I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, görevden uzaklaştırma sürecinde maaştan yapılan kesintinin tazmini için açılan davada hükmedilen faiz başlangıç tarihinin maaş alacağını değer kaybına uğratması nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

2. Başvurucu, uzman jandarma olarak görev yapmaktayken hakkındaki ceza davası nedeniyle 15/6/2011 ile 2/5/2016 tarihleri arasında görevinden uzaklaştırılmıştır. Söz konusu dönemde 1/3 oranında kesinti yapılmak suretiyle başvurucuya maaşı ödenmiştir.

3. Ceza yargılaması sonucunda 5/2/2019 tarihinde başvurucu hakkındaki hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmiştir.

4. Başvurucu, görevinden uzaklaştırıldığı dönemde eksik ödenen maaşının yasal faiziyle birlikte iadesini 13/5/2019 tarihinde talep etmiştir. Söz konusu talebin reddi üzerine başvurucu işlemin iptali ile maaşından yapılan kesintilerin kesinti tarihlerinden ödeme tarihine kadar her ay tahakkuk edecek maaş için ayrı ayrı işletilecek yasal faiziyle birlikte ödenmesi talebiyle dava açmıştır.

5. İzmir 3. İdare Mahkemesi 9/3/2020 tarihinde davayı reddetmiş; kararın gerekçesinde ilgili mevzuatta, hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilenlere özlük haklarının iadesinin öngörülmediğini açıklamıştır.

6. İzmir Bölge İdare Mahkemesi İkinci İdari Dava Dairesi 26/11/2020 tarihinde başvurucunun istinaf talebini kabul etmiş, işlemin iptali ile başvurucunun maaşından yapılan kesintilerin idareye başvuru tarihi olan 13/5/2019'dan itibaren işletilecek yasal faiziyle başvurucuya ödenmesine kesin olmak üzere hükmetmiştir.

7. Başvurucu, nihai hükmü 3/2/2021 tarihinde öğrendikten sonra 26/2/2021 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

8. Başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

II. DEĞERLENDİRME

9. Başvurucu, iadeye konu maaş alacağının değer kaybına uğramasına neden olacak şekilde hüküm kurulmasından yakınmıştır. Adalet Bakanlığı (Bakanlık) görüşünde Anayasa ve ilgili mevzuat hükümleri ile somut olayın koşullarının değerlendirilmesi gerektiği belirtilmiştir. Başvurucu Bakanlık görüşüne karşı beyanında başvuru formundaki iddialarını yinelemiştir.

10. Başvuru, mülkiyet hakkı kapsamında incelenmiştir.

11. Açıkça dayanaktan yoksun olmadığı ve kabul edilemezliğine karar verilmesini gerektirecek başka bir neden de bulunmadığı anlaşılan mülkiyet hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğuna karar verilmesi gerekir.

12. Başvurucuya iade edilen maaş kesintilerine konu para Anayasa'nın 35. maddesi kapsamında mülk teşkil etmektedir. Alacağın değer kaybına ilişkin şikâyet, mülkiyetten barışçıl yararlanmaya ilişkin birinci kural çerçevesinde incelenecektir (benzer yöndeki değerlendirme için bkz. Vildan Utku Atalay [1. B.], B. No: 2015/4812, 7/2/2019, § 34).

13. Anayasa Mahkemesi, kamu kurum ve kuruluşlarından olan çeşitli para alacaklarının değer kaybına uğratılarak ödenmesine ilişkin şikâyetleri daha önce incelemiş; buna göre kamu makamlarının para borçlarını makul olmayan bir gecikme ile ödedikleri durumlarda para alacağında meydana gelen değer aşınmalarının başvurucu üzerinde şahsi olarak aşırı bir yük oluşturması hâlinde müdahale ölçülü olmadığından mülkiyet hakkının ihlaline karar vermiştir (kamulaştırma bedeli yönünden bkz. Mehmet Akdoğan ve diğerleri [1. B.], B. No: 2013/817, 19/12/2013; Ali Şimşek ve diğerleri [1. B.], B. No: 2014/2073, 6/7/2017; bir sosyal güvenlik ödemesi yönünden bkz. Ferda Yeşiltepe [GK], B. No: 2014/7621, 25/7/2017; ihale alacağı yönünden bkz. ANO İnşaat ve Ticaret Ltd. Şti. [GK], B. No: 2014/2267, 21/12/2017; vergi iadesi alacağı yönünden bkz. Akel Gıda San. ve Tic. A.Ş. [2. B.], B. No: 2013/28, 25/2/2015; deprem nedeniyle tazminat yönünden bkz. Abdulhalim Bozboğa [1. B.], B. No: 2013/6880, 23/3/2016; açığa alınan memurun maaş farklarının iadesi yönünden bkz. Vildan Utku Atalay).

14. Somut olayda ilk derece mahkemesi davayı reddetmiş, İzmir Bölge İdare Mahkemesi İkinci İdari Dava Dairesi ise başvurucunun açıkta geçirdiği 15/6/2011 ile 2/5/2016 tarihleri arasındaki dönemde maaşından yapılan kesintilerin idareye başvuru tarihi olan 13/5/2019'dan itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine hükmetmiştir. Başvurucuya geriye dönük olarak maaşının eksik ödenen kısmının iade edilmesi gerektiği kamu makamlarınca kabul edilmiş bir olgudur. Bununla birlikte başvurucunun maaş alacağının doğduğu tarihlerden idareye başvuru tarihine kadar geçen süre dikkate alındığında enflasyon karşısında alacaktaki değer kaybını giderebilecek bir faiz ödemesi yapılmaması başvurucuya şahsi olarak aşırı ve olağan dışı bir külfet yüklemektedir. Dolayısıyla söz konusu müdahalenin kamunun yararı ile başvurucunun mülkiyet hakkının korunması arasında kurulması gereken adil dengeyi başvurucu aleyhine bozduğu sonucuna varılmalıdır.

15. Açıklanan gerekçelerle Anayasa’nın 35. maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.

III. GİDERİM

16. Başvurucu, ihlalin tespiti ve yeniden yargılama talebinde bulunmuştur. Başvuruda tespit edilen mülkiyet hakkı ihlalinin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmasında hukuki yarar bulunmaktadır. Bu kapsamda kararın gönderildiği yargı mercilerinin yapması gereken iş, yeniden yargılama işlemlerini başlatmak ve Anayasa Mahkemesini ihlal sonucuna ulaştıran nedenleri gideren, ihlal kararında belirtilen ilkelere uygun yeni bir karar vermektir (Mehmet Doğan [GK], B. No: 2014/8875, 7/6/2018, §§ 54-60; Aligül Alkaya ve diğerleri (2) [1. B.], B. No: 2016/12506, 7/11/2019, §§ 53-60, 66; Kadri Enis Berberoğlu (3) [GK], B. No: 2020/32949, 21/1/2021, §§ 93-100).

IV. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Mülkiyet hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,

B. Anayasa’nın 35. maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkının İHLAL EDİLDİĞİNE,

C. Kararın bir örneğinin mülkiyet hakkının ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere İzmir 3. İdare Mahkemesine (E.2019/1287, K.2020/345) GÖNDERİLMESİNE,

D. 487,60 TL harç ve 30.000 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 30.487,60 TL yargılama giderinin başvurucuya ÖDENMESİNE,

E. Ödemelerin kararın tebliğini takiben başvurucunun Hazine ve Maliye Bakanlığına başvuru tarihinden itibaren dört ay içinde yapılmasına, ödemede gecikme olması hâlinde bu sürenin sona erdiği tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için yasal faiz UYGULANMASINA,

F. Kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 16/7/2025 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.