleştirilerek Anayasa Mahkemesince 2/6/2020 tarihinde sınır dışı işlemi nedeniyle kötü muamele yasağının ihlal edildiğine karar verildiği anlaşılmıştır (başvurunun ayrıntıları için bkz. M.D. ve diğerleri, B. No: 2016/24613, 2/6/2020). Anayasa Mahkemesinin ihlal kararından sonra yeniden ele alınan davanın 28/9/2020 tarihinde kabulü ile Valiliğin 28/11/2018 tarihli sınır dışı işleminin iptaline karar verilmiştir.
IV. İNCELEME VE GEREKÇE
10. Anayasa Mahkemesinin16/3/2022 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:
A. Başvurucunun İddiaları
11. Başvurucu; ülkesine geri gönderildiği takdirde hayatının tehlike altında olacağını, kötü muamele görme riskiyle karşı karşıya kalacağını, ailesinden ayrılacağını belirterek yaşam hakkı, kötü muamele yasağı, aile hayatına saygı ve adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini iddia etmiştir.
B. Değerlendirme
12. Anayasa Mahkemesi, olayların başvurucu tarafından yapılan hukuki nitelendirmesi ile bağlı olmayıp olay ve olguların hukuki tavsifini kendisi takdir eder (Tahir Canan, B. No: 2012/969, 18/9/2013, § 16). Başvurunun tüm iddiaları kötü muamele yasağı ile aile hayatına saygı hakkı kapsamında değerlendirilmiştir.
13. Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nün 80. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (ç) bendi şöyledir:
“(1) Bölümler ya da Komisyonlarca yargılamanın her aşamasında aşağıdaki hâllerde düşme kararı verilebilir:
…
c) İhlalin ve sonuçlarının ortadan kalkmış olması.”
14. Kişinin yaşamının tehlikeye girebileceğine, işkence ya da kötü muameleye tabi tutulacağına dair risk bulunan bir ülkeye sınır dışı edilmesine veya geri gönderilmesine karar verildiği durumlarda bu kapsamdaki ihlal iddialarının incelenebilmesi için sınır dışı kararının uygulanmasının önünde bir engel bulunmaması gerekir.
15. Somut olayda başvurucu hakkında Valilik tarafından alınan 28/11/2018 tarihli sınır dışı etme kararı İdare Mahkemesinin 28/9/2020 tarihli kararıyla iptal edilmiştir. Dolayısıyla bireysel başvuruya konu edilen sınır dışı etme kararının uygulanma ihtimalinin ortadan kalktığı anlaşılmaktadır.
16. Açıklanan gerekçelerle ihlalin ve sonuçlarının ortadan kalkmış olması nedeniyle başvurunun düşmesine karar verilmesi gerekir.
V. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle;
A. Kamuya açık belgelerde başvurucunun kimliğinin gizli tutulması talebinin KABULÜNE,
B. Başvurunun ihlalin ve sonuçlarının ortadan kalkmış olması nedeniyle DÜŞMESİNE,
C. Başvuru kapsamında verilen tedbirin SONLANDIRILMASINA,
D. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerine BIRAKILMASINA,
E. Kararın bir örneğinin bilgi için İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğüne GÖNDERİLMESİNE 16/3/2022 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.