I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, kamu görevlisinin katıldığı toplantıdan dolayı görevden uzaklaştırılması nedeniyle toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

2. Başvurucu, başvuruya konu olayların yaşandığı tarihte Diyarbakır'ın Yenişehir ilçesinde bir lisede öğretmen olarak görev yapmaktadır. Başvurucu, Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Sendika) üyesidir.

3. Sendika'nın Diyarbakır 1 No.lu Şubesi tarafından kadına yönelik şiddeti protesto etmek amacıyla alınan karar doğrultusunda 4/5/2019 tarihinde düzenlenen basın açıklaması sırasında başvurucu gözaltına alınmıştır. Başvurucu hakkında Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığınca ''terör örgütü propagandası yapmak'' suçundan ceza soruşturması başlatıldığı ve başvurucunun 10/5/2019 tarihli işlemle görevden uzaklaştırıldığı anlaşılmaktadır.

4. Başvurucu hakkında 14/5/2019 tarihli işlemle disiplin soruşturması başlatılmıştır. Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığının 17/5/2019 tarihli kararıyla ''terör örgütü propagandası yapmak'' suçundan başvurucu hakkında kovuşturma yapılmasına yer olmadığına karar verilmiştir.

5. Öte yandan, başvurucunun 16/9/2019 tarihinde getirilen teklif doğrultusunda tesis edilen 24/9/2019 tarihli işlemle görevine iade edildiği anlaşılmaktadır.

6. Başvurucu görevden uzaklaştırma işleminin iptali talebiyle dava açmıştır. Diyarbakır 2. İdare Mahkemesi (Mahkeme) 21/11/2019 tarihinde davanın reddine karar vermiştir. Kararda, başvurucunun görevine iade edildiği ancak görevden uzaklaştırma işleminin geri alındığından söz edilemeyeceğinden işlemin tesisi tarihindeki hukukî durum esas alınarak inceleneceği belirtilmiştir. Kararın gerekçesi şöyledir:

"... davacının üyesi olduğu Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası Diyarbakır 1 Nolu Şubesi tarafından alınan karar gereği 04.05.2019 tarihinde Diyarbakır İli AZC Plaza önünde katıldığı basın açıklaması sırasında kolluk kuvvetleri tarafından göz altına alındığı, hakkında Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı'nın 2019/30151 sayılı Soruşturma Dosyası üzerinden 'Terör Örgütü Propagandası Yapmak' suçundan ceza soruşturmasına ve 14.05.2019 tarihli Valilik Olur'u ile disiplin soruşturmasına başlandığı anlaşılmış olup davacının ifa ettiği görevin önem ve özelliği ile soruşturma ve inceleme konusu olayın mahiyeti, belirtilen hususun, ilk bakışta eğitim hizmetlerinin gereği gibi yürütülmesini olumsuz şekilde etkileyecek nitelik taşıdığı ve gerekirse hakkında yapılacak inceleme/soruşturmanın selametli bir şekilde yürütülmesinin temininin de amaçlandığı görülmektedir.

Bu durumda; görevi başında kalmasında sakınca görülen davacının, ihtiyati tedbir olarak görevinden uzaklaştırılmasına ilişkin işlemin, Anayasaya, ilgili mevzuat hükümlerine, üstün kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olduğu, idareye tanınan takdir yetkisinin sınırları dahilinde kullanıldığı açık olup, davakonusu işlemde hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmamaktadır. "

7. Başvurucu, ret kararına karşı istinaf kanun yoluna başvurmuştur. Bölge İdare Mahkemesi, istinaf başvurusunun reddine kesin olarak karar vermiştir.

8. Başvurucu, nihai kararı 5/3/2020 tarihinde öğrendikten sonra 10/6/2020 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur. COVID-19 salgını nedeniyle 25/3/2020 tarihli ve 7226 sayılı Kanun uyarınca 13/3/2020 tarihinden 15/6/2020 tarihine kadar bireysel başvuru süresinin durduğu dikkate alındığında başvurunun süresinde olduğu değerlendirilmiştir.

9. Başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

II. DEĞERLENDİRME

10. Başvurucu; görevden uzaklaştırma işleminin tesis edilebilmesi için kişi hakkında adli veya idari soruşturma olması gerektiğini, kendisi hakkında hiçbir soruşturma olmamasına rağmen üyesi olduğu sendikanın eylemine katıldığı gerekçesiyle görevden uzaklaştırıldığını, bu nedenle ifade ve örgütlenme özgürlüğü ile toplantı hakkının, hakkında suç unsuru olmamasına rağmen görevden uzaklaştırılması işlemine karşı açtığı davanın reddedilmesi nedeniyle de masumiyet karinesinin ihlal edildiğini iddia etmiştir. Bunun yanında başvurucu anılan görevden uzaklaştırma işlemi nedeniyle pasaportuna tahdit konulduğundan, maaşlarının eksik ödendiğinden ve ek ders ücretlerinin ödenmediğinden de şikâyet etmektedir.

11. Adalet Bakanlığı (Bakanlık) görüşünde, başvurucu hakkında verilen görevden uzaklaştırma tedbirinin 24/9/2019 tarihinde kaldırıldığının gözönünde bulundurularak mağdur sıfatı bulunup bulunmadığının değerlendirilmesi gerektiği ileri sürülmüştür. Bakanlık ayrıca tesis edilen işlemin bir ihtiyati tedbir olduğu dikkate alınarak somut olayın koşullarına göre değerlendirme yapılması gerektiğini belirtmiştir.

12. Başvurucu; Bakanlık görüşüne karşı beyanında hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verildiğini, idarenin işleminin hatalı olduğunu kabul ederek kendisini görevine iade ettiğini, bu hususları Mahkemeye sunmasına rağmen davasının reddine karar verilmesinin adil yargılanma hakkını ve masumiyet karinesini ihlal ettiğini ileri sürmüştür.

13. Somut olayda, başvurucu 12/12/2019 tarihli istinaf dilekçesinde, pasaport tahdidinin kaldırılmasını sağlamak için çaba harcadığını ve ek ders ücretlerine ilişkin olarak idari dava açtığını ifade etmektedir. Bununla birlikte başvuru formunda göreve iade sonrasında da şikâyet edilen bu hususların devam edip etmediğine ilişkin bir açıklama yapılmamıştır. Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) kayıtlarından başvurucunun ek ders ücretlerinin ödenmesi talebiyle yaptığı başvurunun reddi üzerine açtığı davanın kısmen kabulle sonuçlandığı görülmektedir. Başvurucunun söz konusu şikâyetlerini olağan idari ve yargısal yolları tükettikten sonra ayrı birer bireysel başvuruya konu yapabileceği açıktır. Bu sebeplerle başvurucunun pasaportuna tahdit konulması ve ek ders ücretlerinin ödenmemesi şikâyetleri yönünden eldeki başvuruda bir inceleme yapılmayacaktır. Buna göre başvurucunun iddialarının bir bütün hâlinde toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı kapsamında incelenmesi gerektiği değerlendirilmiştir.

14. Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nün (İçtüzük) 80. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (ç) bendi şöyledir:

“(1) Bölümler ya da Komisyonlarca yargılamanın her aşamasında aşağıdaki hâllerde düşme kararı verilebilir:

…

ç) Bölümler ya da Komisyonlarca saptanan herhangi bir başka gerekçeden ötürü, başvurunun incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir neden görülmemesi.”

15. Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün (İçtüzük) 80. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (ç) bendi uyarınca Anayasa Mahkemesince saptanan herhangi bir gerekçeden dolayı başvurunun incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir sebebin olmadığı kanaatine varılması hâlinde başvuru hakkında düşme kararı verilebilir (H.L., B. No: 2013/66, 16/5/2013, §§ 17, 18).

16. Somut olayda başvurucunun 10/5/2019 tarihinde görevden uzaklaştırılması üzerine başvuru konusu davayı açtığı, söz konusu dava devam ederken 24/9/2019 tarihli işlemle görevden uzaklaştırma tedbirinin kaldırıldığı anlaşılmaktadır. Yaklaşık 4 ay sonra göreve iade edilen başvurucunun uzaklaştırma işleminden kaynaklı olarak eldeki başvuruya konu tükettiği hukuk yolu kapsamında başvurunun incelenmesini haklı kılacak somut bir şikâyette de bulunmadığı görülmektedir. Bu doğrultuda başvurucunun başvuru konusu davadaki talebinin idarenin işlemiyle karşılandığı görüldüğünden başvurunun incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir neden kalmadığı sonucuna varılmıştır.

17. Öte yandan İçtüzük'ün 80. maddesinin (2) numaralı fıkrasında öngörülen başvurunun incelenmesinin devamında Anayasa'nın uygulanması veya temel hakların kapsamının ve sınırlarının belirlenmesi ya da insan haklarına saygının gerekli kıldığı herhangi bir durumun da söz konusu olmadığı anlaşılmıştır.

18. Açıklanan gerekçelerle başvurunun incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir nedenin kalmadığı anlaşıldığından İçtüzük’ün 80. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (ç) bendi gereğince başvurunun düşmesine karar verilmesi gerekir.

III. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Başvurunun incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir neden görülmemesi nedeniyle DÜŞMESİNE,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 30/7/2025 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.