I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, haksız fiilden doğan tazminat davasında usul ve kanuna aykırı karar verilmesi ve yargılamanın uzun sürmesi nedenleriyle makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği iddialarına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 7/3/2014 tarihinde yapılmıştır.

3.Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.

4.Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

5. Bölüm Başkanı tarafından başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin birlikte yapılmasına karar verilmiştir.

6. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına (Bakanlık) gönderilmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

7. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ilgili olaylar özetle şöyledir:

A. Bireysel Başvurudan Önceki Süreç

8.Başvurucu 17/11/1996 tarihinde İstanbul'un Laleli semtinde bulunan bir oteldeçıkan yangında yaralanmıştır.

9. Başvurucu, eşi ve çocukları olay nedeniyle sorumlu olduğunu iddia ettikleri otel sahibi H.T.ye karşı 24/1/2002 tarihinde İstanbul 4. Asliye Hukuk Mahkemesinde maddi ve manevi tazminat davası açmışlardır.

10. İstanbul 4. Asliye Hukuk Mahkemesi 22/12/2011 tarihli kararında, dava dilekçesini görev yönünden reddetmiştir.

11.Görevsizlik kararı üzerine dosya İstanbul 5. Tüketici Mahkemesine (Mahkeme) gönderilmiş, Mahkeme 11/10/2012 tarihli kararında belirttiği "...davacı İckovska Svetlana'nın davalıya ait otelde yaralandığı, ceza davasında davalının cezalandırılmasına ilişkin kararın kesinleştiği, uzamış ceza zamanaşımı nedeniyle zamanaşımı gerçekleşmediği anlaşılmakla, bilirkişi raporu ve ıslah talebi doğrultusunda davacı İckovska Svetlana'nın maddi tazminat talebinin kabulüne, davacı İ.P. nin maddi tazminat talebinin reddine karar verilmesi gerekmektedir. Davacı İckovska Svetlana'nın manevi tazminat talebi İstanbul 4. Asliye Hukuk Mahkemesince 10.000 TL olarak kabul edilmiş ve davacı vekilince de temyiz edilmemiş bulunmakla, mahkememizce de 10.000 TL manevi tazminatdavacının çektiği elem ve ızdırab nedeniyle uygun görülmüştür. Diğer davacılar tarafından açılan manevi tazminat davası anılan mahkemece reddedilmiş ve hükümtemyiz edilmemiş olduğundan davacı Svetlana'nın eşi davacı P. ile çocukları M. ve İ. tarafından açılmış manevi tazminat davasının reddine karar verilmesi gerekmiştir." gerekçeyle davayı kısmen kabul etmiştir.

12.Davalının temyizi üzerine karar Yargıtay 13. Hukuk Dairesinin 16/1/2014 tarihli kararı ile onanmıştır.

13. Onama kararı 11/2/2014 tarihinde başvurucuya tebliğ edilmiş ve 7/3/2014 tarihinde bireysel başvuruda bulunulmuştur.

B. Bireysel Başvurudan Sonraki Süreç

14. Davalının karar düzeltme talebi aynı Dairenin 28/1/2015 tarihli kararı ile reddedilmiştir.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

15.Mahkemenin 8/6/2017 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Makul Sürede Yargılanma Hakkının İhlal Edildiğine İlişkin İddia

16.Başvurucu, makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

1. Kabul Edilebilirlik Yönünden

17. Açıkça dayanaktan yoksun olmadığı ve kabul edilemezliğine karar verilmesini gerektirecek başka bir nedenin de bulunmadığı anlaşılan makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğuna karar verilmesi gerekir.

2. Esas Yönünden

18.Medeni hak ve yükümlülüklerle ilgili uyuşmazlıklara ilişkin yargılamanın süresi tespit edilirken sürenin başlangıç tarihi olarak davanın ikame edildiği tarih; sürenin sona erdiği tarih olarak -çoğu zaman icra aşamasını da kapsayacak şekilde- yargılamanın sona erdiği tarih, yargılaması devam eden davalar yönünden ise Anayasa Mahkemesinin makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin şikâyetle ilgili kararını verdiği tarih esas alınır (Güher Ergun ve diğerleri, B. No: 2012/13, 2/7/2013, §§ 50, 52).

19.Medeni hak ve yükümlülüklerle ilgili uyuşmazlıklara ilişkin yargılama süresinin makul olup olmadığı değerlendirilirken yargılamanın karmaşıklığı ve kaç dereceli olduğu, tarafların ve ilgili makamların yargılama sürecindeki tutumu ve başvurucunun yargılamanın süratle sonuçlandırılmasındaki menfaatinin niteliği gibi hususlar dikkate alınır (Güher Ergun ve diğerleri, §§ 41-45).

20. Anılan ilkeler ve Anayasa Mahkemesinin benzer başvurularda verdiği kararlar dikkate alındığında somut olayda 13 yıl 4 günlük yargılama süresinin makul olmadığı sonucuna varmak gerekir.

21. Açıklanan gerekçelerle Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.

B. Diğer İhlal İddiaları

22. Başvurucu, başvuru konusu davada yerleşik içtihatlara aykırı olarak davanın ıslah edilen kısmı ile ilgili olay tarihinden itibaren yasal faiz işletilmesi gerektiği hâlde ıslah tarihinden itibaren faize hükmedildiğini, bu nedenle yaklaşık 200.000 TL eksik tazminat aldığını, kararın usul ve kanuna aykırı olduğunu belirterek Anayasa'nın 10., 11., 12., 17., 19., 36. ve 40. maddelerinde güvence altına alınan haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

23. Bireysel başvuru yolunun ikincil niteliği gereği Anayasa Mahkemesine başvuruda bulunabilmek için öncelikle olağan kanun yollarının tüketilmesi zorunludur. Başvurucunun, bireysel başvuru konusu şikâyetini öncelikle ve süresinde yetkili idari ve yargısal mercilere usulüne uygun olarak iletmesi, bu konuda sahip olduğu bilgi ve delilleri zamanında bu makamlara sunması ve bu süreçte dava ve başvurusunu takip etmek için gerekli özeni göstermiş olması gerekir(İsmail Buğra İşlek, B. No: 2013/1177, 26/3/2013, § 17).

24. Somut olayda başvurucunun, haksız fiil nedenine dayalı olarak açtığı tazminat davasının, İstanbul 5. Tüketici Mahkemesinin kararı ile kısmen kabul edildiği, başvurucunun süresinde söz konusu bu karara karşı olağan kanun yollarına başvurmayarak, hukuk sisteminde mevcut yargısal yolları tüketmeksizin bireysel başvuruda bulunduğu anlaşılmıştır.

25. Açıklanan nedenlerle başvurunun, diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

C. 6216 Sayılı Kanun'un 50. Maddesi Yönünden

26.30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 50. maddesinin (1) numaralı fıkrası şöyledir:

“Esas inceleme sonunda, başvurucunun hakkının ihlal edildiğine ya da edilmediğine karar verilir. İhlal kararı verilmesi hâlinde ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yapılması gerekenlere hükmedilir…”

27. Başvurucu, yeniden yargılama ve 1.000.000 TL tazminata karar verilmesi talebinde bulunmuştur.

28. Somut olayda makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği sonucuna varılmıştır.

29. İhlal tespitiyle giderilemeyecek olan manevi zararları karşılığında başvurucuya net 19.200 TL manevi tazminat ödenmesine karar verilmesi gerekir.

30. Dosyadaki belgelerden tespit edilen 206,10 TL harç, 1.800 vekâlet ücretinden oluşan toplam 2.006,10 TL yargılama giderinin başvurucuya ödenmesine karar verilmesi gerekir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. 1. Makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,

2. Diğer ihlal iddialarının başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan makul sürede yargılanma hakkının İHLAL EDİLDİĞİNE,

C. Başvurucuya net 19.200 TL manevi tazminat ÖDENMESİNE, tazminata ilişkin diğer taleplerin REDDİNE,

D. 206,10 TL harç, 1.800 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 2.006,10 TL yargılama giderinin BAŞVURUCUYA ÖDENMESİNE,

E. Ödemelerin, kararın tebliğini takiben başvurucunun Maliye Bakanlığına başvuru tarihinden itibaren dört ay içinde yapılmasına, ödemede gecikme olması hâlinde bu sürenin sona erdiği tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için yasal FAİZ UYGULANMASINA,

F. Kararın bir örneğinin İstanbul 5. Tüketici Mahkemesine (E.2012/559, K.2013/637 sayılı dosyası) GÖNDERİLMESİNE,

G. Kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 8/6/2017 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.