I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, sınır dışı etme kararı verilmesi nedeniyle kötü muamele yasağı ile aile hayatına saygı ve eğitim hakkının ihlal edildiği iddialarına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 11/12/2019 tarihinde yapılmıştır. Komisyon, başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar vermiştir.

3. Anayasa Mahkemesinin 24/12/2019 tarihli kararıyla ilgili bilgi ve belgeler toplandıktan sonra yeniden değerlendirilmek üzere başvurucunun ülkesine sınır dışı edilmesine dair işleminin geçici olarak durdurulmasına karar verilmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

4. Başvuru formu ve ekleri ile Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) aracılığıyla erişilen bilgi ve belgeler doğrultusunda tespit edilen ilgili olaylar özetle şöyledir:

5. Kongo Cumhuriyeti vatandaşı ve 1991 yılı doğumlu olan başvurucu 2010 yılında Türkiye'ye geldiğini, 2012 yılından itibaren Akdeniz Üniversitesinde eğitim gördüğünü ifade etmiştir.

6. Öğrenci ikamet vizesi sahibi başvurucunun izni olmadan çalıştığı tespit edilerekAntalya Valiliğinin (Valilik) 18/1/2019 tarihli kararıyla ikamet izni iptal edilmiş, ayrıca 4/4/2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 54. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (ğ) bendi uyarınca çalışma izni olmadan çalıştığı tespit edildiğinden sınır dışı edilmesine karar verilmiştir.

7. Başvurucu, ikamet izninin iptali ve sınır dışı etme kararlarına karşı iptal davası açmıştır. Antalya 1. İdare Mahkemesinin (İdare Mahkemesi) 4/10/2019 tarihli kararlarıyla başvurucu tarafından açılan her iki dava da reddedilmiştir.

8. Başvurucu 11/12/2019 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

9. Bireysel başvuru tarihinden sonra başvurucu, ikamet izninin iptal edilmesi yönünden İdare Mahkemesinin ret kararına karşı istinaf yoluna başvurmuştur. Konya Bölge İdare Mahkemesi 5. İdari Dava Dairesinin 24/9/2020 tarihli kararıyla başvurucunun istinaf istemi kabul edilerek dava konusu işlem kesin olarak iptal edilmiştir.

10. Anayasa Mahkemesi, bireysel başvurudan sonra başvurucunun sınır dışı edilme işlemlerine yönelik gelişme bulunup bulunmadığı hususunda İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğünden (Göç İdaresi) bilgi istemiştir. Göç İdaresinin 10/2/2021 tarihli cevabında başvurucu hakkında verilen sınır dışı etme kararının kaldırıldığı bildirilmiştir.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

11. Anayasa Mahkemesinin 16/3/2022 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Adli Yardım Talebi Yönünden

12. Başvurucu, bireysel başvuru harç ve masraflarını karşılama imkânının bulunmadığını belirterek adli yardım talebinde bulunmuştur.

13. Anayasa Mahkemesinin Mehmet Şerif Ay (B. No: 2012/1181, 17/9/2013) kararında belirtilen ilkeler dikkate alınarak, geçimini önemli ölçüde güçleştirmeksizin yargılama giderlerini ödeme gücünden yoksun olduğu anlaşılan başvurucunun açıkça dayanaktan yoksun olmayan adli yardım talebinin kabulüne karar verilmesi gerekir.

B. Başvurucunun İddiaları

14. Başvurucu; ülkesine geri gönderildiği takdirde hayatının tehlike altında olacağını, kötü muamele görme riskiyle karşı karşıya kalacağını, Türk vatandaşı olan eşi ve doğacak çocuğundan ayrı kalacak olması nedeniyle aile bütünlüğünün bozulacağını, eğitiminin yarım kalacağını belirterek yaşam hakkı, kötü muamele yasağı, aile hayatına saygı ve eğitim hakkı ile kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğini iddia etmiştir.

C. Değerlendirme

15. Anayasa Mahkemesi, olayların başvurucu tarafından yapılan hukuki nitelendirmesi ile bağlı olmayıp olay ve olguların hukuki tavsifini kendisi takdir eder (Tahir Canan, B. No: 2012/969, 18/9/2013, § 16). Başvurunun tüm iddiaları kötü muamele yasağı ile aile ve eğitim hakkı kapsamında değerlendirilmiştir.

16. Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nün 80. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (ç) bendi şöyledir:

 “(1) Bölümler ya da Komisyonlarca yargılamanın her aşamasında aşağıdaki hâllerde düşme kararı verilebilir:

…

c) İhlalin ve sonuçlarının ortadan kalkmış olması.”

17. Kişinin yaşamının tehlikeye girebileceğine, işkence ya da kötü muameleye tabi tutulacağına dair risk bulunan bir ülkeye sınır dışı edilmesine veya geri verilmesine karar verildiği durumlarda bu kapsamdaki ihlal iddialarının incelenebilmesi için sınır dışı kararının uygulanmasının önünde bir engel bulunmaması gerekir.

18. Somut olayda başvurucu hakkında Valilik tarafından alınan 18/1/2019 tarihli sınır dışı etme kararının kaldırıldığı, Göç İdaresiyle yapılan yazışma sonucu tespit edilmiştir. Dolayısıyla bireysel başvuruya konu edilen sınır dışı etme kararının uygulanma ihtimalinin ortadan kalktığı anlaşılmıştır.

19. Açıklanan gerekçelerle ihlalin ve sonuçlarının ortadan kalkmış olması nedeniyle başvurunun düşmesine karar verilmesi gerekir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Adli yardım talebinin KABULÜNE,

B. Başvurunun ihlalin ve sonuçlarının ortadan kalkmış olması nedeniyle DÜŞMESİNE,

C. Başvuru kapsamında verilen tedbirin SONLANDIRILMASINA,

D. 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 339. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca tahsil edilmesi mağduriyetine neden olacağından başvurucunun yargılama giderlerini ödemekten TAMAMEN MUAF TUTULMASINA

E. Kararın bir örneğinin bilgi için İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğüne GÖNDERİLMESİNE 16/3/2022 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.