I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, delillerin hatalı değerlendirilmesi ve gerekçesiz karar verilmesi nedenleriyle adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 13/3/2014 tarihinde yapılmıştır.

3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.

4. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

5. Bölüm Başkanı tarafından başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin birlikte yapılmasına karar verilmiştir.

6. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına (Bakanlık) gönderilmiştir. Bakanlık, görüş bildirmemiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

7. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ilgili olaylar özetle şöyledir:

8. Başvurucu Şirket, İzmir'de yayın ve reklamcılık alanında faaliyet göstermektedir. Başvurucu hakkında eski çalışanı L.G.T., İzmir Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne (İdare) şikâyette bulunmuştur.

9. İdare tarafından, anılan şikâyet kapsamında hakkında inceleme yapılacağı ve bu inceleme için gerekli kayıt ve belgelerin 3/9/2013 tarihinde saat 10.00'da ibraz etmesi gerektiği hususunda 2/9/2009 tarihinde başvurucuya bildirimde bulunulmuştur. Bu bildirimde "Davet gününden önce işçiye yasal alacaklarının ödenmesi ve işçi ile anlaşma sağlanması durumunda, işçinin İl Müdürlüğümüze şikayetinden vazgeçtiğini bizzat yazılı olarak bildirmesi halinde, konu ile ilgili kayıt ve belgeleriniz incelenmeyecek ve işçinin şikayet başvurusu işlemden kaldırılacaktır." bilgisine de yer verilmiştir.

10. Başvurucu, gönderilen bildirime rağmen belirtilen tarihte bilgi ve belgeleri sunmamıştır. İdare tarafından 9/9/2013 tarihine kadar beklenmiş; aynı tarihte saat 15.00 sıralarında işveren vekili İdareye başvurmuş ve işçiyle anlaşma yoluna gideceklerini beyan etmiştir.

11. İdarece düzenlenmiş 9/9/2013 tarihli tutanakta, tarafların anlaşma beyanları üzerine hazırlanan vazgeçme dilekçelerinden birinin kayıtlara alındığı kaşesi basılıp diğer örnekle ilgili işlem tamamlanmadan işverenin kurumu terk ettiği, bunun üzerine işçinin de feragat dilekçesi vermekten vazgeçtiği belirtilmiştir. Aynı tutanakta, işverenin kuruma telefon açtığı ve işçinin feragat dilekçesinin işleme konulması gerektiğini belirtmesi üzerine şikâyetçiye işçilik haklarından kaynaklanan bir ödeme yapılmışsa buna ilişkin belgenin de ibraz edilebileceğinin bildirildiği ifade edilmiş ve tutanak beş memur tarafından imzalanmıştır.

12. İdarece, şikâyet konusu hususlara ilişkin olarak gönderilen bildirime rağmen bilgi ve belgelerin sunulmaması nedeniyle başvurucuya idari para cezası verilmiştir.

13. Başvurucu, anılan cezai işlemin iptali istemiyle (kapatılan) İzmir 16. Sulh Ceza Mahkemesine (Mahkeme) başvurmuştur. İdarenin Mahkemeye sunduğu 24/12/2013 tarihli cevap dilekçesi ekinde, ilgili işçinin 9/9/2013 tarihinde şikâyetini devam ettirdiğine dair tutanak da bulunmaktadır.

14. (Kapatılan) İzmir 16. Sulh Ceza Mahkemesinin 15/1/2014 tarihli kararıyla başvurucunun talebi reddedilmiştir. Karar gerekçesinin ilgili bölümü şöyledir:

"İtiraz dilekçesi davalı kuruma tebliğ edilerek itiraza konu karara ait tüm belge ve tutanak örnekleri getirtilerek incelenmiş, davalı kurumca itirazın reddine karar verilmesi talebine ilişkin 24/12/2013 tarihli cevap dilekçesi dosyaya sunulmuştur.

İtiraz dilekçesi ve ekleri incelendiğinde; itiraz eden vekili 27/11/2013 havale tarihli dilekçesinde; İş Kurumu tarafından müvekkiline gönderilen 16/08/2013 tarihli yazının 02/09/2013 tarihinde tebliği edildiğini, ilgili yazıda 03/09/2013 gününün davet günü olarak yazılı olduğu ancakbir iş günü içerisinde istenen defter ve belgelerin hazırlanması için çok yetersiz bir süre olduğunu bu nedenle ek süre talebinde bulundukları belirtilmiştir. 06/09/2013 günü şirket muhasebecisi ve şirket elemanı ile İş Kurumuna gidildiğini ve inceleme memuru ile görüştüklerini, şikayet edenin sigortalı gösterilmediğini kabul ettiklerini dolayısıyla da defter ve belgelerde buna yarar bir kaydın olmadığını bildirdiklerini, 09/09/2013 tarihinde işçi ile anlaştıklarını ve şikayetten vazgeçme dilekçesini İş Kurumuna verildiğini, şikayetten vazgeçme dilekçesi gereği şikayeti işlemden kaldırmaları gerektiği halde dilekçeyi işleme koymayarak şikayetçiyi kayırdıkları gibi müvekkilini cezalandırma gibi bir husumet içine girdiklerini beyan etmiştir.

İtiraz eden hakkında Türkiye İş Kurumu İzmir Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü tarafından İş Kanunu 92.maddesi uyarınca inceleme yapılmak üzere itiraz edenin belgelerini istediği buna ilişkin tebliğin ilk olarak 02/09/2013 tarihinde 03/09/2013 tarihinde müracat etmesi için yapılmış olup bu süre makul kabul edilmese de ek süre talebi İş Kurumunca kabul görmüş ve 09/09/2013 tarihi itibariyle de istenilen bilgi ve belgeler ibraz edilmemiş olmakla yapılan itirazın yerinde olmayıp reddine karar vermekgerekmiştir."

15. Başvurucunun anılan karara yaptığı itiraz, İzmir 14. Asliye Ceza Mahkemesinin 13/2/2014 tarihli kararıyla reddedilmiştir.

16. Anılan karar başvurucuya 21/2/2014 tarihinde tebliğ edilmiştir. Bireysel başvuru 13/3/2014 tarihinde yapılmıştır.

IV. İLGİLİ HUKUK

17.22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu'nun 92. maddesinin ikinci fıkrası şöyledir:

“Teftiş, denetleme ve incelemeler sırasında işverenler, işçiler ve bu işle ilgili görülen başka kişiler izleme, denetleme ve teftişle görevli iş müfettişleri ve işçi şikayetlerini inceleyen bölge müdürlüğü memurları tarafından çağrıldıkları zaman gelmek, ifade ve bilgi vermek, gerekli olan belge ve delilleri getirip göstermek ve vermek; iş müfettişlerinin birinci fıkrada yazılı görevlerini yapmaları için kendilerine her çeşit kolaylığı göstermek, bu yoldaki isteklerini geciktirmeksizin yerine getirmekle yükümlüdürler."

18. 4857 sayılı Kanun’un 107. maddesinin ilgili kısmı şöyledir:

“Bu Kanunun;

 a) 92 nci maddesinin ikinci fıkrasındaki yükümlülüklerini yerine getirmeyen,

 ...

 işveren veya işveren vekiline sekizbin Türk Lirası idarî para cezası verilir.”

V. İNCELEME VE GEREKÇE

19. Mahkemenin 21/9/2017 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Gerekçeli Karar Hakkının İhlal Edildiğine İlişkin İddia

20.Başvurucu; eski çalışanı tarafından hazırlanan feragat dilekçesinin süresi içinde ilgili idari merciye sunulduğunu, dilekçenin idarenin kayıtlarına girdiğini gösteren resmi belge örneği mahkemeye sunulmasına rağmen verilecek kararın sonucunu etkileyecek bu hususun gerekçede tartışılmadığını, Mahkemenin ve itiraz merciinin gerekçesiz olarak karar verdiğini belirterek adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

21. Anayasa'nın 36. maddesinin birinci fıkrasında herkesin adil yargılanma hakkına sahip olduğu belirtilmiş; ancak, gerekçeli karar hakkından açıkça söz edilmemiştir. Bununla birlikte Anayasa'nın 36. maddesine "adil yargılanma" ibaresinin eklenmesine ilişkin gerekçede, Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerce de güvence altına alınan adil yargılama hakkının madde metnine dâhil edildiği vurgulanmıştır. Nitekim Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 6. maddesinin (1) numaralı fıkrasındaki hakkaniyete uygun yargılanma hakkının kapsamına gerekçeli karar hakkının da dâhil olduğu Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin birçok kararında vurgulanmıştır. Dolayısıyla Anayasa’nın 36. maddesinde düzenlenen adil yargılanma hakkının gerekçeli karar hakkı güvencesini de kapsadığının kabul edilmesi gerekir.

22. Anayasa'nın 141. maddesinin üçüncü fıkrasında da “Bütün mahkemelerin her türlü kararları gerekçeli olarak yazılır.” denilerek mahkemelere kararlarını gerekçeli yazma yükümlülüğü yüklenmiştir. Anayasa’nın bütünlüğü ilkesi gereği anılan Anayasa kuralı da gerekçeli karar hakkının değerlendirilmesinde gözönünde bulundurulmalıdır.

23. Mahkemelerin anılan yükümlülüğü, yargılamada ileri sürülen her türlü iddia ve savunmaya karar gerekçesinde ayrıntılı şekilde yanıt verilmesi gerektiği şeklinde anlaşılamaz. Ancak derece mahkemeleri, kendilerine sunulan tüm iddialara yanıt vermek zorunda değilseler de (Yasemin Ekşi, B. No: 2013/5486, 4/12/2013, § 56) davanın esas sorunlarının incelenmiş olduğu gerekçeli karardan anlaşılmalıdır.

24. Kanun yolu incelemesi yapan mercinin yargılamayı yapan mahkemeyle aynı sonuca ulaşması ve bunu aynı gerekçeyi kullanarak veya atıfla kararına yansıtması yeterlidir (Yasemin Ekşi, § 57).

25. Ayrı ve açık bir yanıt verilmesini gerektiren, başvurucunun cezasının kalkmasına neden olabilecek türde (uyuşmazlığın çözümü için esaslı) tüm iddialar ile dosya kapsamı dikkate alınarak verilen kararda sonuca ulaşılması için yeterli gerekçe bulunduğu görülmektedir (bkz. § 14). Kanun yolu incelemesi sonucunda verilen kararda, değerlendirme konusu hüküm ve gerekçesinin uygun bulunduğu dikkate alındığında gerekçeli karar hakkına yönelik bir ihlal olmadığının açık olduğu anlaşılmaktadır.

26. Açıklanan nedenlerle başvurunun bu kısmının açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

B. Diğer İhlal İddiaları

27. Başvurucu; hakkındaki idari para cezasının iptali istemiyle yapılan başvuruda eski çalışanı tarafından hazırlanan feragat dilekçesinin İdarenin kayıtlarına girdiğini gösteren resmî belge örneğini mahkemeye sunmasına rağmen bu hususun dikkate alınmadığını, talebinin haksız ve hukuka aykırı olarak reddedildiğini belirterek adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

28. Anayasa’nın 148. maddesinin dördüncü fıkrasında, kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlara ilişkin şikâyetlerin bireysel başvuruda incelenemeyeceği belirtilmiştir. Bu kapsamda ilke olarak mahkemeler önünde dava konusu yapılmış maddi olay ve olguların kanıtlanması, delillerin değerlendirilmesi, hukuk kurallarının yorumlanması ve uygulanması ile uyuşmazlıkla ilgili varılan sonucun adil olup olmaması bireysel başvuru konusu olamaz. Ancak bireysel başvuru kapsamındaki hak ve özgürlüklere müdahale teşkil eden, bariz takdir hatası veya açık bir keyfîlik içeren tespit ve sonuçlar bu kapsamda değildir (Ahmet Sağlam, B. No: 2013/3351, 18/9/2013, § 42).

29. Somut olayda (kapatılan) İzmir 16. Sulh Ceza Mahkemesince yapılan değerlendirmede başvurucunun iddiaları, idare tarafından sunulan bilgi ve belgeler, müştekinin feragat beyanını geri almasına ilişkin süreci de anlatan 9/9/2013 tarihli tutanak ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilmek suretiyle bir karar verildiği anlaşılmıştır. Başvurucu tarafından ileri sürülen iddialar, mahkemelerce delillerin değerlendirilmesi ve hukuk kurallarının yorumlanmasına ilişkin olup mahkeme kararlarında bariz takdir hatası veya açık keyfîlik oluşturan bir hususun da bulunmadığı dikkate alındığında ihlal iddialarının kanun yolu şikâyeti niteliğinde olduğu anlaşılmaktadır.

30. Başvurucu tarafından ileri sürülen ihlal iddialarının yukarıda belirtilen içtihat kapsamında kanun yolu şikâyeti niteliğinde olduğu sonucuna varıldığından başvurunun bu kısmının da açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

VI. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. 1. Gerekçeli karar hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

2. Diğer ihlal iddialarının açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 21/9/2017 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.