I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, ceza davasında esaslı iddia ve savunmaların gerekçede değerlendirilmemesi nedeniyle adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

A. Bireysel Başvuru Süreci

2. Başvurucu hakkında Fetullahçı Terör Örgütü/Paralel Devlet Yapılanması (FETÖ/PDY) üyesi olma suçundan yapılan yargılama sonucunda Edirne 2. Ağır Ceza Mahkemesi (Mahkeme) 22/4/2021 tarihli kararıyla başvurucunun 7 yıl 6 ay hapis cezasıyla cezalandırılmasına karar vermiştir.

3. Anılan karara yönelik istinaf kanun yoluna başvuru talebini İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 27. Ceza Dairesi (İstinaf Dairesi) 1/7/2021 tarihinde esastan reddetmiştir. Başvurucu, İstinaf Dairesi kararına karşı temyiz kanun yoluna başvurmuş; 5/11/2021 tarihinde etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanma talebini içeren ek dilekçe sunmuştur. Yargıtay 3. Ceza Dairesi 27/12/2021 tarihli kararıyla, Mahkemenin mahkûmiyet kararına yönelik istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin İstinaf Dairesi kararını onamıştır.

4. Başvurucu, Yargıtay kararını 9/3/2022 tarihinde öğrendikten sonra 9/3/2022 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

5. Komisyon 27/5/2024 tarihinde başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar vermiştir.

B. Bireysel Başvuru Sonrası Süreç

6. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 308. maddesi uyarınca başvurucu hakkındaki onama kararına 12/4/2023 tarihinde itiraz etmiş; itiraznamede, başvurucunun henüz temyiz incelemesi devam ederken sanık müdafii tarafından verilen ek dilekçe ile etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanma talebinde bulunulduğu gerekçesiyle onama kararının kaldırılmasını ve İstinaf Dairesinin kararının bozulmasını talep etmiştir. Yargıtay 3. Ceza Dairesi 4/7/2023 tarihinde itirazın kabulüne, İstinaf Dairesi kararının bozulmasına karar vermiştir. Bozma gerekçesinin ilgili kısmı şöyledir:

"Sanığın temyiz aşamasında sunduğu dilekçesinde etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanmak istediğini bildirmesi karşısında, sanığın duruşmada hazır edilerek etraflıca beyanı alınıp, vereceği bilgilerin örgüt içerisindeki kaldığı süre, örgütsel faaliyet ve konumuna uygun faydalı bilgiler olup olmadığı, eldeki bilgilerle örtüşüp örtüşmediği ilgili birimlerden sorulup değerlendirilerek sonucuna göre hakkında 5237 sayılı TCK'nın 221/4-2. maddesinde düzenlenen etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanıp uygulanmayacağının tartışılmasında zorunluluk bulunmaktadır."

7. Bozma kararı üzerine devam eden yargılamada 31/10/2023 tarihinde duruşma hazırlığı işlemleri yapılmıştır. Tensip Tutanağı'nda duruşmanın 18/1/2024 tarihinde yapılmasına, başvurucu ile müdafiine bozma kararını içeren ve duruşma gününü bildiren davetiye gönderilmesine karar verilmiştir. Davetiye başvurucu müdafiine 6/11/2023 tarihinde tebliğ edilmiştir. Başvurucunun da hazır bulunduğu yargılamanın 18/1/2024 tarihli birinci celsesinde Yargıtay 3. Ceza Dairesinin 4/7/2023 tarihli bozma kararı okunmuştur.

8. Başvurucu hakkında bozma kararı sonrası yapılan yargılama dört celsede tamamlanmıştır. Mahkeme 8/10/2024 tarihinde başvurucunun atılı suçtan 5 yıl hapis cezası ile cezalandırılmasına karar vermiştir. Kararın gerekçesi şöyledir:

"Sanığın, eylemlerine uyan TCK'nın 314/2, TCK 221 ve TCK 61 maddesi gereğince suçun işleniş biçimi, sanığın hakkında aynı suç nedeniyle yargılama devam ederken örgütün darbe girişiminden sonraki yapılanmasında yer aldığı nazara alındığında kastının yoğunluk derecesi, suçun işlendiği yer ve zaman suç konusunun değer ve önemi göz önünde bulundurularak takdiren ve teşdiden ceza tayin edilmiş, verilen ceza 3713 sayılı yasanın 5. Maddesi uyarınca yarı oranında artırılmıştır. Etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanmak isteyen sanığın örgütün yapısı ve faaliyeti çerçevesinde işlenen göçmen kaçakçılığı suçuna ilişkin bilgi verdiği, verdiği bilgileri doğrular nitelikte dosyada dijital materyal raporlarının olduğu nazara alınarak TCK'nın 221/4 maddesi gereğince cezasında 1/3 oranında indirim yapılmıştır. Sanığın geçmişi, sosyal ilişkileri, fiilden sonraki ve yargılama sürecindeki davranışları, cezanın sanığın üzerindeki olası etkisi göz önüne alınarak hakkında TCK'nın 62.maddesi takdiren 1/6 oranında uygulanarak aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur".

9. Başvurucu, anılan hükmü temyiz etmiş olup başvurunun incelendiği tarih itibarıyla temyiz incelemesi devam etmektedir.

II. DEĞERLENDİRME

10. Ödeme gücünden yoksun olduğu anlaşılan başvurucunun adli yardım talebinin kabulüne karar verilmesi gerekir.

11. Başvurucu, hükmün temyiz incelemesi devam ederken etkin pişmanlıktan yararlanma talebini içeren dilekçesinin dikkate alınmadığını belirterek adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

12. Adalet Bakanlığı (Bakanlık) görüşünde, mevcut başvuruda başvurucunun adil yargılanma hakkının ihlal edilip edilmediği konusunda yapılacak incelemede Anayasa ve mevzuat hükümleri doğrultusunda somut olayın kendine özgü koşullarının gözönüne alınması gerektiği vurgulanmıştır. Başvurucu, Bakanlığın görüşüne karşı beyanda bulunmamıştır.

13. Genel olarak bir hakkın açıkça öngörüldüğü amaç dışında ve başkalarını zarara sokacak şekilde kullanılmasının hukuk düzenince himaye edilmeyeceğini ifade eden hakkın kötüye kullanılmasının bireysel başvuru alanında özel olarak ele alınmaktadır. Bu bağlamda bireysel başvuru usulünün amacına açıkça aykırı olan ve mahkemenin başvuruyu gereği gibi değerlendirmesini engelleyen davranışların başvuru hakkının kötüye kullanılması olarak değerlendirilmesi mümkündür (Mehmet Güven Ulusoy [GK], B. No: 2013/1013, 2/7/2015, § 31; S.Ö. [2. B.], B. No: 2013/7087, 18/9/2014, § 28).

14. Bu kapsamda özellikle mahkemeyi yanıltmak amacıyla gerçek olmayan maddi vakıalara dayanılması veya bu nitelikte bilgi ve belge sunulması, başvurunun değerlendirilmesi noktasında esaslı olan bir unsur hakkında bilgi verilmemesi, başvurunun değerlendirilmesi sürecinde vuku bulan ve söz konusu değerlendirmeyi etkileyecek nitelikte yeni ve önemli gelişmeler hakkında mahkemenin bilgilendirilmemesi suretiyle başvuru hakkında doğru bir kanaat oluşturulmasının engellenmesi, medeni ve meşru eleştiri sınırları saklı kalmak kaydıyla bireysel başvuru amacıyla bağdaşmayacak surette hakaret, tehdit veya tahrik edici bir üslup kullanılması ile söz konusu başvuru yolu kapsamında ihlalin tespiti ile ihlal ve sonuçlarının ortadan kaldırılmasına ilişkin amaçla bağdaşmayacak surette içeriksiz bir başvuruda bulunulması durumunda başvuru hakkının kötüye kullanıldığı kabul edilebilecektir (Mehmet Güven Ulusoy, § 32; S.Ö., § 29).

15. Somut olayda başvurucu hakkındaki bireysel başvuruya esas olan Yargıtay 3. Ceza Dairesinin kararı (nihai karar) bireysel başvuruda bulunulmasından sonra Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının itirazı üzerine Yargıtay 3. Ceza Dairesince kaldırılmış ve İstinaf Dairesinin kararı bozulmuştur (bkz. § 6). Bozma kararı başvurucu müdafiine 22/1/2024 tarihinde tebliğ edilmiş, bozma kararı doğrultusunda başvurucunun da hazır bulunduğu 18/1/2024 tarihli celsede anılan karar başvurucuya okunmuştur. Yargılamanın 8/10/2024 tarihli dördüncü celsesinde başvurucunun atılı suçtan 5 yıl hapis cezası ile cezalandırılmasına karar verilmiş, başvurucu hükmü temyiz etmiştir (bkz. §§ 7-9). Ancak başvurucu; mahkûm olduğu suça dair nihai karar olan ve bireysel başvuruya konu ettiği onama kararının kaldırılarak İstinaf Dairesinin kararının bozulduğu, bozma üzerine yapılan yargılamaya ilişkin celsede bu kararın kendisine okunduğu, bu suçtan hakkında mahkûmiyet kararı verildiği ve bu kararın temyiz aşamasının devam ettiği hususlarında Anayasa Mahkemesini bilgilendirmemiştir.

16. Bireysel başvurunun yapılmasından sonraki süreçte onama ilamının kaldırılarak İstinaf Dairesi kararının bozulması ve bozma üzerine yapılan yargılama sonucunda başvurucu hakkında mahkûmiyet kararı verilip bu kararın henüz kesinleşmemiş olması mahkûmiyet kararıyla ilgili ihlal iddialarına yönelik kabul edilebilirlik ve esas incelemesi bakımından oldukça önemlidir. Buna karşılık başvurucu, Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 59. maddesinin (5) numaralı fıkrasında belirtilen yükümlülüklerine açıkça aykırı şekilde yukarıda ifade edilen olgulara ilişkin olarak herhangi bir bildirimde bulunmamıştır.

17. Açıklanan gerekçelerle başvurucunun başvurusunun değerlendirilmesi noktasında esaslı bir unsur hakkında bilgi vermediği, bu süreçte vuku bulan ve söz konusu değerlendirmeyi etkileyecek nitelikte yeni ve önemli gelişmeler hakkında Anayasa Mahkemesini bilgilendirmemek suretiyle başvuru hakkında doğru bir kanaat oluşturulmasını engellediği anlaşıldığından başvurunun başvuru hakkının kötüye kullanılması nedeniyle reddine karar verilmesi gerekir.

III. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Adli yardım talebinin KABULÜNE,

B. Başvurunun başvuru hakkının kötüye kullanılması nedeniyle REDDİNE,

C. 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 339. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca tahsil edilmesi mağduriyetine neden olacağından adli yardım talebi kabul edilen başvurucunun yargılama giderlerini ödemekten TAMAMEN MUAF TUTULMASINA,

D. Kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE, 3/7/2025 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.