TÜRKİYE CUMHURİYETİ
ANAYASA MAHKEMESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
KARAR
ALİ ÇİFTCİ BAŞVURUSU
(Başvuru Numarası: 2013/7290)
Karar Tarihi: 17/7/2014
R.G. Tarih-Sayı: 16/10/2014-29147
Başkan
:
Serruh KALELİ
Üyeler
Zehra Ayla PERKTAŞ
Burhan ÜSTÜN
Nuri NECİPOĞLU
Zühtü ARSLAN
Raportör
Akif YILDIRIM
Başvurucu
Ali ÇİFTCİ
I. BAŞVURUNUN KONUSU
1. Başvurucu, bireysel başvurusunun, başvuru evrakında tespit edilen eksikliklerin verilen kesin süre içinde tamamlanmaması nedeniyle idari yönden reddedilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu ileri sürmüştür.
II. BAŞVURU SÜRECİ
2. Başvuru, 28/8/2013 tarihinde Elmalı Cumhuriyet Başsavcılığı vasıtasıyla yapılmıştır.
3. Dilekçe ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesi neticesinde başvuruda eksikliklerin bulunduğu tespit edilerek bunların onbeş günlük kesin süre içinde tamamlanması gerektiği, aksi takdirde başvurunun idari yönden reddedileceği başvurucuya 25/10/2013 tarihinde tebliğ edilmiş, ancak eksiklikler usulüne uygun olarak süresinde giderilmemiştir.
4. Birinci Bölüm Birinci Komisyonunca, 28/4/2014 tarihinde idari ret kararına itiraz ve başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına, dosyanın Bölüme gönderilmesine karar verilmiştir.
III. OLAY VE OLGULAR
A. Olaylar
5. Başvuru hakkında idari yönden ret kararı verilmesi süreci ile ilgili olaylar özetle şöyledir:
6. 28/8/2013 tarihinde Elmalı Cumhuriyet Başsavcılığı vasıtasıyla yapılan başvuruda, dilekçe ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesi neticesinde, başvuruda eksikliklerin bulunduğu tespit edilmiştir.
7. Başvurucuya belirlenen eksikliklerin giderilmesi amacıyla onbeş günlük kesin süre verilmesine ilişkin idari karar, 25/10/2013 tarihinde usulüne uygun olarak tebliğ edilmiştir.
8. İdari kararın ilgili kısmı şöyledir:
“…
Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nün "Form ve Eklerinin Ön İncelemesi ve Eksiklikler" kenar başlıklı 66. maddesinde de; Bireysel Başvuru Bürosunca başvuru formlarının şekil şartlarını haiz olup olmadığı ve tespit edilen eksikliklerin süresinde tamamlanıp tamamlanmadığı yönünden inceleneceği belirtilmiş ve bu kapsamda tespit edilen eksikliklerin geçerli mazeret olmaksızın öngörülen sürelerde tamamlanmadığı hallerde başvurunun idari yönden reddine karar verileceği hükme bağlanmıştır.
Bu itibarla; aşağıda tespit edilen eksikliklerin tamamlanarak iş bu yazının tarafınıza tebliğ tarihinden itibaren onbeş (15) gün içinde adınız, soyadınız, T.C. kimlik numaranız ve yukarıda belirtilen bireysel başvuru numaranızı içeren bir dilekçe ile mahkemelere veya yurt dışı temsilciliklerine veya bizzat Anayasa Mahkemesine ibraz etmeniz gerekmektedir.
Yukarıda belirtilen sürede geçerli bir mazeret olmaksızın tespit edilen eksikliklerin tamamlanmaması durumunda başvurunuz reddedilecektir. Ayrıca anılan yöntem dışında posta, faks, elektronik posta v.b. yollarla gönderilen belgeler kabul edilmeyerek kayda alınmayacaktır.
…
TESPİT EDİLEN EKSİKLİKLER
“1. 6216 sayılı Anayasa Mahkemesi'nin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ve Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nde öngörülen usul ve esaslara uygun biçimde bireysel başvuru formu doldurulmadığı veya formda bulunması gereken tüm bilgileri içeren ve aynı formatta olan bir dilekçe ile başvurulmadığı, dilekçenin Anayasa Mahkemesi "Bireysel Başvuru Formu" örnek alınarak doldurulmadığı,
2- Başvuru konusu ile ilgili olarak kanunda öngörülmüş idari ve yargısal başvuru yollarının tamamının tüketilmesi sonucu verilen nihai kararın ve bu kararın tebliğine ilişkin tebliğ alındısının asıl veya onaylı suretlerinin eklenmediği, nihai kararın öğrenme tarihine ilişkin ilgili belgenin eklenmediği,
…”
9. Başvurucu, verilen süre içerisinde belirlenen eksiklikleri usulüne uygun şekilde gidermemiş, eksiklikleri posta yoluyla 12/11/2013 tarihinde giderme yoluna gitmiştir.
10. Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nün 66. maddesinin (3) numaralı fıkrası uyarınca tespit edilen eksikliklerin verilen kesin sürede tamamlanmadığı gerekçesiyle Komisyonlar Başraportörünce 22/11/2013 tarihinde bireysel başvurunun idari yönden reddine karar verilmiş, karar 12/12/2013 tarihinde başvurucuya usulüne uygun olarak tebliğ edilmiştir.
11. Başvurucu, 18/12/2013 tarihinde başvurunun idari yönden reddine ilişkin karara itiraz etmiştir.
B. İlgili Hukuk
12. 30/3/2011 tarih ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un “Bireysel başvuru usulü” kenar başlıklı 47. maddesinin (1) ve (6) numaralı fıkraları şöyledir:
“(1) Bireysel başvurular, bu Kanunda ve İçtüzükte belirtilen şartlara uygun olarak doğrudan ya da mahkemeler veya yurt dışı temsilcilikler vasıtasıyla yapılabilir. Başvurunun diğer yollarla kabulüne ilişkin usul ve esaslar İçtüzükle düzenlenir.
(6) Başvuru evrakında herhangi bir eksiklik bulunması hâlinde, Mahkeme yazı işleri tarafından eksikliğin giderilmesi için başvurucu veya varsa vekiline onbeş günü geçmemek üzere bir süre verilir ve geçerli bir mazereti olmaksızın bu sürede eksikliğin tamamlanmaması durumunda başvurunun reddine karar verileceği bildirilir.”
13. İçtüzük’ün “Form ve eklerinin ön incelemesi ve eksiklikler” kenar başlıklı 66. maddesi şöyledir:
“(1)Bireysel Başvuru Bürosu gelen başvuruları şeklî eksiklikler bulunup bulunmadığı yönünden inceler. Başvuru formunda veya eklerinde herhangi bir eksiklik tespit edilmesi hâlinde, bunların tamamlattırılması için başvurucuya, varsa avukatına veya kanuni temsilcisine onbeş günü geçmemek üzere bir süre verilir.
(2) Eksikliklerin tamamlattırılmasına dair yazıda başvurucuya geçerli bir mazereti olmaksızın verilen sürede eksiklikleri tamamlamadığı takdirde başvurusunun reddine karar verileceği bildirilir.
(3) Başvurunun; süresinde yapılmadığı, 59 uncu ve 60 ıncı maddelerdeki şekil şartlarına uygun olmadığı ve tespit edilen eksikliklerin verilen kesin sürelerde tamamlanmadığı hâllerde Komisyonlar Başraportörü tarafından reddine karar verilir ve başvurucuya tebliğ edilir. Bu karara tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde Komisyona itiraz edilebilir. Bu konuda Komisyonların verdiği kararlar kesindir.”
14. İçtüzük’ün “Yazışmalar” kenar başlıklı 69. maddesinin (1) ve (2) numaralı fıkraları şöyledir:
“(1) Başvurucular, Mahkeme ile yazışmalarını İçtüzükte belirlenen bireysel başvuru yapılmasındaki usulü izleyerek yapmak zorundadırlar.
(2) Bireysel başvuru dosyalarının tekemmül ettirilmesine ilişkin olarak duruma göre Genel Sekreterlik, Komisyon ya da Bölümler tarafından verilen ve asgari onbeş gün olan süreler kesin olup bu süreler içinde usulüne uygun olarak gönderilmeyen bilgi ve belgeler, başvurunun değerlendirilmesinde dikkate alınmaz ve dosyaya dâhil edilmez..”
IV. İNCELEME VE GEREKÇE
15. Mahkemenin 17/7/2014 tarihinde yapmış olduğu toplantıda, başvurucunun 28/8/2013 tarih ve 2013/7290 numaralı bireysel başvurusunun, Komisyonlar Başraportörlüğünce idari yönden reddi kararına ilişkin itirazı incelenip gereği düşünüldü:
A. Başvurucunun İddiaları
16. Başvurucu, eksikliklerin posta yoluyla gönderildiğini, eksikliklerin posta yoluyla gönderilmesinin usule aykırı olduğunu bilmediğini iddia etmiştir.
B. Değerlendirme
17. Başvurucu, eksikleri posta yoluyla gidermenin usule aykırı olduğunu bilmediğini belirterek, başvuruda tespit olunan eksiklikleri süresi içinde postaya verdiğini ancak bu süre geçtikten sonra evrakların Anayasa Mahkemesine ulaştığını örtülü olarak iddia etmiştir. Kaldı ki, idari yönden ret kararı da başvurucunun bu iddiasına karşılık olarak usul bakımından ve“belirtilen usule göre söz konusu eksiklik giderilmediği” gerekçesiyle verilmiştir. Hal böyle olunca, bireysel başvuruda eksiklerin posta yoluyla giderilip giderilemeyeceği hususu uyuşmazlık konusu olmaktadır. Posta yoluyla eksiklik giderimi yapılamayacağı tespit olunduğunda, eksiklik tamamlama evraklarının süresi içerisinde postaya verilmesinin de bireysel başvuru açısından önemi kalmayacaktır. Dolayısıyla, bu yöntemin 6216 sayılı Kanun’a ve İçtüzük’e uygunluğunun açıklığa kavuşturulması gerekir.
18. Başvurucular, İçtüzük’ün 69. maddesinin (1) numaralı fıkrası uyarınca Anayasa Mahkemesi ile yazışmalarını İçtüzükte belirlenen bireysel başvuru yapılmasındaki usulü izleyerek yapmak zorundadırlar.
19. 6216 sayılı Kanun'un 47. maddesinin (6) ve İçtüzük’ün 66. maddesinin (3) numaralı fıkralarında, başvuru evrakında herhangi bir eksiklik bulunması halinde bu eksikliğin giderilmesi için başvurucu veya varsa vekiline onbeş günü geçmemek üzere bir süre verileceği ve geçerli bir mazereti olmaksızın bu sürede eksikliğin tamamlanmaması durumunda Komisyonlar Başraportörü tarafından idari yönden kesin olarak reddine karar verileceği öngörülmüştür.
20. İçtüzük’ün 66. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca, eksikliklerin tamamlattırılmasına dair yazıda başvurucuya geçerli bir mazereti olmaksızın verilen sürede eksiklikleri tamamlamadığı takdirde başvurusunun reddine karar verileceği bildirilir. Bu hüküm gereği, öngörülen sürede geçerli bir mazeret olmaksızın tespit edilen eksikliklerin tamamlanmaması durumunda başvurunun reddedileceği, ayrıca anılan yöntem dışında posta, faks, elektronik posta v.b. yollarla gönderilen belgelerin kabul edilmeyerek kayda alınmayacağı 25/10/2013 tarihli idari kararla usulüne uygun olarak başvurucuya tebliğ edilmiştir. Eksiklik giderim evrakları, posta yoluyla onbeş günlük kesin süreden sonra 12/11/2013 tarihinde Anayasa Mahkemesine ulaşmıştır.
21. Başvurucu, idari kararda yer alan bu ihtara rağmen bireysel başvurusunda tespit edilen eksiklikleri posta yoluyla göndermiştir. Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nün 66. maddesinin (3) numaralı fıkrası uyarınca tespit edilen eksikliklerin verilen kesin sürede yöntemine uygun olarak tamamlanmadığı gerekçesiyle Komisyonlar Başraportörünce 22/11/2013 tarihinde bireysel başvurunun idari yönden reddine karar verilmiş, karar 12/12/2013 tarihinde başvurucuya usulüne uygun olarak tebliğ edilmiştir.
22. İçtüzük’ün “Bireysel başvuru formu ve ekleri” kenar başlıklı 59. maddesinin ilgili bölümü şöyledir:
(2) Başvuru formunda aşağıdaki hususlar yer alır:
ç) Kamu gücünün ihlale neden olduğu iddia edilen işlem, eylem ya da ihmaline dair olayların tarih sırasına göre özeti.
d) Bireysel başvuru kapsamındaki haklardan hangisinin hangi nedenle ihlal edildiği ve buna ilişkin gerekçeler ve delillere ait özlü açıklamalar.
e) Başvurucunun güncel ve kişisel bir temel hakkının doğrudan zedelendiği iddiasının dayanakları.
f) Başvuru yollarının tüketilmesine ilişkin aşamalar.
g) Başvuru yollarının tüketildiği veya başvuru yolu öngörülmemişse ihlalin öğrenildiği tarih.
ğ) Başvuru mazeret nedeniyle süresi içinde yapılamamışsa buna dair açıklamalar.
h) Başvurucunun talepleri.
...
(3) Başvuru formuna aşağıdaki belgeler ya da onaylı örnekleri eklenir:
a) Kanuni temsilci veya avukat vasıtasıyla takip edilen başvurularda başvurucuyu temsile yetkili olduğuna dair belge.
b) Harcın ödendiğine dair belge.
c) Nüfus cüzdanı örneği, başvurucu yabancı ise geçerli kimlik belgesi.
d) Nihai karar ya da işlem tebliğ edilmişse tebellüğ belgesi.
e) Dayanılan belgelerin asılları ya da onaylı örnekleri.
f) Tazminat talebi varsa uğranılan zarar ve buna ilişkin belgeler.
23. İçtüzük’ün “Formun ve eklerinin hazırlanmasına ilişkin ilkeler” başlıklı 60. maddesi şöyledir:
“(1) Başvuru formu, İçtüzük’ün 59 uncu maddesine uygun olarak düzenlenir ve aynı maddede belirtilen belgeler ya da onaylı örnekleri başvuru formuna eklenir.
(2) Başvuru formu okunaklı ve başvurunun esasına yönelik özlü bilgileri içerir şekilde hazırlanır. Başvuru formunun ekler hariç on sayfayı geçmesi hâlinde başvurucunun ayrıca başvuru formuna olayların özetini eklemesi gerekir.
(3) Başvurucu, başvuru formunun ekinde sunduğu belgeleri, tarih sırasına göre numaralandırarak her bir belgeyi tanımlayıcı başlıklar hâlinde dizi pusulasına bağlar.”
24. İçtüzük’ün “Başvurunun yapılabileceği yerler” başlıklı 63. maddesinin (1) numaralı fıkrası şöyledir:
“Bireysel başvurular, Kanunda ve İçtüzükte belirtilen şartlara uygun biçimde İçtüzük ekindeki ve Mahkemenin internet sitesinde yayımlanan başvuru formuna uygun olarak Mahkemeye şahsen yapılabileceği gibi diğer mahkemeler ya da yurt dışı temsilcilikler vasıtasıyla da yapılabilir…”
25. 6216 sayılı Kanun’un 47. maddesinin (6) numaralı fıkrasına göre başvuru evrakında herhangi bir eksiklik bulunması hâlinde, Anayasa Mahkemesi başvurucudan, eksikliğin tamamlanmasını ister. İçtüzüğün 66. maddesinin (1) numaralı fıkrasına göre Mahkemenin başvurucudan giderilmesini isteyebileceği eksiklikler, şekli eksikliklerdir. İlk olarak Mahkeme, usulünce doldurulmamış olan başvuru formunun usulüne uygun olarak doldurulmasını isteyebilir. İkinci olarak ise başvurucunun ihlal iddiasına dayanak gösterdiği bilgi, belge ve deliller başvuru dilekçesine eklenmemiş ise dayanılan bu belgelerin tamamlanması istenebilir (B. No: 2013/276, 9/1/2014, § 21).
26. Bireysel başvuru formunda veya forma eklenmesi gerekli belgelerde eksiklik tespit edilmesi halinde, eksikliğin giderilmesi için başvurucu veya varsa vekiline onbeş günü geçmemek üzere bir süre verilir. Başvurucular, Anayasa Mahkemesi ile eksiklik giderimine yönelik yazışmalarını da İçtüzükte belirlenen bireysel başvuru yapılmasındaki usulü izleyerek yapmak zorundadırlar. Usulüne uygun olarak gönderilmeyen bilgi ve belgeler, başvurunun değerlendirilmesinde dikkate alınmaz ve dosyaya dâhil edilmez.
27. Bireysel başvuru usulünü düzenleyen 6216 sayılı Kanun’un 47. maddesinin (1) numaralı fıkrası ve İçtüzük'ün 63. maddesi yarınca; bireysel başvurular, doğrudan ya da mahkemeler veya yurt dışı temsilcilikler vasıtasıyla yapılabilir. Ancak süreç içindeki teknik gelişmeler ve işleyişteki gereklilikler gözetilerek ilâve başvuru yöntemleri (örneğin güvenli elektronik imza ile başvuru) İçtüzük değişikliği vasıtasıyla kabul edilebilir. Bununla birlikte hali hazırda böyle bir yöntem kabul edilmemiştir.
28. Mahkemelerin yargılama usulünü düzenleyen istisnai niteliğe haiz hükümlerinin, mahkemeye erişim hakkını ihlal etmedikleri sürece belirlilik ve hukuki güvenlik sağlamaları bakımından dar yorumlanmaları gerekir. Bireysel başvuru usulünü düzenleyen 6216 sayılı Kanun’un 47. maddesinin (1) numaralı fıkrası ve İçtüzük'ün 63. maddesinde; mektup, e-posta, kargo, resmi posta, telgraf veya diğer elektronik iletişim araçları kullanılarak başvuru yapılmasına olanak tanınmamıştır. Bireysel başvurunun bir parçası olan “eksikliklerin giderilmesi” aşamasının da aynı usule tabi olduğu açıktır. Bireysel başvuru usulünün bir bütün olduğu kabul edildiğinde, bireysel başvuru usulünü düzenleyen hükümler, eksikliklerin posta yoluyla da giderilebileceğine imkân tanıyacak biçimde geniş yorumlanamaz.
29. Yargı teşkilatının ülke sathına yayılmış yüzlerce mahkeme vasıtasıyla hizmet verdiği gerçeği karşısında, bireysel başvuruların, Anayasa Mahkemesine doğrudan ya da mahkemeler vasıtasıyla yapılabileceğine ilişkin düzenlemenin mahkemeye erişim hakkını ihlal etmediği de açıktır.
30. Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvurularda başvurucuların başvurularını takip etme yükümlülükleri vardır. Bu yükümlülüğün bir gereği olarak başvuru formu titizlikle doldurulmalı, ihlal iddiasının dayanağı olan tüm olaylar gösterilmeli, başvuruyu aydınlatacak ve hükmün esasını etkileyecek argümanları destekleyici tüm belgeler başvuru dilekçesine eklenmelidir (B. No: 2013/276, 9/1/2014, § 26). Başvuru evrakında herhangi bir eksiklik bulunması halinde ise, bu eksikliğin başvurucu veya varsa vekilince süresinde ve yöntemine uygun olarak giderilmesi gerekir. 6216 sayılı Kanun ve İçtüzük’te belirtilen usulün dışında eksiklikleri tamamlanan başvuruların idari yönden reddedilmesi gerekir.
31. Başvuru konusu olayda, bireysel başvuru formunun başvurucu tarafından usulüne uygun olarak doldurulmadığı, gönderilen dilekçenin de başvuru formunda bulunması gereken bütün bilgileri içermediği ve aynı formatta olmadığı, eklenmesi gerekli belgelerin forma eklenmediği, eksiklik tamamlama yazısındaki ihtara rağmen eksikliklerin yöntemine uygun olarak giderilmediği anlaşılmıştır.
32. Açıklanan nedenlerle, başvuru evrakında tespit edilen eksikliklerin yöntemine uygun olarak verilen kesin süre içinde tamamlanmaması nedeniyle verilen idari ret kararına karşı yapılan itirazın reddine karar verilmesi gerekir.
V. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle başvurucunun, Komisyonlar Başraportörlüğünün 22/11/2013 tarih ve 2013/7290 sayılı idari ret kararına karşı yaptığı itirazın REDDİNE, yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde bırakılmasına, 17/7/2014 tarihinde OY BİRLİĞİYLE karar verildi.