I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, bir gazetenin ceza infaz kurumuna alımının yasaklanması nedeniyle ifade özgürlüğünün ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

2. Başvurucu -başvurunun yapıldığı tarihte- silahlı terör örgütüne üye olma suçundan Osmaniye 1 No.lu T Tipi Ceza İnfaz Kurumunda (Kurum) tutuklu olarak bulunmaktadır.

3. Başvurucu 19/7/2018 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur. Bu başvuruda, ceza infaz kurumundaki bazı uygulamalar nedeniyle infaz hâkimliğine şikâyet edilen ve itiraz yolu da tüketilen yargı kararları nedeniyle çeşitli haklarının ihlal edildiğini iddia etmiştir.

4. Başvurucu tarafından mezkûr 19/7/2018 tarihli ve 2018/22307 numaralı bireysel başvuru dosyasına 12/10/2018 tarihinde yeni hak ihlali iddialarını içeren bir dilekçe sunulmuştur. Başvurucu bu dilekçede, infaz hâkimliğinin şikâyet başvurularını reddetmesi üzerine Osmaniye 1. ve 2. Ağır Ceza Mahkemelerine yaptığı itirazların reddedilmesi nedeniyle çeşitlik haklarının ihlal edildiğini iddia etmiştir.

5. Başvurucunun söz konusu ihlal iddiaları Birinci Bölüm Üçüncü Komisyonun 12/4/2021 tarihli kararıyla çeşitli sebeplerle kabul edilemez bulunurken, -12/10/2018 tarihli dilekçesinde ileri sürdüğü- Y.A. gazetesinin Kuruma alınmaması kararının kaldırılması talebinin reddedilmesi üzerine ileri sürdüğü iddiaların ise konu yönünden ayrılmasına ve ayrılan dosyanın 2021/564 başvuru numarasına kaydedilmesine karar verilmiştir. Bu sebeplerle eldeki başvuruda, başvurucunun Y.A. gazetesi alma yasağının kaldırılması talebinin reddedilmesi nedeniyle ileri sürdüğü ihlal iddialarıyla sınırlı olarak inceleme yapılmıştır.

6. Kurum İdare ve Gözlem Kurulunun (Kurul) 20/4/2017 tarihli kararıyla, Y.A. gazetesinin alınmasındaki amacın gazeteyi alan tutuklular arasında haberleşmeyi sağlayarak motivasyonlarını yüksek tutmayı hedefledikleri belirtilerek, Kurumun asayiş ve güvenliği açısından söz konusu gazetenin alınmamasına karar verilmiştir. Başvurucu, mezkûr gazetenin Kuruma alınmamasına ilişkin uygulamanın kaldırılması talebiyle 9/7/2018 tarihinde infaz hâkimliğine şikâyette bulunmuştur.

7. Osmaniye İnfaz Hâkimliği 18/7/2018 tarihli kararıyla; Kurumun asayiş ve güvenliği açısından Y.A. gazetesinin alınmaması yönündeki kararın, kanun hükmünde kararnameler gereğince alınan önlemler doğrultusunda usul ve kanuna uygun olduğu gerekçesiyle başvurucunun şikâyetinin reddine karar vermiştir. Bu karara karşı yapılan itiraz Osmaniye 1. Ağır Ceza Mahkemesinin 5/10/2018 tarihli kararıyla reddedilmiştir.

8. Başvurucu, nihai kararı 8/10/2018 tarihinde öğrendikten sonra 12/10/2018 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

9. Başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

II. DEĞERLENDİRME

10. Ödeme gücünden yoksun olduğu anlaşılan başvurucunun adli yardım talebinin kabulüne karar verilmesi gerekir.

11. Başvurucu; ulusal basında çıkan, herkes tarafından alınabilen yayım ve satımı serbest olan gazete ve dergileri alma hakkının Kurum tarafından engellendiğini belirterek haberleşme ve basın hürriyetlerinin ihlal edildiğini ileri sürmüştür. Adalet Bakanlığı (Bakanlık) görüşünde; Anayasa Mahkemesinin Mustafa Koca ([1. B.], B. No: 2021/38039, 26/7/2022) kararı ile tirajı yeterli olmadığından resmî ilan yayım hakkı bulunmayan bir gazetenin satın alınma talebinin bu sebeple reddedilmesinin ifade özgürlüğü yönünden haksız bir sınırlama oluşturmadığına karar verildiği ifade edilmiştir. Başvurucu, Bakanlığın görüşüne karşı beyanda bulunmamıştır.

12. İlk olarak somut olaydaki durumun Mustafa Koca kararından farklı olduğunu belirtmek gerekir. Mustafa Koca kararına konu olayda satın alınması istenen gazetenin, tirajı yeterli olmadığından resmî ilan yayım hakkı bulunmadığı, satın alınma talebinin sırf bu sebeple reddedilmesinin ifade özgürlüğü yönünden haksız bir sınırlama oluşturmadığı değerlendirilerek ifade özgürlüğünün ihlal edilmediği sonucuna ulaşılmıştır (Mustafa Koca, § 66). Dolayısıyla somut başvuru ile Mustafa Koca kararındaki olay ve olguların farklı olması, hukuki değerlendirmenin de farklı olmasını gerektirmiştir.

13. Anayasa Mahkemesi, Recep Bekik ve diğerleri ([GK], B. No: 2016/12936, 27/3/2019) kararında olay ve olguları somut başvuru ile benzer nitelikte olan bir başvuruyu inceleyerek uygulanacak anayasal ilkeleri belirlemiştir. Bu çerçevede süreli yayınların ceza infaz kurumlarındaki tutuklu ve hükümlülere teslim edilip edilmemesinde keyfîliği engelleyecek, aynı hukuki durumda bulunanlara aynı uygulamanın yapılmasını sağlayacak, açık, yol gösterici ve istikrarlı idari uygulamaları garanti edecek bir mekanizmanın bulunmadığı gerekçesiyle ifade özgürlüğünün ihlal edildiği sonucuna ulaşılmıştır (Recep Bekik ve diğerleri, § 55, 61). Her ne kadar Recep Bekik ve diğerleri kararından sonra 14/4/2020 tarihli ve 7242 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ve buna bağlı düzenleyici işlemler ile bir dizi önlemler alınmışsa da eldeki başvurunun söz konusu yasal ve uygulamaya dönük değişiklikten önceki müdahalelere ilişkin olduğu anlaşılmıştır.

14. Dolayısıyla eldeki başvuru yönünden anılan kararda açıklanan ilkelerden ve ulaşılan sonuçtan ayrılmayı gerektirir bir husus bulunmamaktadır. Açıklanan gerekçelerle Anayasa'nın 26. maddesinde güvence altına alınan ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.

III. GİDERİM

15. Başvurucu; ihlalin tespiti talebinde bulunmuştur.

16. Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi Ceza İnfaz Kurumu ekranında yapılan sorgulamada başvurucunun ceza infaz kurumundan ayrıldığı görüldüğünden yeniden yargılama yapılmasında hukuki yarar bulunmadığı değerlendirilmiştir.

IV. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Adli yardım talebinin KABULÜNE,

B. İfade özgürlüğünün ihlal edildiğine ilişkin iddianın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,

C. Anayasa'nın 26. maddesinde güvence altına alınan ifade özgürlüğünün İHLAL EDİLDİĞİNE,

D. Kararın bir örneğinin bilgi için Osmaniye İnfaz Hâkimliği (E.2018/5965, K.2018/6079) ile Osmaniye 1. Ağır Ceza Mahkemesine (2018/4420 D.İş) ve Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 30/4/2025 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.