I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvurucu, terör olayları nedeniyle köyünü terk etmek zorunda kaldığından uğradığı zararların karşılanması için açtığı davada adli yardım talebi reddedildikten sonra yargılama giderlerinin yatırılmaması gerekçe gösterilerek davanın açılmamış sayılması yolunda verilen kararın mülkiyet hakkı ve hak arama hürriyetini ihlal ettiğini ileri sürmüştür.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru, 30/10/2012 tarihinde Van 2. İdare Mahkemesi vasıtasıyla yapılmıştır. Dilekçe ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinde Komisyona sunulmasına engel bir eksikliğin bulunmadığı tespit edilmiştir.

3. Birinci Bölüm Birinci Komisyonunca, 4/3/2013 tarihinde başvurunun karara bağlanması için Bölüm tarafından ilke kararı alınması gerekli görüldüğünden, Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nün 33. maddesinin (3) numaralı fıkrası uyarınca, kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına, dosyanın Bölüme gönderilmesine karar verilmiştir.

III. OLAYLAR VE OLGULAR

A. Olaylar

4. Başvuru dilekçesindeki ilgili olaylar özetle şöyledir:

5. Başvurucu Hakkâri ili, Çukurca ilçesi, Uzundere köyünde ikamet etmekte iken terör olayları sebebiyle 1995 yılı Ekim ayında köyünden göç etmiş, Van ili, Bostaniçi beldesi, Yalım Erez Mahallesine yerleşmiştir.

6. Başvurucu, 1/8/2009 tarihinde İçişleri Bakanlığına müracaat ederek köyünü terk etmek zorunda kalması sebebiyle zarara uğradığından bahisle tarafına manevi tazminat ödenmesini istemiştir.

7. Başvurucunun talebi İçişleri Bakanlığının 20/8/2009 tarih ve 6626 sayılı işlemiyle reddedilmiş, başvurucu, bu işlemin iptali ve tarafına manevi tazminat ödenmesine karar verilmesi istemiyle Van İdare Mahkemesinde adli yardım talepli dava açmıştır.

8. Van 1. İdare Mahkemesinin 30/3/2010 tarih ve E.2009/1141 sayılı kararıyla başvurucunun adli yardım talebi reddedilmiş ve 8/6/2010 tarihli ara kararla başvurucudan harç ve posta ücreti yatırması istenilmiştir. Verilen sürede harç ve posta gideri yatırılmadığından aynı Mahkemenin 26/7/2010 tarihli ara kararıyla başvurucuya tekrar süre verilerek harç ve posta giderini yatırması, aksi halde davanın açılmamış sayılmasına karar verileceği bildirilmiştir.

9. Verilen sürede harç ve posta ücretinin yatırılmaması üzerine, anılan Mahkemenin 30/9/2010 tarih ve E.2009/1141, K.2010/1530 sayılı kararıyla davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir. Başvurucunun temyizi üzerine karar, Danıştay 15. Dairesinin 19/9/2011 tarih ve E.2011/11058, K.2011/1288 sayılı kararı ile onanmıştır.

10. Başvurucunun karar düzeltme talebi ise aynı Dairenin 5/6/2012 tarih ve E.2012/4250, K.2012/3671 sayılı kararı ile reddedilmiş, karar aynı tarihte kesinleşmiştir.

B. İlgili Hukuk

11. Anayasa’nın 148. maddesinin üçüncü fıkrası, geçici 18. maddesinin yedinci fıkrası, 30/3/2011 tarih ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 45. maddesinin (1) numaralı fıkrası, geçici 1. maddesinin (8) numaralı fıkrası, 6/1/1982 tarih ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 46 ve 54. maddeleri.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

12. Mahkemenin 5/3/2013 tarihinde yapmış olduğu toplantıda, başvurucunun 30/10/2012 tarih ve 2012/491 numaralı bireysel başvurusu incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucunun İddiaları

13. Başvurucu, 1995 yılında göç ettiği köyündeki mülkünden o tarihten beri yararlanamadığını, köydeki evinin diğer yapılarla birlikte yıkıldığını duyduğunu, köyüne geri dönemediğinden maddi sıkıntı ve manevi acı içinde bulunduğunu, açtığı tazminat davasının da maddi durumunun dava harç ve giderlerini karşılamasına imkân vermemesi ve adli yardım talebinin reddedilmesi nedeniyle, yargılama giderlerini yatıramadığından reddedildiğini belirterek Anayasa’nın 35. maddesinde tanımlanan mülkiyet hakkının ve 36. maddesinde tanımlanan hak arama hürriyetinin ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

B. Değerlendirme

14. 6216 sayılı Kanun’un geçici 1. maddesinin (8) numaralı fıkrası şöyledir:

“Mahkeme, 23/9/2012 tarihinden sonra kesinleşen nihai işlem ve kararlar aleyhine yapılacak bireysel başvuruları inceler.”

15. Anılan hüküm uyarınca Anayasa Mahkemesinin yetkisinin zaman bakımından başlangıcı 23/9/2012 tarihi olup, Mahkeme, ancak bu tarihten sonra kesinleşen nihai işlem ve kararlar aleyhine yapılan bireysel başvuruları inceleyebilecektir. Bu açık düzenleme karşısında, anılan tarihten önce kesinleşmiş nihaî işlem ve kararları da içerecek şekilde yetki kapsamının genişletilmesi mümkün değildir. Mahkemenin zaman bakımından yetkisine ilişkin bu düzenlemenin kamu düzenine ilişkin olması nedeniyle, bireysel başvurunun tüm aşamalarında resen dikkate alınması gerekir.

16. Öte yandan, Anayasa Mahkemesinin bireysel başvurularda zaman bakımından yetkisi için kesin bir tarihin belirlenmesi ve Mahkemenin yetkisinin geriye yürür şekilde uygulanmaması hukuk güvenliği ilkesinin bir gereğidir (B. No: 2012/51, § 18, 25/12/2012).

17. Başvuru konusu Van 1. İdare Mahkemesinin 30/9/2010 tarih ve E.2009/1141, K.2010/1530 sayılı kararı, Danıştay 15. Dairesinin 19/9/2011 tarih ve E.2011/11058, K.2011/1288 sayılı kararı ile onanmış, karar düzeltme talebi ise aynı Dairenin 5/6/2012 tarih ve E.2012/4250, K.2012/3671 sayılı kararı ile reddedilmiş ve karar aynı tarihte kesinleşmiştir.

18. Açıklanan nedenlerle, başvuru konusu kararın 23/9/2012 tarihinden önce kesinleşmiş olduğu anlaşıldığından başvurunun, diğer kabul edilebilirlik şartları yönünden incelenmeksizin “zaman bakımından yetkisizlik” nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

 V.HÜKÜM

Başvurunun, “zaman bakımından yetkisizlik” nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA, yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde bırakılmasına, 5/3/2013 tarihinde OY BİRLİĞİYLE karar verildi.