TÜRKİYE CUMHURİYETİ
|
ANAYASA MAHKEMESİ
|
|
|
BİRİNCİ BÖLÜM
|
|
KARAR
|
|
BURAK GÜNAY BAŞVURUSU
|
(Başvuru Numarası: 2013/6217)
|
|
Karar Tarihi: 26/2/2015
|
|
BİRİNCİ BÖLÜM
|
|
KARAR
|
|
Başkan y.
|
:
|
Burhan ÜSTÜN
|
Üyeler
|
:
|
Nuri NECİPOĞLU
|
|
|
Hicabi DURSUN
|
|
|
Erdal TERCAN
|
|
|
Hasan Tahsin GÖKCAN
|
Raportör Yrd.
|
:
|
Tuğba YILDIZ
|
Başvurucu
|
:
|
Burak GÜNAY
|
Vekili
|
:
|
Av. Hakan UYSAL
|
I. BAŞVURUNUN
KONUSU
1. Başvurucu, hamiline çek
defteri yaprağını kullanmadan hamiline çek düzenlemek suçundan Alaplı
Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından hakkında verilen idari para cezasına karşı
Alaplı Sulh Ceza Mahkemesi’ne itirazda bulunduğunu, Mahkeme tarafından idari
yaptırım kararının kaldırılmasına karar verildiğini ancak, kendisini vekil ile
temsil ettirmesine rağmen vekâlet ücretine hükmedilmediğini ileri sürerek Anayasa’nın
10. ve 36. maddelerinin ihlal edildiğini iddia etmiştir.
II. BAŞVURU
SÜRECİ
2. Başvuru, 6/8/2013 tarihinde
Alaplı Asliye Hukuk Mahkemesi vasıtasıyla yapılmıştır. Dilekçe ve eklerinin idari
yönden yapılan ön incelemesinde Komisyona sunulmasına engel bir eksikliğin
bulunmadığı tespit edilmiştir.
3. Birinci Bölüm Birinci
Komisyonunca, 25/4/2014 tarihinde, kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm
tarafından yapılmasına, dosyanın Bölüme gönderilmesine karar verilmiştir.
4. Bölüm başkanı tarafından,
27/6/2014 tarihinde, kabul edilebilirlik ve esas hakkındaki incelemenin
birlikte yapılmasına karar verilmiştir.
5. Başvuru konusu olay ve
olgular 27/6/2014 tarihinde Adalet Bakanlığına bildirilmiş olup tanınan ek süre
sonunda Bakanlık, görüşünü 29/8/2014 tarihinde Anayasa Mahkemesine sunmuştur.
6. Adalet Bakanlığı tarafından
Anayasa Mahkemesine sunulan görüş başvurucu vekiline 9/9/2014 tarihinde tebliğ
edilmiş olup, başvurucu vekili tarafından 22/9/2014 tarihinde Adalet Bakanlığı
görüşüne karşı beyan dilekçesi ibraz edilmiştir.
III. OLAY VE
OLGULAR
A. Olaylar
7. Başvuru formu ve eklerinde
ifade edildiği şekliyle ilgili olaylar özetle şöyledir:
8. Başvurucu hakkında, Alaplı
Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından 27/2/2013 tarih ve 2013/6 Kabahat Defteri
Numaralı karar tutanağı ile hamiline çek defteri yaprağını kullanmadan hamiline
çek düzenlemek suçunu işlediğinden bahisle 300,00 TL idari para cezası
verilmiştir.
9. Başvurucu, vekili
aracılığıyla anılan idari yaptırım kararına karşı Alaplı Sulh Ceza Mahkemesi'ne
itirazda bulunmuştur.
10. Başvurucunun itirazı üzerine
Alaplı Sulh Ceza Mahkemesi 8/7/2013 tarih ve D.İş 2013/111 sayılı kararı ile "...söz konusu çekin hamiline düzenlenmediği,
Berberoğlu Yapı Malzemeleri Ticareti adına düzenlendiği anlaşıldığından hukuka aykırı olarak tesis
edildiği..." gerekçesiyle idari yaptırım kararının
kaldırılmasına karar vermiştir.
11. Başvurucu, vekil ile temsil
edilmesine rağmen anılan kararda vekâlet ücretine ilişkin bir hükme yer
verilmemesi nedeniyle kanun yararına bozma yoluna da başvurmuştur.
12. Alaplı Sulh Ceza
Mahkemesi'nin kararı başvurucu vekiline 8/7/2013 tarihinde tefhim edilmiştir.
13. Başvurucu süresi içinde
6/8/2013 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.
B. İlgili Hukuk
14. 4/12/2004 tarih ve 5271
sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun “Yargılama
giderleri” kenar başlıklı 324. maddesinin birinci ve ikinci
fıkraları şöyledir:
“Harçlar ve tarifesine göre ödenmesi gereken avukatlık
ücretleri ile soruşturma ve kovuşturma evrelerinde yargılamanın yürütülmesi
amacıyla Devlet Hazinesinden yapılan her türlü harcamalar ve taraflarca yapılan
ödemeler yargılama giderleridir.
Hüküm ve kararda
yargılama giderlerinin kimlere yükletileceği gösterilir.”
15. 19/3/1969 tarih ve 1136
sayılı Avukatlık Kanunu'nun “Vekâlet ücreti”
kenar başlıklı 164. maddesi şöyledir:
“Avukatlık ücreti, avukatın hukukî yardımının karşılığı olan
meblâğı veya değeri ifade eder.
Yüzde yirmi beşi aşmamak üzere, dava veya hükmolunacak şeyin
değeri yahut paranın belli bir yüzdesi avukatlık ücreti olarak
kararlaştırılabilir.
İkinci fıkraya göre yapılacak sözleşmeler, dava konusu para dışındaki
mal ve haklardan bir kısmının aynen avukata ait olacağı hükmünü taşıyamaz.
Avukatlık asgarî ücret tarifesi altında vekâlet ücreti
kararlaştırılamaz. Ücretsiz dava alınması halinde, durum baro yönetim kuruluna bildirilir.(Değişik üçüncü ve dördüncü cümle:13/1/2004 –
5043/5 md.) Avukatlık ücretinin kararlaştırılmamış
olduğu veya taraflar arasında yazılı ücret sözleşmesinin bulunmadığı yahut
ücret sözleşmesinin belirgin olmadığı veya tartışmalı olduğu veya ücret
sözleşmesinin ücrete ilişkin hükmünün geçersiz sayıldığı hallerde; değeri para
ile ölçülebilen dava ve işlerde asgari ücret tarifelerinin altında olmamak
koşuluyla ücret itirazlarını incelemeye yetkili merci tarafından davanın
kazanılan bölümü için avukatın emeğine göre ilâmın kesinleştiği tarihteki müddeabihin değerinin yüzde onu ile yüzde yirmisi
arasındaki bir miktar avukatlık ücreti olarak belirlenir. Değeri para ile
ölçülemeyen dava ve işlerde ise avukatlık asgari ücret tarifesi uygulanır.
Dava sonunda, kararla tarifeye dayanılarak karşı tarafa
yüklenecek vekâlet ücreti avukata aittir. Bu ücret, iş sahibinin borcu
nedeniyle takas ve mahsup edilemez, haczedilemez.”
16. 28/12/2013 tarih ve 28865
sayılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’nin “Konu ve Kapsam” kenar başlıklı 1.
maddesinin 1. fıkrası şöyledir:
“Mahkemelerde, tüm hukuki yardımlarda, taraflar arasındaki
uyuşmazlığı sonlandıran her türlü
merci kararlarında ve ayrıca kanun gereği mahkemelerce karşı tarafa yükletilmesi gereken avukatlık ücretinin tayin ve takdirinde, Avukatlık
Kanunu ve işbu tarife hükümleri uygulanır.”
17. 28/12/2013 tarih ve 28865
sayılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’nin “Ceza davalarında ücret” kenar başlıklı 13.
maddesinin 6. fıkrası şöyledir:
“Ceza mahkemelerinde görülen tekzip, internet yayın
içeriğinden çıkarma, idari para
cezalarına itiraz gibi başvuruların kabulü veya
ilk derece mahkemesinin kararına yapılan itiraz üzerine, ilk derece mahkemesi kararının
kaldırılması halinde işin duruşmasız
veya duruşmalı oluşuna göre İkinci Kısım Birinci Bölüm 1. sıradaki iş için öngörüldüğü şekilde avukatlık ücretine hükmedilir. Ancak başvuruya konu
idari para cezasının miktarı Tarifenin İkinci Kısım Birinci Bölüm 1. sıradaki iş için öngörülen
maktu ücretin altında ise idari para
cezası kadar avukatlık ücretine hükmedilir.”
18. 30/3/2005 tarih ve 5326
sayılı Kabahatler Kanunu’nun “Masrafların ve
vekalet ücretinin ödenmesi” kenar başlıklı 31. maddesinin 2. fıkrası
şöyledir:
“Kanun yoluna başvuru dolayısıyla oluşan bütün masraflar ve
vekâlet ücreti, başvurusu veya savunması reddedilen tarafça ödenir.”
IV. İNCELEME VE
GEREKÇE
19. Mahkemenin 26/2/2015
tarihinde yapmış olduğu toplantıda, başvurucunun 6/8/2013 tarih ve 2013/6217
numaralı bireysel başvurusu incelenip gereği düşünüldü:
A. Başvurucunun İddiaları
20. Başvurucu, davayı
kazanmasına rağmen vekalet ücretine hükmedilmediğini, ilgili Hakim tarafından
şifahen "kabahatler kanununda vekalet
ücretine ilişkin herhangi bir düzenleme olmadığından dolayı vekalet ücreti
takdir etmediği ve etmeyeceği" şeklinde bir yanıt verildiğini,
mahkemenin kendisini vekil ile temsil ettiren kişi davayı kazandığı takdirde
lehine vekalet ücretine hükmetmesi gerektiğini, ayrıca aynı mahkemenin geçmişte
yine Kabahatler Kanunu çerçevesinde vermiş olduğu kararlarda kendisini vekil
ile temsil ettiren taraf vekiline vekalet ücreti takdir ettiğini belirterek,
Anayasa’nın 10. ve 36. maddelerinde güvence altına alınan eşitlik ilkesi ve
adil yargılanma haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüş ve vekalet ücreti
açısından yeniden yargılama talebinde bulunmuştur.
B. Değerlendirme
1. Kabul Edilebilirlik Yönünden
21. Başvurucu, vekil ile temsil
edilmesine rağmen anılan kararda vekâlet ücretine ilişkin bir hükme yer
verilmemesi nedeniyle kanun yararına bozma yoluna da başvurmuştur. Bununla
birlikte, kanun yararına bozma yolu olağanüstü bir başvuru yolu olduğundan,
kural olarak tüketilmesi gerekli bir başvuru yolu olarak değerlendirilmemiştir.
a. Eşitlik İlkesinin İhlali İddiası
22. Başvurucu, vekil ile temsil
edilmesine rağmen kazandığı davada lehine vekâlet ücretine hükmedilmediğini
ancak, anılan mahkemenin daha önceki yargılamalarında vekil ile temsil edilen
tarafın davayı kazanması halinde vekâlet ücretine hükmedildiğini belirterek,
Anayasa’nın 10. maddesinde tanımlanan hakkının ihlal edildiğini iddia etmiştir.
23. Anayasa’nın 148. maddesinin
üçüncü fıkrası ile 6216 sayılı Kanun’un 45. maddesinin (1) numaralı fıkrası
hükümlerine göre, Anayasa Mahkemesine yapılan bir bireysel başvurunun esasının
incelenebilmesi için, kamu gücü tarafından müdahale edildiği iddia edilen
hakkın Anayasa’da güvence altına alınmış olmasının yanı sıra Avrupa İnsan
Hakları Sözleşmesi (Sözleşme) ve Türkiye’nin taraf olduğu ek protokollerinin
kapsamına da girmesi gerekir. Bir başka ifadeyle, Anayasa ve Sözleşme’nin ortak
koruma alanı dışında kalan bir hak ihlali iddiasını içeren başvurunun kabul
edilebilir olduğuna karar verilmesi mümkün değildir (B. No: 2012/1049,
26/3/2013, § 18) Bu nedenle, bireysel başvuru kapsamındaki hakların içeriğinin
tespit edilmesinde Anayasa ve Sözleşme hükümlerinin birlikte değerlendirilmesi
ve ortak koruma alanının tespit edilmesi gerekir.
24. Anayasa’nın “Kanun önünde eşitlik” kenar başlıklı 10.
maddesinin birinci ve beşinci fıkraları şöyledir:
“Herkes, dil, ırk, renk,
cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle
ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir.
…
Devlet organları ve idare makamları bütün
işlemlerinde kanun önünde eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek
zorundadırlar.”
25. Sözleşme’nin “Ayrımcılık yasağı” kenar başlıklı 14.
maddesi şöyledir:
“Bu Sözleşme’de tanınan hak ve özgürlüklerden yararlanma,
cinsiyet, ırk, renk, dil, din, siyasal veya diğer kanaatler, ulusal veya
toplumsal köken, ulusal bir azınlığa aidiyet, servet, doğum başta olmak üzere
herhangi başka bir duruma dayalı hiçbir ayrımcılık gözetilmeksizin
sağlanmalıdır.”
26. Yukarıda yer verilen
hükümler göz önünde bulundurulduğunda, başvurucunun ayrımcılık yasağı
kapsamında incelenmesi gereken iddiasının, soyut olarak değerlendirilmesi
mümkün olmayıp, Anayasa ve AİHS kapsamında yer alan diğer temel hak ve
özgürlüklerle bağlantılı olarak ele alınması gerekir (B. No: 2012/1049, 26/3/2013,
§ 33).
27. Bununla birlikte, bireysel
başvuru incelemesinde ayrımcılık yasağının bağımsız bir koruma işlevinin
olmaması, bu yasağın genişletici bir yoruma tabi tutulmasına engel teşkil
etmemektedir. Anayasal bir hakkın ihlal edildiği iddiası tek başına
incelendiğinde o hakkın ihlal edilmediği kanaatine varılabilirse de bu durum, o
hakka ilişkin ayrımcı bir uygulamanın incelenmesine engel değildir. Bu
çerçevede, ilgili temel hak ve özgürlük ihlal edilmemiş olsa da o hakla ilgili
bir konuda sergilenen ayrımcı tutumun, Anayasa’nın 10. maddesini ihlal ettiği
sonucuna ulaşılabilir (B. No: 2012/606, 20/2/2014, § 48).
28. Ayrımcılık yasağının ihlal
edilip edilmediğinin tartışılabilmesi için, kural olarak kişinin hangi temel
hak ve özgürlüğü konusunda, ayrıca hangi temele dayalı olarak ayrımcılığa maruz
kaldığının tespiti gerekir. Ayırımcılık iddiasının ciddiye alınabilmesi için
başvurucunun, kendisiyle benzer durumdaki başka kişilere yapılan muamele ile
kendisine yapılan muamele arasında bir farklılığın bulunduğunu ifade etmesi
yeterli olmayıp, ayrıca bu farklılığın meşru bir temeli olmaksızın ırk, renk,
cinsiyet, din, dil vb. bir ayrımcılık temeline dayandığını makul delillerle
ortaya koyması gerekir. Somut olayda başvurucu tarafından, Kabahatler Kanunu
çerçevesindeki benzer davalarda daha önce aynı mahkemece vekâlet ücretine
hükmedildiğinden bahisle kendisinin ayırımcılığa maruz kaldığı belirtilmiş
olmakla beraber, şahsına hangi temele dayalı olarak ayırımcılık yapıldığına
ilişkin herhangi bir beyanda bulunmadığı gibi, belirtilen iddiasını
temellendirecek herhangi bir somut bulgu ve kanıt da sunmamış olduğu
anlaşılmakla, başvurunun bu kısmının “açıkça
dayanaktan yoksun olması” nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar
verilmesi gerekir.
b. Hakkaniyete Uygun Yargılanma Hakkının İhlali İddiası
29. Somut olayda, başvurucu sulh
ceza mahkemesi tarafından idari yaptırım kararının kaldırılmasına karar
verildiğini ancak, yargılamada kendisini vekil ile temsil ettirmesine rağmen
kararda vekâlet ücretine hükmedilmediğini belirterek adil yargılanma hakkının
ihlal edildiğini ileri sürmüş olup, başvurucunun şikâyetinin açıkça dayanaktan
yoksun olmadığı anlaşıldığından ve kabul edilemezliğine karar verilmesini
gerektirecek bir neden görülmediğinden başvurunun bu kısmının kabul edilebilir
olduğuna karar verilmesi gerekir.
2. Esas
Yönünden
30. Başvurucu, vekil vasıtası
ile takip ettiği itiraz prosedüründe, talebinin kabul edilmesine rağmen Mahkeme
tarafından vekâlet ücretine hükmedilmemesi nedeniyle Anayasa’nın 36. maddesinin
ihlal edildiğini iddia etmiştir.
31. Bakanlık görüş yazısında,
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) yerleşik içtihatlarına göre, yerel
mahkemeler tarafından yapılan maddi ve hukuki hataların, Avrupa İnsan Hakları
Sözleşmesi (AİHS) tarafından güvence altına alınan hak ve özgürlüklerin
ihlaline sebep olduğu kadarıyla başvuruya konu edilebilir olduğu, Anayasa
Mahkemesi kararlarında da kanun yolu şikayeti niteliğindeki başvurularda bariz
takdir hatası veya açık keyfilik bulunmadıkça bireysel başvuru yolunda
inceleneme yapılamayacağının belirtildiği, anılan olayda da yasal düzenlemeler
ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca başvurucunun kendisini vekil ile
temsil ettirmesi durumunda, itirazı yargı makamlarınca kabul edildiği takdirde
lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiği halde anılan davada sulh ceza
mahkemesince vekâlet ücretine hükmedilmemesinin keyfi uygulama mahiyetinde olup
olmadığının değerlendirilmesi hususundaki takdirin Anayasa Mahkemesi’ne ait
olduğu ifade edilmiştir.
32. Başvurucu, Bakanlık görüşüne
karşı beyan dilekçesinde, Bakanlık görüşünde belirtilen hususlara katılmakla
birlikte, Anayasa Mahkemesine yapılan başvurunun nedeninin yerel mahkemenin
esas hakkında verdiği kararın adil olup olmaması değil, davanın lehine
sonuçlanması ve duruşmalı yapılan dosyada kendisini vekil ile temsil
ettirmesine rağmen vekâlet ücretinin takdir edilmemesi olduğunu belirtmiştir.
33. Anayasa’nın “Hak arama hürriyeti” kenar başlıklı 36.
maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Herkes, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle
yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil
yargılanma hakkına sahiptir.”
34. Sözleşme’nin “Adil yargılanma hakkı” kenar başlıklı 6.
maddesinin birinci fıkrası ile üçüncü fıkrasının (c) bendi şöyledir:
“Herkes davasının, medeni hak ve
yükümlülükleriyle ilgili uyuşmazlıklar ya da cezai alanda kendisine yöneltilen
suçlamaların esası konusunda karar verecek olan, yasayla kurulmuş, bağımsız ve
tarafsız bir mahkeme tarafından, kamuya açık olarak ve makul bir süre içinde
görülmesini isteme hakkına sahiptir…
…
Kendisini bizzat savunmak veya seçeceği bir
müdafinin yardımından yararlanmak; eğer avukat tutmak için gerekli maddî
olanaklardan yoksun ise ve adaletin yerine gelmesi için gerekli görüldüğünde,
resen atanacak bir avukatın yardımından ücretsiz olarak yararlanabilmek,”
35. Sözleşme metni ile AİHM kararlarından ortaya çıkan ve
adil yargılanma hakkının somut görünümleri olan alt ilke ve haklar, Anayasa’nın
36. maddesinde yer verilen adil yargılanma hakkının da unsurlarıdır. Anayasa
Mahkemesi de Anayasa’nın 36. maddesi uyarınca inceleme yaptığı bir çok kararında, ilgili hükmü Sözleşme’nin 6. maddesi ve
AİHM içtihadı ışığında yorumlamak suretiyle, gerek Sözleşme’nin lafzi
içeriğinde yer alan gerek AİHM içtihadıyla adil yargılanma hakkının kapsamına
dâhil edilen ilke ve haklara, Anayasa’nın 36. maddesi kapsamında yer vermektedir
(B. No: 2012/13, 2/7/2013, § 38).
36. Anayasa’nın 36. maddesinde
ifade edilen hak arama özgürlüğü, diğer temel hak ve özgürlüklerden gereken
şekilde yararlanılmasını ve bunların korunmasını sağlayan en etkili
güvencelerden biri olmakla birlikte aynı zamanda toplumsal barışı güçlendiren,
bireyin adaleti bulma, hakkı olanı elde etme, haksızlığı önleme uğraşının da
aracıdır. Hak arama özgürlüğü ve adil yargılanma hakkı, sadece yargı mercileri
önünde davacı ve davalı olarak iddia ve savunmada bulunma hakkını değil,
yargılama sonunda hakkı olanı elde etmeyi de kapsayan bir haktır (B. No:
2013/711, 3/4/2014, § 40 ).
37. Anayasa’nın 148. maddesinin
dördüncü fıkrası ile 6216 sayılı Kanun’un 49. maddesinin (6) numaralı
fıkrasında, bireysel başvurulara ilişkin incelemelerde kanun yolunda
gözetilmesi gereken hususların incelemeye tabi tutulamayacağı, 6216 sayılı
Kanun’un 48. maddesinin (2) numaralı fıkrasında ise açıkça dayanaktan yoksun
başvuruların Mahkemece kabul edilemezliğine karar verilebileceği
belirtilmiştir.
38. Bir anayasal hakkın ihlali
iddiasını içermeyen, yalnızca derece mahkemelerinin kararlarının yeniden
incelenmesi talep edilen başvuruların açıkça dayanaktan yoksun ve Anayasa ve
Kanun tarafından Mahkemenin yetkisi kapsamı dışında bırakılan hususlara ilişkin
olduğu açıktır. Bu kapsamda, bireysel başvuruya konu davadaki olayların
kanıtlanması, hukuk kurallarının yorumlanması ve uygulanması, yargılama
sırasında delillerin kabul edilebilirliği ve değerlendirilmesi ile kişisel bir
uyuşmazlığa derece mahkemeleri tarafından getirilen çözümün esas yönünden adil
olup olmaması, bireysel başvuru incelemesinde değerlendirmeye tabi tutulamaz.
Anayasada yer alan hak ve özgürlükler ihlal edilmediği sürece ve bariz takdir
hatası içermedikçe derece mahkemelerinin kararlarındaki maddi ve hukuki hatalar
bireysel başvuru incelemesinde ele alınamaz. Bu çerçevede, derece
mahkemelerinin delilleri takdirinde bariz bir takdir hatası bulunmadıkça
Anayasa Mahkemesinin bu takdire müdahalesi söz konusu olamaz (B. No. 2012/1027,
12/2/2013, §§ 25-26).
39. Somut olayda, Alaplı
Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından başvurucuya verilen 300,00 TL idari para
cezasına karşı başvurucunun yaptığı itirazı inceleyen Alaplı Sulh Ceza Mahkemesi,
itirazı yerinde görerek idari yaptırım kararının kaldırılmasına karar
vermiştir. Ancak Mahkemece, başvurucu hakkındaki idari yaptırım kararının
hukuka aykırı olması nedeni ile kaldırılmasına, yargılama giderlerinin kamu
üzerinde bırakılmasına hükmedilmiş ise de vekâlet ücretine ilişkin herhangi bir
karar verilmemiştir.
40. 5271 sayılı Kanun’un 324.
maddesinin (1) numaralı fıkrasına göre (§ 13) vekâlet ücreti de yargılama
giderleri kapsamında bulunmaktadır. Bu maddenin gerekçesinde, “…soruşturma ve kovuşturma evrelerinde, kamu
davasının gerektirdiği yargılamanın yürütülmesi amacıyla Devlet Hazinesi ve
taraflarca yapılan ödemeler yargılama giderlerini oluşturur. Avukatlara,
bilirkişi ve tanıklara verilen gündelik, yolluk ve ücretlerle keşif, muayene,
tahlil ve posta giderleri yanında harçlar, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine
göre taraflara ödenmesi gereken avukatlık ücretleri de yargılama giderlerine
dâhildir. Yargılama giderlerinin ve taraflardan birinin diğerine ödemesi
gereken paranın miktarını hâkim veya mahkeme başkanı belirler. Bunların hüküm,
karar ve ceza kararnamelerinde ayrıntıları ve dayanakları ile gösterilmesi,
kimlere yükletildiğinin de belirtilmesi gereklidir…” denilmek suretiyle vekil ile temsil durumunda vekâlet ücretinin
kimin üzerinde bırakılacağı hususunun hükümde açıkça ve ayrıntılı olarak
gösterileceği ifade edilmiştir.
41. Nitekim 5326 sayılı Kanun’un
31. maddesinin (2) numaralı fıkrasından da (§ 17) kararın hüküm kısmında
vekâlet ücretinin taraflardan kimin üzerinde bırakılacağının belirtilmesi
gerektiği hüküm altına alınmıştır.
42. Yargıtay Ceza Genel
Kurulu’nun 31/1/2012 tarih ve
E.2011/258, K.2012/8 sayılı kararında; “…CMK'nun 324. maddesinde ise yargılama giderlerinin kapsamı
belirlenmiştir. Harçlar ve tarifesine göre ödenmesi gereken avukatlık ücretleri
ile soruşturma ve kovuşturma evrelerinde yargılamanın yürütülmesi amacıyla
Devlet Hazinesinden yapılan her türlü harcamalar ve taraflarca yapılan ödemeler
yargılama gideridir. Bu hükme göre, vekâlet ücretinin de yargılama gideri
kapsamında bulunduğu hususunda kuşku bulunmamaktadır...” denilerek,
vekâlet ücretinin de yargılama giderleri kapsamında olduğunu vurgulanmıştır.
43. Yargıtay 11. Ceza Dairesince
de vekâlet ücretinin yargılama giderlerine dâhil olmasının en önemli
sonuçlarından biri olan, dava sonucunda vekâlet ücreti konusunda olumlu veya
olumsuz bir karar verilmesi gerektiği (17/6/2014 tarih, E.2014/11200,
K.2014/11835 sayılı karar) ve davada haklı çıkan ve kendisini vekil ile temsil
ettiren taraf lehine, vekâlet ücreti takdir edilmesinin zorunlu olduğu
(7/5/2014 tarih, E.2014/1888, K.2014/8783) belirtilerek, vekâlet ücretinin
yargılama giderlerinin bir parçası olduğu vurgulanmakta ve asil lehine
hükmedilmesi gereken bir hak olduğu istikrarlı biçimde ifade edilmektedir. Bu
durumda 5271 sayılı Kanun ve yerleşik mahkeme içtihatlarına göre mahkemelerin
yargılama giderleri kapsamında hükmettikleri vekâlet ücretinin, taraflar lehine
bir hak ya da aleyhine bir yükümlülük doğurduğu anlaşılmaktadır. (B. No: 2012/615,
21/11/2013, § 29)
44. Yukarıda yer verilen tespitler
uyarınca, başvurucunun vekil ile temsil edildiği davayı kazanması neticesinde
lehine vekâlet ücretine hükmedilmesinin gerekliliğine ilişkin yasal düzenleme
ve Yargıtay içtihadının mevcut olduğu görülmektedir. Dolayısıyla, anılan kanuni
düzenlemeler ve içtihat karşısında başvurucu lehine vekâlet ücretine
hükmedilmemesi, ilgili yasal mevzuatın lafız ve amacına açıkça aykırı olup,
başvurucunun Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan hakkaniyete uygun
yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.
3. 6216 Sayılı Kanun’un 50. Maddesi Yönünden
45. Başvurucu,
ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere
dosyanın ilgili Mahkemeye gönderilmesini talep etmiş olup, herhangi bir
tazminat isteminde bulunmamıştır.
46. 6216 sayılı
Kanun’un “Kararlar” kenar
başlıklı 50. maddesinin (2) numaralı fıkrası şöyledir:
“Tespit edilen ihlal bir mahkeme kararından kaynaklanmışsa,
ihlali ve sonuçlarını ortadan kaldırmak için yeniden yargılama yapmak üzere
dosya ilgili mahkemeye gönderilir. Yeniden yargılama yapılmasında hukuki yarar
bulunmayan hâllerde başvurucu lehine tazminata hükmedilebilir veya genel
mahkemelerde dava açılması yolu gösterilebilir. Yeniden yargılama yapmakla
yükümlü mahkeme, Anayasa Mahkemesinin ihlal kararında açıkladığı ihlali ve
sonuçlarını ortadan kaldıracak şekilde mümkünse dosya üzerinden karar verir.”
47. Mevcut başvuruda Anayasa’nın 36. maddesinde güvence
altına alınan hakkaniyete uygun yargılanma hakkının ihlal edildiği tespit
edilmiş olmakla, ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden
yargılama yapılmak üzere kararın ilgili Mahkemesine gönderilmesine karar
verilmesi gerekir.
48. Başvurucu tarafından yapılan ve dosyadaki belgeler
uyarınca tespit edilen 198,35 TL harç ve 1.500,00 TL vekâlet ücretinden oluşan
toplam 1.698,35 TL yargılama giderinin başvurucuya ödenmesine karar verilmesi
gerekir.
V. HÜKÜM
Açıklanan
nedenlerle;
A. Başvurucunun,
1.
Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan hakkaniyete uygun yargılanma
hakkının ihlal edildiği yönündeki iddiasının KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,
2.
Anayasa’nın 10. maddesinde düzenlenen eşitlik ilkesinin ihlal edildiği yönündeki
iddiasının “açıkça dayanaktan yoksun olması”
nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,
3.
Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alının hakkaniyete uygun yargılanma
hakkının İHLAL EDİLDİĞİNE,
B. İhlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması amacıyla yeniden
yargılama yapmak üzere kararın
bir örneğinin Alaplı Sulh Ceza
Mahkemesine gönderilmesine,
C. Başvurucu tarafından yapılan 198,35 TL harç ve 1.500,00 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 1.698,35
TL yargılama giderinin BAŞVURUCUYA ÖDENMESİNE,
D. Ödemenin, kararın tebliğini takiben başvurucunun Maliye
Bakanlığına başvuru tarihinden itibaren dört ay içinde yapılmasına; ödemede
gecikme olması halinde, bu sürenin sona erdiği tarihten ödeme tarihine kadar
geçen süre için yasal faiz uygulanmasına,
26/2/2015
tarihinde OY BİRLİĞİYLE karar
verildi.