I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru; işçilik alacaklarına ilişkin açılan davada uyuşmazlığın esasına etkili iddianın karşılanmaması nedeniyle gerekçeli karar hakkının, yargılamanın uzun sürmesi nedeniyle de makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği iddialarına ilişkindir.

A. Bireysel Başvuruya Konu Dava Süreci

2. Başvurucu 14/12/2020 tarihinde iş akdini haklı nedenle feshettiğini belirterek işveren aleyhine kıdem tazminatı, resmî tatillerde çalışma ücreti ve hafta tatili ücreti talebiyle tazminat davası açmıştır.

3. Karaman 1. İş Mahkemesinde (Mahkeme) görülen davada bilirkişi raporu aldırılmış, 2/11/2021 tarihli duruşmada başvurucuya ıslah ve talep artırım dilekçesini sunması ve doğacak noksan harcı tamamlaması için bir hafta kesin süre verilmesine karar verilmiştir. Başvurucu 8/12/2021 tarihli duruşmada bireysel başvuruya konu dosyanın Mahkemede görülen ihbar tazminatına ilişkin diğer dosyası ile birleştirilmesini ve dosyanın ek rapora gönderilmesini talep etmiştir. Başvurucuya aynı duruşmada esas hakkında beyanda bulunmak üzere gelecek celseye kadar süre verilmesine karar verilmiştir.

4. Başvurucu 20/12/2021 tarihinde tam ıslah dilekçesi sunmuştur. Bu tam ıslah dilekçesinde, alacak kalemlerinin türlerinde ve miktarında değişiklik yapmamış, iş akdinin kendisi tarafından değil işveren tarafından feshedildiği şeklinde davasını ıslah etmiştir. Mahkeme 20/12/2021 tarihli kararla miktar itibarıyla kesin olmak üzere davanın reddine karar vermiştir. Başvurucu, bireysel başvuruya konu kesin nitelikteki nihai karara karşı 16/2/2022 tarihinde istinaf kanun yoluna başvurmuştur. Bireysel başvuru formunda ortaya koyduğu şikâyetleri istinaf dilekçesinde de ileri sürmüştür.

5. Başvurucu, nihai kararı 4/2/2022 tarihinde öğrendikten sonra 18/2/2022 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

6. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

B. Bireysel Başvuru Sonrası Süreç

7. Mahkeme 7/3/2022 tarihli ek karar ile istinaf dilekçesinin reddine karar vermiştir. Başvurucu bu karara karşı 15/3/2022 tarihinde istinaf kanun yoluna başvurmuştur.

8. Konya Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi (Daire) 7/6/2022 tarihli kararı ile bu kararı kaldırmış ve dosyanın yeniden görülmesi için Mahkemeye gönderilmesine karar vermiştir. Daire; gerekçesinde Mahkemenin hatalı değerlendirme ile kesin süreye dayanarak ıslah talebini dikkate almamasının usul hükümlerine aykırı olduğuna, birleştirme talebinin ikinci davanın açıldığı dosya üzerinde talep edilip bu dosya üzerinden karar verilmesi gerektiğine ve Mahkemenin bireysel başvuruya konu dosya üzerinden birleştirme kararı vermemesinin yerinde olduğuna, zamanaşımına uğrayan dönem bakımından işçilik alacaklarının bulunup bulunmadığı hususunda ek rapor alınmamasının dosya kapsamına uygun düşmediğine işaret etmiştir. Bu kararı başvurucu 25/7/2022 tarihinde elektronik tebligat yolu ile öğrenmiştir.

9. Başvurucunun birleştirilmesini istediği ihbar tazminatına ilişkin davada (bkz. § 8) Mahkeme 8/2/2022 tarihinde davanın reddine karar vermiştir. Başvurucu, bu karara karşı istinaf kanun yoluna başvurmuştur. Mahkeme ek karar ile istinaf dilekçesinin reddine karar vermiştir. Başvurucu bu karara karşı da istinaf kanun yoluna başvurmuştur. Daire 7/6/2022 tarihli kararı ile ek kararı kaldırmış ve esastan inceleme yapmıştır. Gerekçesinde dosyaların birleştirilmesi gerektiğine işaret etmiştir. Mahkeme, ihbar tazminatına ilişkin dava ile diğer işçilik alacaklarına ilişkin davayı 26/7/2022 tarihinde birleştirmiştir.

10. Bireysel başvuruya konu dosya yeni esas numarası almış ve birleştirilen dosya ile birlikte Mahkeme tarafından görülmüştür. Mahkemenin 11/5/2023 tarihli kararı ile davanın reddine karar verilmiştir. Başvurucu bu karara karşı istinaf kanun yoluna başvurmuştur. Daire 28/9/2023 tarihinde söz konusu kararı kaldırmış ve kıdem tazminatının kabulüne, diğer alacak kalemlerine ilişkin taleplerin ise reddine karar vermiştir.

11. Başvurucu, Daire kararına karşı bireysel başvuru yoluna başvurmuştur. 2023/107671 numaralı bireysel başvuruda başvurucu makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğini, reddedilen alacak kalemleri yönünden bilirkişi raporunda hatalı hesaplama yapıldığını, gerekçeli karar hakkının ihlal edildiğini, aleyhine vekâlet ücreti ve yargılama gideri hükmedilmesinin hatalı olduğunu ileri sürmüştür. Bu başvurunun 2023/69580 numaralı bireysel başvuru ile birleştirilmesine karar verilmiştir. Bu başvuruda yapılan incelemede 8/3/2023 tarihli kararla başvuruların makul sürede yargılanma hakkı yönünden incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir sebep görülmemesi nedeniyle düşmesine, diğer ihlal iddialarının kabul edilebilirlik kriterlerini karşılamaması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmiştir.

II. DEĞERLENDİRME

12. Başvurucu; tam ıslah ve birleştirme taleplerinin dikkate alınmadığını, gerekçeli karar hakkının ve adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini iddia etmiştir. Aynı zamanda yargılamanın makul sürede bitirilmeyerek makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

13. Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün (İçtüzük) 59. maddesinin (5) numaralı fıkrasında başvuru formunda belirtilen bilgilerde ve başvuruyla ilgili koşullarda herhangi bir değişiklik olduğunda bunun Anayasa Mahkemesine bildirilmesi gerektiği belirtilmiştir. Diğer yandan 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un 51. maddesi ile İçtüzük'ün 83. maddesinde başvurucunun istismar edici, yanıltıcı ve benzeri nitelikteki davranışlarıyla bireysel başvuru hakkını açıkça kötüye kullandığının tespit edilmesi hâlinde başvurunun reddedileceği ve yargılama giderlerinin dışında ilgilinin 2.000 Türk lirasından fazla olmamak üzere disiplin para cezasıyla cezalandırılmasına karar verileceği öngörülmüştür.

14. Genel olarak bir hakkın açıkça öngörüldüğü amaç dışında ve başkalarını zarara sokacak şekilde kullanılmasının hukuk düzenince himaye edilmeyeceğini ifade eden hakkın kötüye kullanılmasının bireysel başvuru alanında özel olarak ele alındığı görülmektedir. Bu bağlamda bireysel başvuru usulünün amacına açıkça aykırı olan ve mahkemenin başvuruyu gereği gibi değerlendirmesini engelleyen davranışların başvuru hakkının kötüye kullanılması olarak değerlendirilmesi mümkündür (Mehmet Güven Ulusoy [GK], B. No: 2013/1013, 2/7/2015, § 31; S.Ö. [2. B], B. No: 2013/7087, 18/9/2014, § 28).

15. Bu kapsamda özellikle Anayasa Mahkemesini yanıltmak amacıyla gerçek olmayan maddi vakıalara dayanılması veya bu nitelikte bilgi ve belge sunulması, başvurunun değerlendirilmesi noktasında esaslı olan bir unsur hakkında bilgi verilmemesi, başvurunun değerlendirilmesi sürecinde vuku bulan ve söz konusu değerlendirmeyi etkileyecek nitelikte yeni ve önemli gelişmeler hakkında Anayasa Mahkemesinin bilgilendirilmemesi suretiyle başvuru hakkında doğru bir kanaat oluşturulmasının engellenmesi, medeni ve meşru eleştiri sınırları saklı kalmak kaydıyla bireysel başvuru amacıyla bağdaşmayacak surette hakaret, tehdit veya tahrik edici bir üslup kullanılması ile söz konusu başvuru yolu kapsamında ihlalin tespiti ile ihlal ve sonuçlarının ortadan kaldırılmasına ilişkin amaçla bağdaşmayacak surette içeriksiz bir başvuruda bulunulması durumunda başvuru hakkının kötüye kullanıldığı kabul edilebilecektir (Mehmet Güven Ulusoy, § 32; S.Ö., § 29).

16. Somut olayda başvurucu, işçilik alacakları için dava açmış; yargılama esnasında bireysel başvuruya konu dava ile açtığı diğer davanın birleştirilmesini talep etmiş ve davasına ilişkin olarak tam ıslah dilekçesi sunmuştur. Mahkeme davayı miktar itibarıyla kesin olmak üzere reddetmiştir. Başvurucu, bu karara karşı bireysel başvuruda bulunmuş; aynı zamanda istinaf kanun yoluna başvurmuştur. Başvurucu bireysel başvuruda ileri sürdüğü şikâyetlerini istinaf dilekçesinde de ileri sürmüştür. Daire, başvurucunun taleplerini esastan incelemiş ve başvurucunun bireysel başvuruda ileri sürdüğü bir kısım şikâyeti haklı bularak kararın kaldırılmasına karar vermiştir. Bu kapsamda yeniden yargılama yapılmış ve bu kez bir kısım alacak kalemi yönünden davanın kabulüne karar verilmiştir. Başvurucu vekiline bu karar 25/7/2022 tarihinde tebliğ edildiği hâlde bu durumla ilgili olarak Anayasa Mahkemesi bilgilendirilmemiştir.

17. Bireysel başvurunun yapılmasından sonraki süreçte Daire tarafından başvurucunun bireysel başvuru konusu ettiği hususlar başvurucu lehine olacak şekilde değerlendirilmiştir. Nitekim başvurucu, sonraki bireysel başvurusunda bu bireysel başvuruya konu şikâyetlerine yer vermemiştir. Bu husus başvurucunun özellikle mağdur statüsünün değerlendirilmesi bağlamında kabul edilebilirlik incelemesi bakımından oldukça önemlidir. Buna karşılık başvurucu, İçtüzük'ün 59. maddesinin (5) numaralı fıkrasında belirtilen yükümlülüklerine açıkça aykırı bir şekilde, yukarıda belirtilen Daire kararına ilişkin herhangi bir bildirimde bulunmamıştır.

18. Bu itibarla başvurucunun başvurunun değerlendirilmesi noktasında esaslı olan bir unsur hakkında bilgi vermediği, bu süreçte vuku bulan ve söz konusu değerlendirmeyi etkileyecek nitelikte yeni ve önemli gelişmeler hakkında Anayasa Mahkemesini bilgilendirmemek suretiyle başvuru hakkında doğru bir kanaat oluşturulmasını engellediği sonucuna varılmıştır.

19. Açıklanan gerekçelerle başvurunun başvuru hakkının kötüye kullanılması nedeniyle reddine ve 6216 sayılı Kanun'un 51. maddesi uyarınca başvurucu aleyhine takdiren 2.000 TL disiplin para cezasına hükmedilmesine karar verilmesi gerekir.

III. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Başvurunun başvuru hakkının kötüye kullanılması nedeniyle REDDİNE,

B. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un 51. maddesi uyarınca başvurucunun 2.000 TL disiplin para cezası ile CEZALANDIRILMASINA,

C. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 14/10/2025 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.