TÜRKİYE CUMHURİYETİ
|
ANAYASA MAHKEMESİ
|
|
|
BİRİNCİ BÖLÜM
|
|
KARAR
|
|
VEDAT AYAR BAŞVURUSU
|
(Başvuru Numarası: 2014/12721)
|
|
Karar Tarihi: 21/2/2018
|
|
BİRİNCİ BÖLÜM
|
|
KARAR
|
|
Başkan
|
:
|
Burhan ÜSTÜN
|
Üyeler
|
:
|
Serruh KALELİ
|
|
|
Nuri NECİPOĞLU
|
|
|
Kadir ÖZKAYA
|
|
|
Rıdvan GÜLEÇ
|
Raportör Yrd.
|
:
|
Tuğba YILDIZ
|
Başvurucu
|
:
|
Vedat AYAR
|
I. BAŞVURUNUN KONUSU
1. Başvuru, atanma işleminin iptali istemiyle açılan davada
hukuka aykırı delillerin esas alınması nedeniyle adil yargılanma hakkının ihlal
edildiği iddiasına ilişkindir.
II. BAŞVURU SÜRECİ
2. Başvuru 21/7/2014 tarihinde
yapılmıştır.
3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön
incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.
4. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm
tarafından yapılmasına karar verilmiştir.
III. OLAY VE OLGULAR
5. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle olaylar
özetle şöyledir:
6. Başvurucu Vedat Ayar 1961 doğumlu olup 1986 yılında öğretmen
olarak mesleğe başlamıştır.
7. Başvurucu 1/11/2009 tarihli Eğitim
Kurumları Müdürlük Sınavı'nı kazanmış, bir dönem müdür yardımcılığı yaptıktan
sonra 12/2/2010 tarihinde Niğde'nin Ulukışla ilçesindeki Ulukışla Öğretmenevi
ve Akşam Sanat Okuluna (Kurum) müdür olarak atanmıştır.
A. İptal Davası Öncesi
Süreç
8. Başvurucu göreve başladıktan sonra 4/8/2010
tarihinde Kuruma yapılan denetimde nöbetçi idareci ve hizmetlilerin
bulunmadığı, ilgisi olmayan vatandaşların konaklama yaptığı, Kurum personeli
olmadığı hâlde bir vatandaşın Kurumda görevlendirildiği hususlarının tespit
edilmesine yönelik tutanak tutulması neticesinde hakkında soruşturma
başlatılmış ve 8/9/2010 tarihli işlemle başvurucuya uyarma cezası verilmiştir.
9. Başvurucu, belirtilen uyarma cezasının iptali istemiyle
Aksaray İdare Mahkemesinde dava açmış; 15/3/2011
tarihli kararla, belirtilen tespitlerin başvurucunun disiplin cezası ile
cezalandırılmasını gerektiren mahiyette olmadığı gerekçesiyle idare mahkemesi
idari işlemin iptaline karar vermiştir.
10. Başvurucu, müdür olarak göreve başladıktan sonra Kurumun
eski müdür vekili S.A. hakkında göreviyle ilgili usulsüz işlemler yaptığı
iddiasıyla şikâyette bulunmuş; yapılan inceleme sonucu 29/2/2012
tarihli inceleme raporu neticesinde Eski Müdür Vekili S.A. hakkında dokuz ayrı
fiil ve davranıştan dolayı soruşturma izni verilmesine karar verilmiştir.
11. 4/11/2011 tarihinde başvurucunun Ulukışla İlçe Millî Eğitim
Müdürü G.O.A. ile Millî Eğitim Müdürlüğü makamında
tartıştığı, makamda ve koridorda yüksek sesle bağırdığı gerekçesiyle başvurucu
ve İlçe Millî Eğitim Müdürü hakkında adli ve idari soruşturma başlatılmıştır.
12. Başvurucunun müşteki/şüpheli sıfatıyla yer aldığı, tehdit ve
hakaret suçlarından başlatılan soruşturmada Ulukışla Cumhuriyet Başsavcılığı
(Başsavcılık) tarafından 8/10/2012 tarihinde
kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmiştir.
13. Başvurucu 10/4/2012 tarihinde
Kuruma denetime gelen görevlilerle tartışma yaşamış; Savcılığa intikal eden
olayda müşteki/şüpheli sıfatıyla yer aldığı, yaralamaya teşebbüs ve iftira
suçlarından başlatılan soruşturmada 1/9/2012 tarihli kararla Başsavcılık
tarafından kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmiştir.
14. Başvurucu, İlçe Millî Eğitim Müdürü G.O.A.
tarafından sık sık denetleme raporu istendiğini belirterek kendisine mobbing uygulandığı iddiasıyla 5/6/2012 tarihinde Savcılığa
şikâyette bulunmuş ve Başsavcılık tarafından kovuşturmaya yer olmadığı kararı
verilmiştir.
15. Başvurucu ve İlçe Millî Eğitim Müdürü G.O.A.
hakkında başlatılan idari soruşturma neticesinde (bkz. § 11) düzenlenen
11/7/2012 tarihli raporda başvurucunun ve G.O.A.nın
müdürlük görevinden alınarak kurumlara tecrübeli, liyakatli bir müdür atanması
gerektiği kanaatine varılmıştır.
16. Başvurucu, hakkında yapılan soruşturma sonucu 7/8/2012 tarihli işlemle Niğde'nin Çiftlik ilçesindeki
Çardak İlköğretim Okuluna öğretmen olarak atanmıştır.
B. Atanma İşleminin
İptali İstemiyle Açılan Dava
17. Başvurucunun İlçe Millî Eğitim Müdürü ile makamında
tartışması ve koridorda yüksek sesle bağırması neticesinde(bkz. § 11) konunun
adli makamlara intikal etmesine neden olduğu ve Kurumun saygınlığına gölge
düşürdüğü iddiaları üzerine Millî Eğitim Bakanlığınca denetçi görevlendirilmiş
ve denetçiler tarafından 11/7/2012 tarihli soruşturma
raporu düzenlenmiştir. Soruşturma raporunun başvurucu ile ilgili kısmı özetle
şu şekilde olup raporda üç başlıkta inceleme yapılmıştır:
i. Disiplin Yönünden: Başvurucunun Kurumda sigortasız işçi
çalıştırdığı, görevi ile ilgili iş ve işlemleri zamanında ve usulüne uygun
yapmaması sebebiyle Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından kesilen idari para
cezasını Kurumun bütçesinden ödediği fiil ve kusurlu davranışı dolayısıyla
kınama cezası ile cezalandırılması gerektiği ancak söz konusu cezanın daha önce
uygulanmış olması sebebiyle tekrar işlem tesisine gerek olmadığı; İlçe Milliî Eğitim Müdürü G.O.A. ile
Millî Eğitim Müdürlüğü makamında tartıştığı, makamda ve koridorda yüksek sesle
bağırdığı, konunun adli makamlara intikal etmesine ve Kurumun saygınlığına
gölge düşürdüğü iddiasının sübuta ermesi ve söz konusu fiilin disiplin boyutu
açısından kınama cezası ile cezalandırılması gerektiği,
ii. İdari Yönden: Öğretmenevi müdürlüğü
görevine başladığı tarihten itibaren Kurumun önceki müdürü ve ilçedeki
kişilerle olan ilişkileri ve hakkındaki yoğun şikâyetler, karşılıklı hakaret ve
tehditler dolayısıyla İlçe İdare Kurulunun kararında belirtilen dokuz fiil ve
davranışı dolayısıyla hakkında soruşturma izni verildiği ve Cumhuriyet
Başsavcılığında hazırlık aşamasında olan (hakaret iddiası, edimin ifasına fesat
karıştırma ve görevi kötüye kullanma) fiil ve isnatların mevcudiyeti sebebiyle
gerek öğretmenler arasında gerek ilçede itibar ve güven duygusunu yitirmesi,
İlçe Kaymakamı ve İlçe Millî Eğitim Müdürü ile olan olumsuz ilişkilerinin
emniyet ve adli makamlar intikal etmiş olması, belirtilen nedenlerden dolayı
öğretmenlerin gitmeye, konaklamaya çekindiği mekân hâline geldiği dikkate
alındığında kamu yararı ve hizmet gereği öğretmenevinin güvenli ve huzurlu
ortamına kavuşturularak asıl fonksiyonu olan öğretmenlere güvenli ve kaliteli
hizmet verebilir hâle getirilmesinin sağlanması için başvurucunun müdürlük
görevinin üzerinden alınmasında ve Kuruma tecrübeli, liyakatli bir müdür
atanmasında zaruret olduğu,
iii. Mali Yönden: Şahsi kusurundan kaynaklanan ve öğretmenevi
bütçesinden ödendiği anlaşılan borcun başvurucudan tahsil edilmesi gerektiği.
18. İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü 1/4/2013
tarihli yazısıyla başvurucu hakkında disiplin yönünden uygulanması teklif
edilen kınama cezasının daha önce uygulandığı için tekrar uygulanmamasına, mali
yönden teklif edilen şahsi kusurdan kaynaklandığı belirtilen borcun faiziyle
birlikte ödenmesine, 7/8/2012 tarihli il atama kararnamesiyle soruşturma
raporunda idari yönden teklif edildiği şekliyle başvurucunun müdürlükten alınıp
öğretmen olarak atanmasına karar verilmiştir.
19. Başvurucu, müdürlük görevinden alınma işleminin iptali
istemiyle Aksaray İdare Mahkemesinde dava açmıştır.
20. Aksaray İdare Mahkemesi 22/3/2013
tarihli kararıyla davanın reddine karar vermiştir. Karar gerekçesinde; atama
işleminin dayanağı olan soruşturma raporu ve eklerinin incelenmesinden
başvurucunun üzerine atılı fiillerin sübut bulduğu sonucuna ulaşıldığı, bu
filler nedeniyle müdürü bulunduğu öğretmenevinin asıl fonksiyonu olan
öğretmenlere güvenli ve kaliteli hizmet verme amacına uygun olmadığı ifade
edilmiştir. Başvurucunun müdürlük görevini layıkıyla yapamadığı da vurgulanmış
ve anılan soruşturma raporuna dayanılarak müdürlük görevinden alınmak suretiyle
öğretmen olarak atanması işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilmiştir.
21. İtiraz talebi Konya Bölge İdare Mahkemesinin 30/1/2014 tarihli kararı ile reddedilmiştir.
22. Karar düzeltme talebi 23/5/2014
tarihli karar ile reddedilmiştir.
23. Bu karar, başvurucuya 20/6/2014
tarihinde tebliğ edilmiştir.
24.21/7/2014 tarihinde bireysel başvuruda bulunulmuştur.
IV. İNCELEME VE GEREKÇE
25. Mahkemenin 21/2/2018 tarihinde
yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:
A. Başvurucunun İddiaları
26. Başvurucu; hükme esas alınan soruşturma raporunun hatalı
olduğunu, raporun idari yönden başlıklı kısmında belirtilen dokuz fiil
nedeniyle soruşturma izni verilmesi iddiasının eski öğretmenevi müdürüne
yönelik olduğunu, Cumhuriyet Başsavcılığında hazırlık aşamasında olan (hakaret
iddiası, edimin ifasına fesat karıştırma ve görevi kötüye kullanma) fiil ve
isnatların mevcudiyeti iddiasına ilişkin de hakkında böyle bir soruşturma
dosyası olmadığını, öğretmenlerin gitmeye konaklamaya çekindiği, sadece
yolcuların konakladığı mekân hâline geldiği iddialarına ilişkin verilen kınama
cezasının idare mahkemesince iptal edildiğini, hukuka aykırı olarak düzenlenmiş
soruşturma raporu dikkate alınarak karar verildiğini, müdürlükten haksız olarak
alınıp öğretmenliğe atandığını belirterek Anayasa'nın 36.,
38. ve 40. maddelerinde düzenlenen haklarının ihlal edildiğini iddia etmiştir.
B. Değerlendirme
27. Anayasa Mahkemesi, olayların başvurucu tarafından yapılan
hukuki nitelendirmesi ile bağlı olmayıp olay ve olguların hukuki tavsifini
kendisi takdir eder (Tahir Canan,
B. No: 2012/969, 18/9/2013, § 16). Başvurucunun
iddialarının özünün hukuka aykırı olarak düzenlendiği iddia edilen soruşturma
raporunun hükme esas alınması olduğu anlaşılmakla inceleme bu kapsamda
yapılmıştır.
28. Anayasa’nın 148. maddesinin dördüncü fıkrasında, kanun
yolunda gözetilmesi gereken hususlara ilişkin şikâyetlerin bireysel başvuruda
incelenemeyeceği belirtilmiştir. Bu kapsamda ilke olarak mahkemeler önünde dava
konusu yapılmış maddi olay ve olguların kanıtlanması, delillerin
değerlendirilmesi, hukuk kurallarının yorumlanması ve uygulanması ile uyuşmazlıkla
ilgili varılan sonucun adil olup olmaması bireysel başvuru konusu olamaz. Ancak
bireysel başvuru kapsamındaki hak ve özgürlüklere müdahale teşkil eden, bariz
takdir hatası veya açık bir keyfîlik içeren tespit ve
sonuçlar bu kapsamda değildir (Ahmet Sağlam,
B. No: 2013/3351, 18/9/2013, § 42).
29. Belirli bir davaya ilişkin olarak delilleri değerlendirme ve
gösterilmek istenen delilin davayla ilgili olup olmadığına karar verme yetkisi
esasen derece mahkemelerine aittir. Mevcut yargılamada sunulan delilin geçerli
olup olmadığını, delil sunma ve inceleme yöntemlerinin yasaya uygun olup
olmadığını denetlemek Anayasa Mahkemesinin görevi kapsamında olmayıp Anayasa
Mahkemesinin görevi başvuru konusu yargılamanın bütünlüğü içinde adil olup
olmadığının değerlendirilmesidir (Muhittin
Kaya ve Muhittin Kaya İnşaat Taahhüt Madencilik Gıda Turizm Pazarlama Sanayi ve
Ticaret Ltd. Şti., B. No: 2013/1213,
4/12/2013, § 27).
30. Başvurucu, soruşturma raporunda hukuka aykırılıklar olduğunu
ileri sürmüşse de Mahkeme karar gerekçesinde başvurucunun belirttiği hususlar
dışındaki kısımları gerekçesine almış ve tek başına soruşturma izni verilmesini
(bkz. § 10) veya ceza soruşturmasına ilişkin kısımları hükme esas almamıştır.
Karar gerekçesinde soruşturma raporunda disiplin ve mali yönden(bkz. § 17)
belirtilen hususlara yer verildiği gibi başvurucunun İlçe Millî Eğitim Müdürü
ile yaşadığı tartışmalar ve olayların adli makamlara intikal etmesi hususları
üzerinde de durulmuştur. Kaldı ki idari soruşturma başlatılmasının sebebi de
başvurucunun İlçe Millî Eğitim Müdürüyle yaşadığı tartışmalar ve olayların
büyümesidir. Netice olarak Mahkemece, başvurucunun İlçe Milli Eğitim Müdürüyle
aralarındaki tartışmalara dayanılarak müdürlük görevini layıkıyla yapamadığı
sonuç ve kanaatine varılmıştır.
31. Başvuru dosyasında; delillerin tartışılmadığına, eksik
araştırma yapıldığına, başvurucuya delilleri sunma, inceletme ve itiraz etme
hususlarında uygun olanakların sağlanmadığına ilişkin bir delil de
bulunmamaktadır.
32. Açıklanan nedenlerle başvurucu tarafından ileri sürülen
iddiaların kanun yolu şikâyeti niteliğinde olduğu, derece mahkemesi
kararlarının bariz takdir hatası veya açık bir keyfilik de içermediği
anlaşıldığından başvurunun bu kısmının da diğer kabul edilebilirlik koşulları
yönünden incelenmeksizin açıkça dayanaktan
yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi
gerekir.
V. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle;
A. Adil yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle
KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,
B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 21/2/2018 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.