I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvurucular, Diyarbakır Emniyet Müdürlüğünde görevli polis memurlarına tazminat ödenmesine neden oldukları iddiasıyla Diyarbakır 3. Asliye Hukuk Mahkemesinde açılan davada tazminata hükmedilmesinin adil yargılanma haklarını ihlal ettiğini ileri sürmüşlerdir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru, 25/2/2013 tarihinde İstanbul 8. Asliye Hukuk Mahkemesi aracılığıyla yapılmıştır. Dilekçe ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinde Komisyona sunulmasına engel bir eksikliğin bulunmadığı tespit edilmiştir.

3. Birinci Bölüm İkinci Komisyonunca, 28/11/2013 tarihinde kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına, dosyanın Bölüme gönderilmesine karar verilmiştir.

4. Bölüm 25/2/2014 tarihinde başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin birlikte yapılmasına karar vermiştir.

5. Başvuru konusu olay ve olgular 25/2/2014 tarihinde Adalet Bakanlığına bildirilmiştir.

6. Adalet Bakanlığı 26/3/2014 tarihli yazısında, Anayasa Mahkemesinin önceki kararlarına ve bu kapsamda sunulan görüşlerine atfen başvuru hakkında görüş sunulmayacağını bildirmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

A. Olaylar

7. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ve UYAP aracılığıyla erişilen bilgi ve belgeler çerçevesinde olaylar özetle şöyledir:

8. İçişleri Bakanlığı, 18/3/2006 tarihindeki eylemleriyle Diyarbakır Emniyet Müdürlüğünde görevli polis memurlarına tazminat ödenmesine neden oldukları iddiasıyla, 9/7/2007 tarihinde başvurucular aleyhine Diyarbakır 3. Asliye Hukuk Mahkemesinde tazminat davası açmıştır.

9. Aynı olaylarla ilgili olarak Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesinin 28/11/2006 tarih ve E.2006/47, K.2006/221 sayılı kararıyla örgüt propagandası yapmak suçundan başvurucuların mahkumiyetine ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmiştir.

10. Polis memurlarının başvuruculara işkence/kötü muamele yaptıkları şikayetiyle ilgili soruşturmada Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığınca 10/11/2006 tarihinde kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmiştir.

11. Diyarbakır 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 6/3/2012 tarih ve E.2007/352, K.2012/133 sayılı kararıyla başvurucuların 14.586,48 TL tazminatı müştereken ve müteselsilen ödemelerine karar verilmiştir.

12. Temyiz incelemesi sonunda Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin 17/12/2012 tarih ve E.2012/13188, K.2012/19491 sayılı ilamıyla hüküm onanmıştır.

13. Tebligat belgelerine göre onama kararı 23/1/2013 tarihinde tebliğ edilmiştir.

14. Başvuru formunda ise onama kararının 24/1/2013 tarihinde tebliğ edildiği/öğrenildiği belirtilmektedir.

15. 25/2/2013 tarihinde bireysel başvuru yapılmıştır.

B. İlgili Hukuk

16. 3/11/1980 tarihli ve 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun’un 3. maddesinin birinci fıkrası şöyledir:

 “Bu kanun kapsamına girenlerden;

a) Ölenlerin kanuni mirasçılarına, en yüksek Devlet Memuru brüt aylığının (Ek gösterge dahil) 100 katı tutarında,

b) Yaşamak için gerekli hareketleri yapmaktan aciz ve hayatını başkasının yardım ve desteği ile sürdürebilecek şekilde malül olanlara 200 katı, diğer engelli hâle gelenlere (a) bendinde belirtilen tutarın % 25'inden % 75'ine kadar, yaralananlara ise % 20'sini geçmemek üzere engellilik ve yaralanma derecesine göre,

Nakdi tazminat ödenir.”

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

17. Mahkemenin 21/1/2015 tarihinde yapmış olduğu toplantıda, başvurucuların 25/2/2013 tarih ve 2013/1761 numaralı bireysel başvurusu incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucuların İddiaları

18. Başvurucular, tazminat davasına konu durumun polis memurlarınca kendilerine uygulanan orantısız güç nedeniyle gerçekleştiğini, ceza davasında verilen karara dayanılarak tazminata hükmedilmesi ve yargılamanın makul süreyi aşması nedeniyle Anayasa’nın 36. maddesinde tanımlanan adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüşlerdir.

B. Değerlendirme

1. Kabul Edilebilirlik Yönünden

19. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un “Bireysel başvuru usulü” kenar başlıklı 47. maddesinin (5) numaralı fıkrası şöyledir:

“Bireysel başvurunun, başvuru yollarının tüketildiği tarihten; başvuru yolu öngörülmemişse ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren otuz gün içinde yapılması gerekir.…”

20. Bireysel başvuruların, 6216 sayılı Kanun'un 47. maddesinin (5) numaralı fıkrası ile İçtüzük'ün 64. maddesinin (1) numaralı fıkrası uyarınca, başvuru yollarının tüketildiği tarihten, başvuru yolu öngörülmemiş ise ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren otuz gün içinde Anayasa Mahkemesine doğrudan veya diğer mahkemeler yahut yurt dışı temsilcilikler vasıtasıyla yapılması gerekmektedir (B. No: 2012/1075, 12/2/2013, § 18-19).

21. Somut olayda, başvurucuların belirtilen nedenle davacı polis memurlarına tazminat ödemesine dair Diyarbakır 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 6/3/2012 tarihli hükmü, Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin 17/12/2012 tarihli ilamıyla onanmıştır.

22. İlk derece mahkemesi hükmünün onanmasına dair Yargıtay 4. Hukuk Dairesi ilamının 23/1/2013 tarihinde başvurucular vekiline tebliğ edildiği anlaşılmaktadır.

23. Bu kapsamda nihai kararın 23/1/2013 tarihinde tebliği üzerine en geç 22/2/2013 tarihinde bireysel başvuru yapılması gerekirken, 25/2/2013 tarihinde yapılan başvuruda süre aşımı olduğu sonucuna varılmıştır.

24. Açıklanan nedenlerle, başvuru yollarının tüketildiği tarihten itibaren otuz gün içinde yapılmayan bireysel başvurunun, diğer kabul edilebilirlik şartları yönünden incelenmeksizin “süre aşımı” nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar vermek gerekmiştir.

2. Disiplin Para Cezası Yönünden

25. 6216 sayılı Kanun’un “Başvuru hakkının kötüye kullanılması” kenar başlıklı 51. maddesi şöyledir:

 “Bireysel başvuru hakkını açıkça kötüye kullandığı tespit edilen başvurucular aleyhine, yargılama giderlerinin dışında, ayrıca ikibin Türk Lirasından fazla olmamak üzere disiplin para cezasına hükmedilebilir.”

26. Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün “Başvuru hakkının kötüye kullanılması” başlıklı 83. maddesi şöyledir:

 “Başvurucunun istismar edici, yanıltıcı ve benzeri nitelikteki davranışlarıyla bireysel başvuru hakkını açıkça kötüye kullandığının tespit edilmesi hâlinde başvuru reddedilir ve yargılama giderleri dışında, ilgilinin ikibin Türk Lirasından fazla olmamak üzere disiplin para cezasıyla cezalandırılmasına karar verilir.”

27. Öngörüldüğü amaç dışında ve başkalarına zarar vermek amacıyla bir hakkın kötüye kullanılmasını hukuk düzeninin korumayacağı açıktır. Hakkın kötüye kullanılmasının bireysel başvuruda özel olarak ele alındığı görülmektedir. Bu bağlamda bireysel başvuru usulünün amacına açıkça aykırı olan ve Anayasa Mahkemesinin başvuruyu gereği gibi değerlendirmesini engellemeyi amaçlayan davranışların, başvuru hakkının kötüye kullanılması olarak değerlendirilmesi mümkündür (B. No: 2013/7087, 18/9/2014, § 28).

28. Bu kapsamda özellikle, Mahkemeyi yanıltmak amacıyla kasten gerçek olmayan maddi vakıalara dayanılması veya bu nitelikte bilgi ve belge sunulması, başvurunun değerlendirilmesine esas olabilecek bir unsur hakkında bilgi verilmemesi, başvurunun değerlendirilmesi sürecinde ortaya çıkan ve değerlendirmeyi etkileyebilecek nitelikte yeni ve önemli gelişmeler hakkında Mahkemenin bilgilendirilmemesi suretiyle başvuru hakkında doğru bir kanaat oluşturulmasının engellenmesi, medeni ve meşru eleştiri sınırları saklı kalmak kaydıyla bireysel başvuru amacıyla bağdaşmayacak surette hakaret, tehdit veya tahrik edici bir üslup kullanılması ile söz konusu başvuru yolu kapsamında ihlalin tespiti ile ihlal ve sonuçlarının ortadan kaldırılmasına ilişkin amaçla bağdaşmayacak surette içeriksiz bir başvuruda bulunulması durumunda, başvuru hakkının kötüye kullanıldığı kabul edilebilecektir (B. No: 2013/7087, 18/9/2014, § 29).

29. Somut başvuru açısından, başvuru konusu tazminat davasına ilişkin yargılamada verilen nihai karar, bireysel başvuruda da başvurucuların vekili olan avukata 23/1/2013 tarihinde tebliğ edildiği halde, başvuru formunda tebliğ/öğrenme tarihi 24/1/2013 olarak belirtilmiştir. Bu şekilde yanıltıcı bir davranışla başvurunun süresi içinde yapıldığının kabul edilmesi amaçlanmıştır.

30. Açıklanan nedenlerle, başvurucuların yanıltıcı bilgi vermesi nedeniyle 6216 sayılı Kanun’un 51. maddesi uyarınca takdiren 500,00 TL disiplin para cezasıyla tecziyesine karar verilmesi gerekmiştir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Başvurunun “süre aşımı” nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucular üzerinde bırakılmasına,

C. 6216 sayılı Kanun’un 51. maddesi uyarınca başvuruculara müştereken 500,00 TL disiplin para cezası verilmesine,

21/1/2015 tarihinde OY BİRLİĞİYLE karar verildi.