I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, yabancı bir mahkeme tarafından verilen kararın tenfizi davasında, nispi vekâlet ücreti yerine maktu vekâlet ücretine hükmedilmesi nedeniyle mülkiyet ve adil yargılanma haklarının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 4/9/2014 tarihinde yapılmıştır.

3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.

4. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

5. Bölüm Başkanı tarafından başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin birlikte yapılmasına karar verilmiştir.

6. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına (Bakanlık) gönderilmiştir. Bakanlık, görüş bildirmemiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

7. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle olaylar özetle şöyledir:

8. Başvurucu Muhammet Yurtseven'in vekili Av. Bilge Doğru marifetiyle sunulan 10/4/2009 tarihli dava dilekçesiyle Almanya Konstanz Mahkemesinde açtığı alacak talepli davada verilen 18/12/2007 tarihli karar ile masraf tespit kararının tanıma ve tenfizine karar verilmesi istenmiştir.

9. Konya 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin (Mahkeme) 8/12/2009 tarihli kararı ile tenfiz şartları oluşmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

10. Temyiz üzerine hüküm Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin (Daire) 8/6/2012 tarihli kararı ile bozulmuştur.

11. Karar düzeltme talebi Dairenin 11/10/2012 tarihli kararı ile reddedilmiştir.

12. Bozma kararı sonrası Mahkemenin 31/1/2013 tarihli kararı ile talebin kabulüne karar verilmiştir. Kararın hüküm kısmı şöyledir:

"...Davacı Muhammet Yurtseven ile davalı [K.] San. Tic. ve Yatırım Holding A.Ş. (Eski Unvan: [K.] İnş. Tarım San. İştl. Tic. A.Ş.) arasında yabancı mahkemede yapılan yargılama sonucunda; Federal Almanya Cumhuriyeti Konstanz Asliye Hukuk Mahkemesinin 6 O 65/07 B sayılı kararının ve masraf tespit kararının MÖHUK 56. maddesi gereğince TENFİZİNE,

Alınması gerekli 21,15 TL harcın davacı tarafından peşin yatırıldığı anlaşılan 354,20 TL harçtan mahsubu ile bakiye 333,05 TL'nin davacıya talep halinde iadesine,

Davacı davada kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden yürürlükte bulunan A.A.Ü.T. göre hesap edilen 1200,00 TL ücreti vekaletin davalı taraftan alınarak davacı tarafa verilmesine,

..."

13. Temyiz üzerine hüküm Dairenin 30/12/2013 tarihli kararı ile onanmıştır.

14. Karar düzeltme talebi Dairenin 21/5/2014 tarihli kararı ile reddedilmiştir.

15. Ret kararı 11/8/2014 tarihinde başvurucu vekiline tebliğ edilmiş, 4/9/2014 tarihinde tarihinde bireysel başvuruda bulunulmuştur.

IV. İLGİLİ HUKUK

16. 2/7/1964 tarihli ve 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun "Yabancı mahkeme ilamları" kenar başlıklı 4. maddesi şöyledir:

"Yabancı bir mahkeme tarafından verilen ilamların tenfizi için açılacak davalardan, bu ilamlarda hükmolunmuş şeyin değeri, nevi ve mahiyetine göre (1) sayılı tarife gereğince harç alınır."

17. 492 sayılı Kanun'un "Harç alma ölçüleri" kenar başlıklı 15. maddesi şöyledir:

"Yargı harçları (1) sayılı tarifede yazılı işlemlerden değer ölçüsüne göre nispi esas üzerinden, işlemin nev'i ve mahiyetine göre maktu esas üzerinden alınır."

18. 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 323. maddesi şöyledir:

 "1) Yargılama giderleri şunlardır:

 a) Celse, karar ve ilam harçları.

 ...

 ğ) Vekille takip edilen davalarda kanun gereğince takdir olunacak vekâlet ücreti.

 ..."

19. 6100 sayılı Kanun’un 330. maddesi şöyledir:

"(1) Vekil ile takip edilen davalarda mahkemece, kanuna göre takdir olunacak vekâlet ücreti, taraf lehine hükmedilir."

20. 6100 sayılı Kanun’un 332. maddesi şöyledir:

 "(1) Yargılama giderlerine, mahkemece resen hükmedilir.

 (2) Yargılama gideri, tutarı, hangi tarafa ve hangi oranda yükletildiği ve dökümü

hüküm altında gösterilir."

21. 19/3/1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun “Avukatlık ücreti” kenar başlıklı 164. maddesi şöyledir:

 "Avukatlık ücreti, avukatın hukuki yardımının karşılığı olan meblağı veya değeri ifade eder.

 …

 Dava sonunda, kararla tarifeye dayanılarak karşı tarafa yüklenecek vekâlet ücreti avukata aittir. Bu ücret, iş sahibinin borcu nedeniyle takas ve mahsup edilemez, haczedilemez."

V. İNCELEME VE GEREKÇE

22. Mahkemenin 27/12/2017 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucu Bilge Doğru'nun İddiaları Yönünden

23. Başvurucu kazanacağı nispi avukatlık ücretini düşünerek diğer başvurucunun avukatı olmayı kabul ettiğini, dava açılırken nispi harç yatırıldığından davanın sonucunda da nispi vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.

24. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 46. maddesine göre Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunulması için başvuruya konu edilen ve ihlale yol açtığı ileri sürülen kamu gücü eylem veya işleminden ya da ihmalinden dolayı başvurucunun "kişisel olarak ve doğrudan" etkilenmiş olması gerekir (Onur Doğanay, B. No: 2013/1977, 9/1/2014, §§ 42-45).

25. 6100 sayılı Kanun'un 330. maddesinin gerekçesinde, genel hükümlere göre avukat ile iş sahibi arasında düzenlenen vekâlet sözleşmesi çerçevesinde avukatın aldığı ücretten farklı olarak vekâlet ücretinin, davada haklı çıkan tarafın davasını vekille takip etmesi durumunda diğer yargılama giderlerinin dışında lehine hükmedilen bir tutar olduğu, bu ücretin Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'ne göre hesaplanacağı ve yargılama giderleri kapsamında olduğu belirtilmiştir. Maddenin gerekçesinde ayrıca 1136 sayılı Kanun’un 164. maddesinin beşinci fıkrasında geçen “Vekâlet ücreti avukata aittir.” hükmünün kararın taraflar için oluşturulduğu ve onların lehlerine ve aleyhlerine sonuç yaratacağı prensibinin uygulanmasına engel olmadığı, 1136 sayılı Kanun’daki hükmün avukat ile müvekkil arasındaki hukuki ilişkide geçerli olacağı, düzenlemede geçen vekâlet ücretinin avukatla müvekkili arasında yapılan sözleşmede geçen ücret olmadığı, mahkemece taraf lehine hükmedilen yargılama giderleri kapsamında bir ücret olduğu belirtilmiştir (Atilla İnan, B. No: 2012/615, 21/11/2013, § 26).

26. Davanın taraflarından birinin vekili olan avukatın, uyuşmazlık ve tarafla ilgili kamusal işlem ve kararlardan güncel ve kişisel bir hakkının doğrudan etkilenmeyeceği ve bu nedenle mağdur statüsü kazanamayacağı açıktır (Atilla İnan, §§ 31-35).

27. Açıklanan nedenlerle başvurunun bu kısmının diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin kişi bakımından yetkisizlik nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

B. Başvurucu Muhammet Yurtseven'in İddiaları Yönünden

28. Başvurucu, dava dilekçesinde gösterdiği değer üzerinden mahkeme veznesine nispi harç yatırarak açtığı davada Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca kendisine 3.148,33 TL nispi vekâlet ücreti verilmesi gerekirken, 1.200 TL maktu vekâlet ücretine hükmedilmesi ve bu konudaki itirazının Yargıtay tarafından değerlendirilmemesi nedeniyle mülkiyet ve adil yargılanma haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

29. Anayasa Mahkemesi, olayların başvurucu tarafından yapılan hukuki nitelendirmesi ile bağlı olmayıp olay ve olguların hukuki tavsifini kendisi takdir eder (Tahir Canan, B. No: 2012/969, 18/9/2013, § 16). Kabul edilen hukuki yardım miktarı sonucunda başvurucunun daha az vekâlet ücretine hak kazandığına ilişkin başvuru mülkiyet hakkı kapsamında incelenmiştir.

30. Bir anayasal hak ihlali iddiasının Anayasa Mahkemesinin konu bakımından yetkisi dâhilinde olabilmesi için başvurucu tarafından dayanılan hakkın Anayasa'da güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerden olması ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi(Sözleşme) ve buna Türkiye'nin taraf olduğu ekprotokoller kapsamında yer alması, ayrıca başvurucunun ihlal iddiasına temel alınan hakkın kapsamına giren korunmaya değer bir menfaatinin bulunması gerekir (Ahmet Sağlam, B. No: 2013/3351, 18/9/2013, § 31).

31. Mülkiyet hakkının ihlal edildiğinden şikâyet eden bir kimse, önce böyle bir hakkının var olduğunu kanıtlamak zorundadır. Bu nedenle öncelikle başvurucunun Anayasa’nın 35. maddesi uyarınca korunmayı gerektiren mülkiyete ilişkin bir menfaate sahip olup olmadığı noktasındaki hukuki durumunun değerlendirilmesi gerekir (Cemile Ünlü, B. No: 2013/382, 16/4/2013,§ 26).

32. Belirli durumlarda bir "ekonomik değer" veya icrası mümkün bir "alacak" iddiasını elde etmeye yönelik "meşru bir beklenti", Anayasa'nın ve Sözleşme'nin ortak koruma alanında yer alan mülkiyet hakkı güvencesinden yararlanabilir. Meşru beklenti, makul bir şekilde ortaya konmuş icra edilebilir bir iddianın doğurduğu, ulusal mevzuatta belirli bir kanun hükmüne veya başarılı olma şansının yüksek olduğunu gösteren yerleşik ve istikrarlı bir yargı içtihadına dayanan yeterli somutluğa sahip nitelikteki bir beklentidir. Temelsiz bir hak kazanma beklentisi veya sadece ulusal hukukta mülkiyet hakkı kapsamında savunulabilir bir iddianın varlığı meşru beklentinin kabulü için yeterli değildir (Kemal Yeler ve Ali Arslan Çelebi, B. No: 2012/636, 15/4/2014, § 37).

33. Somut olayda sadece yabancı mahkeme kararının tenfizi şartlarının incelendiği davanın niteliğine göre maktu harç alınarak fazla yatırılan harcın başvurucuya iade edildiği ve bu duruma uygun olarak Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi'ne göre dava sonucunda hükmedilen vekâlet ücretinin de maktu tarife üzerinden belirlendiği anlaşılmaktadır.

34. Başvurucunun şikâyeti tenfiz davasının sonucunda kazanılan vekâlet ücretinin miktarına ilişkindir. Vekâlet ücretinin Anayasa'nın 35. maddesi anlamında "mülk" kapsamına girebilmesi için kesin hüküm hâlini almış bir mahkeme kararına dayalı olarak icra edilebilir bir şekilde belirginleşmesi gerekmektedir. Başvurucunun talebine konu kesin hüküm altına alınmış vekâlet ücretinden söz edilemeyeceğinden Anayasa'nın 35. maddesi anlamında mevcut bir mülkün varlığının kabulü olanaksızdır.

35. Diğer yandan hükmedilen vekâlet ücreti tenfiz davasının özel şartları dikkate alınarak "maktu" olarak takdir edilmiştir. Bu durumun aksine yargı makamları önünde tarafına "nispi" vekâlet ücreti verilmemesinin hukuka aykırı olduğunu ispat edemeyen ve belirli bir kanun hükmüne ya da istikrarlı bir içtihada dayanmayan başvurucunun, mülkiyet hakkı kapsamına giren bir ekonomik değeri veya en azından böyle bir değeri elde etme yönünde meşru beklentisi bulunmadığı anlaşılmaktadır.

36. Açıklanan nedenlerle başvurucunun korunmaya değer bir menfaati bulunmadığı anlaşıldığından başvurunun bu kısmının da konu bakımından yetkisizlik nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

VI. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. 1. Başvurucu Bilge Doğru'nun iddiaları yönünden kişi bakımından yetkisizlik nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

2. Başvurucu Muhammet Yurtseven'in iddiaları yönünden konu bakımından yetkisizlik nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucular üzerinde BIRAKILMASINA 27/12/2017 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.