I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvurucu, birden fazla kişiyi nitelikli öldürme suçlarından yargılandığı davada, tutuklu kaldığı sürenin makul süreyi aşması nedeniyle Anayasa’nın 19. maddesinde tanımlanan kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüş ve tahliye talebinde bulunmuştur.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru, 11/4/2014 tarihinde Gaziantep Cumhuriyet Başsavcılığı vasıtasıyla yapılmıştır. Dilekçe ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesi neticesinde belirlenen eksiklikler tamamlatılmış ve Komisyona sunulmasına engel bir eksikliğin bulunmadığı tespit edilmiştir.

3. Birinci Bölüm İkinci Komisyonunca 28/11/2014 tarihinde kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına, dosyanın Bölüme gönderilmesine karar verilmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

A. Olaylar

4. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle olaylar özetle şöyledir:

5. İslahiye Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından birden fazla kişiyi nitelikli öldürme suçlarından başvurucu ve diğer şüpheliler hakkında yapılan soruşturma kapsamında, İslahiye Sulh Ceza Mahkemesinin 3/9/2009 tarih ve 2009/23 Sorgu sayılı kararı ile başvurucunun, üzerine atılı suçlar nedeniyle tutuklanmasına karar verilmiştir.

6. Kilis Cumhuriyet Başsavcılığının 18/1/2010 tarih ve E.2010/90 sayılı iddianamesiyle, başvurucu ve diğer şüpheliler hakkında, birden fazla kişiyi nitelikli öldürme suçlarından Kilis Ağır Ceza Mahkemesine kamu davası açılmış, anılan Mahkemece, başvurucunun tutukluluk halinin devamına tensiben karar verilmiştir.

7. Kilis Ağır Ceza Mahkemesinin 2010/25 Esas sayılı dosyasında, başvurucunun tutukluluk halinin uzatılmasına karar verilmesi suretiyle yargılamaya devam edilmiş ve başvurudan önce en son yapılan 1/4/2014 tarihli oturumda başvurucunun tahliye talebinin reddi ile itirazı kabil olmak üzere tutukluluk halinin devamına karar verilmiştir.

8. Başvurucu 11/4/2014 tarihinde Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunmuştur.

9. Kilis Ağır Ceza Mahkemesinin 2010/25 Esas sayılı dosyasında 14/8/2014 tarihinde yapılan duruşmada başvurucunun birden fazla kişiyi nitelikli öldürme suçlarından hapis cezası ile cezalandırılmasına ve “verilen hürriyeti bağlayıcı cezanın süresi ve sanıkların kaçma şüphesinin varlığı” nedeniyle tutukluluk halinin devamına karar verilmiştir.

10. Başvurucu, hakkında verilen kararı 21/8/2014 tarihinde temyiz etmiştir.

B. İlgili Hukuk

11. 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 81. maddesi şöyledir:

“(1) Bir insanı kasten öldüren kişi, müebbet hapis cezası ile cezalandırılır.”

12. 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 102. maddesi.

13. 5271 sayılı Kanun’un 104. maddesinin (1) ve (2) numaralı fıkraları şöyledir:

“(1) Soruşturma ve kovuşturma evrelerinin her aşamasında şüpheli veya sanık salıverilmesini isteyebilir.

(2) Şüpheli veya sanığın tutukluluk hâlinin devamına veya salıverilmesine hâkim veya mahkemece karar verilir. Ret kararına itiraz edilebilir.”

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

14. Mahkemenin 30/12/2014 tarihinde yapmış olduğu toplantıda, başvurucunun 11/4/2014 tarih ve 2014/6969 numaralı bireysel başvurusu incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucunun İddiaları

15. Başvurucu, birden fazla kişiyi nitelikli öldürme suçlarından yargılandığı davada, tutuklu bırakıldığı sürenin makul süreyi aşması nedeniyle anayasal haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüş ve tahliye talebinde bulunmuştur.

B. Değerlendirme

16. Başvuru formu ve ekleri incelendiğinde, başvurucu sadece tutukluluğun uzun sürdüğünden şikâyet etmektedir. Bu sebeple başvurucunun bu iddiası kişi hürriyeti ve güvenliği hakkı çerçevesinde değerlendirilmiştir.

17. 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un “Bireysel başvuru hakkı” kenar başlıklı 45. maddesinin (2) numaralı fıkrası şöyledir:

“İhlale neden olduğu ileri sürülen işlem, eylem ya da ihmal için kanunda öngörülmüş idari ve yargısal başvuru yollarının tamamının bireysel başvuru yapılmadan önce tüketilmiş olması gerekir.”

18. 6216 sayılı Kanun’un “Bireysel başvuru usulü” kenar başlıklı 47. maddesinin (5) numaralı fıkrası şöyledir:

“Bireysel başvurunun, başvuru yollarının tüketildiği tarihten; başvuru yolu öngörülmemişse ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren otuz gün içinde yapılması gerekir. …”.

19. Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru, ikincil nitelikte bir hukuk yoludur. Bu nedenle, kanunlarda yer alan idari ve yargısal başvuru yollarının bireysel başvurudan önce tüketilmiş olması gerekir (B. No: 2012/363, 5/3/2013, § 17).

20. Devam eden tutukluluğun hukuka aykırı olduğu iddiasıyla yapılan bireysel başvurularda şikâyetlerin temel amacı, tutukluluğun hukuka aykırı olduğunun ya da devamını haklı kılan sebep veya sebeplerin bulunmadığının tespitidir. Bu tespit yapıldığı takdirde buna bağlı olarak ilgilinin tutukluluk halinin devamına gerekçe olarak gösterilen hukuki sebeplerin varlığı sona erecek ve böylece kişinin serbest kalmasının yolu açılabilecektir. Dolayısıyla belirtilen nedenlerle ve serbest bırakılmayı temin edebilecek bir karar alma amacıyla yapılacak bireysel başvuruların, olağan kanun yolları tüketilmek şartıyla, tutukluluk hali devam ettiği sürece yapılabilmesi mümkündür (B. No: 2012/726, 2/7/2013, § 30).

21. “Bir suç isnadına bağlı olarak” tutuklulukta geçen sürenin başlangıcı, başvurucunun ilk kez yakalanıp gözaltına alındığı durumlarda bu tarih, doğrudan tutuklandığı durumlarda ise tutuklama tarihidir. Sürenin sonu ise kural olarak kişinin serbest bırakıldığı ya da ilk derece mahkemesince hüküm verildiği tarihtir (B. No: 2012/1137, 2/7/2013, § 66).

22. Bu kapsamda “bir suç isnadına bağlı olarak tutuklu olma” durumunda, tutukluluk süresinin kanuni süreyi veya makul süreyi aştığı iddiasıyla yapılacak bireysel başvurunun ilk derece yargılaması devam ederken tutukluluğun devamına karar verilen her aşamada başvuru yolları tüketildikten sonra veya serbest bırakılmadan itibaren başvuru süresi içinde yapılması gerekir (B. No: 2013/5267, 7/3/2014, § 28).

23. Somut olayda, başvuru formunda ihlal iddiasına dayanak karar olarak yargılamanın yürütüldüğü Kilis Ağır Ceza Mahkemesinin 2012/25 Esas sayılı dosyasında 1/4/2014 tarihli duruşmada verilen tutukluluğun devamına ilişkin karar gösterilmiştir.

24. Kilis Ağır Ceza Mahkemesinin 2012/25 Esas sayılı dosyası 1/4/2014 tarihinde “üzerine atılı suçun vasıf ve mahiyeti ile atılı suç için yasada öngörülen ceza miktarı dikkate alınarak” başvurucunun tahliye talebinin reddi ile tutukluluk halinin devamına (7 gün içerisinde Nöbetçi Gaziantep Ağır Ceza Mahkemesine itiraz yolu açık olmak üzere) karar verilmiş ve yargılama 25/4/2014 tarihine bırakılmış, başvurucu tarafından tutukluluğun devamına ilişkin bu karara itiraz edilmeden 11/4/2014 tarihinde bireysel başvuruda bulunulduğu anlaşılmıştır.

25. İlk derece yargılaması devam ederken tutukluluğun devamına karar verilen her aşamada başvuru yolları tüketildikten sonra bireysel başvuru yapılabileceği dikkate alındığında, 1/4/2014 tarihli duruşmada verilen tutukluluğun devamına ilişkin karara itiraz edilmeden başvuru yapıldığı, bu şekilde olağan başvuru yollarının tüketilmediği sonucuna varılmıştır.

26. Açıklanan nedenlerle, başvuru konusu karara ilişkin olağan kanun yolu olan itiraz yoluna başvurulmadığından, başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle başvurunun kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle, başvurunun “başvuru yollarının tüketilmemiş olması” nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA, yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde bırakılmasına, 30/12/2014 tarihinde OY BİRLİĞİYLE karar verildi.