I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvurular 29/5/2014 tarihi ve devamında yapılmıştır.

3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.

4. Komisyonca başvuruların kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

5. 2014/11356, 2014/17230, 2014/17972, 2015/5698 ve 2015/6249 sayılı bireysel başvuru dosyaları konu yönünden hukuki irtibat nedeniyle 2014/7710 sayılı dosya üzerinde birleştirilmiştir.

5. Bölüm Başkanı tarafından başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin birlikte yapılmasına karar verilmiştir.

6. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına gönderilmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

7. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ilgili olaylar özetle şöyledir:

8. Başvurucu Ramazan Boz'un babası olan muris İbrahim Boz; başvurucu Osman Boz'un babası, Fatime Boz'un ise eşi olan muris Seydo Boz ile başvurucu Ali Dursun'un babası olan muris İbrahim Dursun'un 1977 yılında Derik Kadastro Mahkemesinde başvurucular Hasan Alkiş, Fatma Yılmaz, Gurbet Kabay, Emine Kabay, Çetin Alkiş, Aziz Alkiş, Ali Alkiş, Abdullah Alkiş, Hüseyin Alkiş, Mehmet Ali Alkiş, Mehmet Alkiş, Rahime Alkiş, Ramazan Alkiş, Sadiye Alkiş, Selahattin Alkiş, Süleyman Alkiş ve Şahide Alkiş'in babaları olan murisleri Abdurrahman Alkiş; başvurucu Salih Derin'in babası olan muris Ali Derin ve başvurucu Mehmet Dayan'ın babası olan muris Sino Dayan aleyhlerine açtıkları kadastro tespitine itiraz davası yerel Mahkeme aşamasında derdest durumdadır.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

9. Mahkemenin 10/5/2017 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

10. Başvurucular, makul sürede yargılanma ve mülkiyet haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüşlerdir.

A. Kabul Edilebilirlik Yönünden

1. Başvurucular Hanife Yılmaz ve Sino Boz Yönünden

11. Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün (İçtüzük) 80. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (ç) bendine göre başvurunun incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir sebebin olmadığı kanaatine varılması hâlinde başvurunun düşmesine karar verilebilir. Bununla birlikte İçtüzük'ün 80. maddesinin (2) numaralı fıkrası gereği Anayasa'nın uygulanması ve yorumlanması veya temel hakların kapsamının ve sınırlarının belirlenmesi ya da insan haklarına saygının gerekli kıldığı hâllerde başvurunun incelenmesine devam edilebileceği öngörülmüştür.

12.Başvuru tarihinden sonra ölen başvurucuların mirasçılarının makul bir süre içinde başvuruyu devam ettirme yönünde iradeleriniAnayasa Mahkemesine bildirmemeleri hâlinde anılan İçtüzük hükümleri uyarınca başvurunun incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir sebebin olmadığı kanaatine varılabilir (Abdurrahman Miişoğlu ve diğerleri, B. No: 2014/7674, 23/3/2017, §§18-21). Somut olayda başvuruculardan Hanife Yılmaz ve Sino Boz başvuru tarihlerinden sonra sırasıyla 22/9/2016 ve 1/8/2014 tarihlerinde ölmüş ancak mirasçıları makul bir süre içinde başvuruya devam etme yönünde iradelerini bildirmemişlerdir. Anılan başvurucular yönünden başvurunun incelenmesine devam etmeyi gerekli kılan ve İçtüzük'ün 80. maddesinin (2) numaralı fıkrasında öngörülen nedenlerden biri de bulunmamaktadır.

13.Açıklanan nedenlerle başvuruculardan Hanife Yılmaz ve Sino Boz yönünden başvurunun düşmesine karar verilmesi gerekir.

2. Başvurucular Süleyman Adaballi, Abdurrahman Çelik, Hüzniye Boz, Hevi Demirel, Rahime Atlı, Abit Boz, Farahdiba Boz, Medine Tan, Mehmet Salih Boz, Nuriye Çelik, Abdulkadir Danış, Aliye Danış, Bilal Danış, Fedila Güngürür, Hüzna Özçakan, Mehmet Danış, Şerif Danış, Yusuf Danış, Abdo Kaya, Ramazan Yılmaz, Gülçin Alkiş, Eyyup Danış, Fatma Acar, Emin Sezer, Afri Dinek, Abit Derin, Abdullah Derin, Hava Derin, Hediye Esen, Hüseyin Güngürür, Hüsni Yılmaz, İbrahim Yılmaz, İdi Erol, Kınno Çelik, Mehmet Ali Derin, Mehmet Halit Yılmaz, Mehmet Salih Güngürür, Mehmet Salih Yılmaz, Mehmet Yılmaz, Memduh Derin, Osman Çelik, Özlem Derin, Saadet Acet, Seydo Esen, Sultan Yılmaz, Süleyman Derin, Şeyhmus Esen ve Yusuf Derin Yönünden

14. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 47. maddesinin (3),48. maddesinin (1) ve (2) numaralı fıkraları uyarınca bireysel başvuruda,kamu gücünün neden olduğu iddia edilen ihlale dair olayların tarih sırasına göre özeti yapılmalı, bireysel başvuru kapsamındaki hakların ne şekilde ihlal edildiği ve buna ilişkin gerekçeler ve deliller açıklanmalıdır (Veli Özdemir, B. No: 2013/276, 9/1/2014, §§ 19, 20).

15. Somut olayda, başvurucular Süleyman Adaballi ve Abdurrahman Çelik'in başvuru formlarında murisleri Sino Boz, İbrahim Boz ve İbrahim Dursun'un şikâyet konusu davayı açtıkları belirtilmişse de anılan şahısların söz konusu başvurucuların murisleri olmadıkları, dolayısıyla anılan başvurucular tarafından ileri sürülen iddiaların kanıtlanamadığı sonucuna ulaşılmıştır.

16. Başvurucular Hüzniye Boz, Hevi Demirel, Rahime Atlı, Abit Boz, Farahdiba Boz, Medine Tan, Mehmet Salih Boz ve Nuriye Çelik ise bireysel başvuru formlarında bir kısım başvurucuların murisi olan Sino Boz'un şikâyet konusu davada davacı olarak yer aldığını ve söz konusu dava sebebiyle makul sürede yargılanma haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüşlerdir. Başvuruculardan Hüzniye Boz, Hevi Demirel, Rahime Atlı, Abit Boz, Farahdiba Boz, Medine Tan ve Mehmet Salih Boz'un Sino Boz mirasçıları oldukları görülmekle beraber başvuruya dayanak olarak sunulan belgelerden anılan başvurucuların şikâyet konusu davaya taraf olup olmadıkları teyit edilememektedir. Başvurucu Nuriye Çelik yönünden de bireysel başvuru formunda başka herhangi bir ifadeye yer verilmediği, başvuruya dayanak olarak sunulan belgelerden söz konusu başvurucunun da şikâyet konusu davaya taraf olup olmadığının teyit edilemediği anlaşılmıştır. Dolayısıyla başvurucular Hüzniye Boz, Hevi Demirel, Rahime Atlı, Abit Boz, Farahdiba Boz, Medine Tan, Mehmet Salih Boz ve Nuriye Çelik tarafından ileri sürülen iddiaların kanıtlanamadığı sonucuna ulaşılmıştır.

17.Başvurucular Abdulkadir Danış, Aliye Danış, Bilal Danış, Fedila Güngürür, Hüzna Özçakan, Mehmet Danış, Şerif Danış ve Yusuf Danış bireysel başvuru formlarında murisleri Abdurrahman Danış'ın şikâyet konusu davada davalı olarak yer aldığını ve anılan dava sebebiyle kendilerinin makul sürede yargılanma haklarının ihlal edildiğini iddia etmişlerdir. Başvuruya dayanak olarak sunulan belgelerden başvurucuların şikâyet konusu davada davalı olan Abdurrahman Danış mirasçıları oldukları anlaşılmakla beraber başvurucuların söz konusu davaya mirasçı sıfatıyla devam edip etmedikleri teyit edilememiştir. Dolayısıylabaşvurucular Abdulkadir Danış, Aliye Danış, Bilal Danış, Fedila Güngürür, Hüzna Özçakan, Mehmet Danış, Şerif Danış ve Yusuf Danış tarafından ileri sürülen iddiaların kanıtlanamadığı sonucuna ulaşılmıştır.

18. Başvurucular Abdo Kaya, Ramazan Yılmaz, Gülçin Alkiş, Eyyup Danış, Fatma Acar, Emin Sezer, Afri Dinek, Abit Derin, Abdullah Derin, Hava Derin, Hediye Esen, Hüseyin Güngürür, Hüsni Yılmaz, İbrahim Yılmaz, İdi Erol, Kınno Çelik, Mehmet Ali Derin, Mehmet Halit Yılmaz, Mehmet Salih Güngürür, Mehmet Salih Yılmaz, Mehmet Yılmaz, Memduh Derin, Osman Çelik, Özlem Derin, Saadet Acet, Seydo Esen, Sultan Yılmaz, Süleyman Derin, Şeyhmus Esen ve Yusuf Derin'in bireysel başvuru formlarında uyuşmazlık konusu parsellerin bir kısım başvurucular murisleri Ali Derin, Sino Dayan ve arkadaşları adına tespit gördüğü, bunun üzerine bir kısım başvuruculara ve bir kısım başvurucular murislerine karşı şikâyet konusu davanın açıldığı belirtilmiş, söz konusu başvuruculardan hangilerinin murislerine hangilerinin doğrudan kendilerine karşı şikâyet konusu davanın açıldığı açıkça belirtilmemiştir. Ayrıca anılan başvurucuların bireysel başvuru formunda isimleri zikredilen murisler Ali Derin ya da Sino Dayan mirasçıları olmadıkları, bir kısım başvurucu murisinin kimler olduğu, şikâyet konusu davada taraf sıfatları bulunup bulunmadığı veya şikâyet konusu davanın doğrudan aleyhlerine açılan başvurucuların kimler olduğu bilgisinin başvuruya dayanak olarak sunulan ve söz konusu bilgiye ulaşmayı mümkün kılacak biçimde düzenlenmemiş bulunan 242 sayfalık evraktan da teyit edilemediği anlaşılmıştır. Dolayısıyla anılan başvurucular tarafından ileri sürülen iddiaların da kanıtlanamadığı sonucuna ulaşılmıştır.

19. Açıklanan nedenlerle başvurunun, başvurucular Süleyman Adaballi, Abdurrahman Çelik, Hüzniye Boz, Hevi Demirel, Rahime Atlı, Abit Boz, Farahdiba Boz, Medine Tan, Mehmet Salih Boz, Nuriye Çelik, Abdulkadir Danış, Aliye Danış, Bilal Danış, Fedila Güngürür, Hüzna Özçakan, Mehmet Danış, Şerif Danış, Yusuf Danış, Abdo Kaya, Ramazan Yılmaz, Gülçin Alkiş, Eyyup Danış, Fatma Acar, Emin Sezer, Afri Dinek, Abit Derin, Abdullah Derin, Hava Derin, Hediye Esen, Hüseyin Güngürür, Hüsni Yılmaz, İbrahim Yılmaz, İdi Erol, Kınno Çelik, Mehmet Ali Derin, Mehmet Halit Yılmaz, Mehmet Salih Güngürür, Mehmet Salih Yılmaz, Mehmet Yılmaz, Memduh Derin, Osman Çelik, Özlem Derin, Saadet Acet, Seydo Esen, Sultan Yılmaz, Süleyman Derin, Şeyhmus Esen ve Yusuf Derin yönünden diğer kabul edilebilirlik koşulları bakımından incelenmeksizin açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

3. Diğer Başvurucular Yönünden

20. Diğer başvurucular yönünden açıkça dayanaktan yoksun olmadığı ve kabul edilemezliğine karar verilmesini gerektirecek başka bir neden de bulunmadığı anlaşılan makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğuna karar verilmesi gerekir.

B. Esas Yönünden

21. Medeni hak ve yükümlülüklerle ilgili uyuşmazlıklara ilişkin yargılamanın süresi tespit edilirken sürenin başlangıç tarihi olarak davanın ikame edildiği tarih; sürenin sona erdiği tarih olarak -çoğu zaman icra aşamasını da kapsayacak şekilde- yargılamanın sona erdiği, yargılaması devam eden davalar yönünden ise Anayasa Mahkemesinin makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin şikâyetle ilgili kararını verdiği tarih esas alınır (Güher Ergun ve diğerleri, B. No: 2012/13, 2/7/2013, §§ 50, 52).

22. Başvuruya konu dava, başvurucuların murislerinden intikalle takip etmekte oldukları bir uyuşmazlık olup bu yönüyle makul süre değerlendirmesi bakımından dikkate alınacak sürenin başlangıç anı, mirasçının yargılamaya katıldığı an değil somut olayda muris açısından değerlendirmeye esas alınan sürenin başlangıç anıdır (Gülseren Gürdal ve diğerleri, B. No: 2013/1115, 5/12/2013, § 51).

23. Medeni hak ve yükümlülüklerle ilgili uyuşmazlıklara ilişkin yargılama süresinin makul olup olmadığı değerlendirilirken yargılamanın karmaşıklığı ve kaç dereceli olduğu, tarafların ve ilgili makamların yargılama sürecindeki tutumu ve başvurucunun yargılamanın süratle sonuçlandırılmasındaki menfaatinin niteliği gibi hususlar dikkate alınır (Güher Ergun ve diğerleri, §§ 41-45).

24. Anılan ilkeler ve Anayasa Mahkemesinin benzer başvurularda verdiği kararlar dikkate alındığında somut olayda yaklaşık 40 yıllık yargılama süresinin makul olmadığı sonucuna varmak gerekir.

25. Açıklanan gerekçelerle Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.

26. Başvurucular, uzun süren yargılama nedeniyle taşınmazlarını kullanamadıklarınıbelirterek Anayasa’nın 35. maddesinde tanımlanan mülkiyet haklarının da ihlal edildiğini iddia etmişlerse de başvurucuların makul sürede yargılanma haklarının ihlal edildiği yönünde yukarıda yer verilen tespitler ışığında, mülkiyet haklarının ihlal edildiği yönündeki iddialarının ayrıca değerlendirilmesine gerek görülmemiştir.

C. 6216 Sayılı Kanun'un 50. Maddesi Yönünden

27. 6216 sayılı Kanun’un 50. maddesinin (1) numaralı fıkrası şöyledir:

“Esas inceleme sonunda, başvurucunun hakkının ihlal edildiğine ya da edilmediğine karar verilir. İhlal kararı verilmesi hâlinde ihlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yapılması gerekenlere hükmedilir…”

28. Başvurucular, manevi tazminat talebinde bulunmuşlardır.

29. Somut olayda makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği sonucuna varılmıştır.

30. İhlal tespitiyle giderilemeyecek olan manevi zararları karşılığında, şikâyet konusu davadaki taraf sayısı ve başvurucular murislerinin tüm mirasçılarının sayısı da dikkate alındığında başvurucu Mehmet Dayan'a net 3.600 TL; başvurucu Salih Derin'e net 1.800 TL; başvurucu Ramazan Boz'a net 1.200 TL; başvurucu Ali Dursun'a net 2.250 TL; başvurucular Osman Boz ve Fatime Boz'a ayrı ayrı net 2.550 TL; başvurucular Hasan Alkiş, Fatma Yılmaz, Gurbet Kabay, Emine Kabay, Çetin Alkiş, Aziz Alkiş, Ali Alkiş, Abdullah Alkiş, Hüseyin Alkiş, Mehmet Ali Alkiş, Mehmet Alkiş, Rahime Alkiş, Ramazan Alkiş, Sadiye Alkiş, Selahattin Alkiş, Süleyman Alkiş ve Şahide Alkiş'e ise ayrı ayrı net 1.000 TLmanevi tazminat ödenmesine karar verilmesi gerekir.

31. Dosyadaki belgelerden tespit edilen 206,10 TL harç ve 1.800 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 2.006,10 TL yargılama giderinin başvurucular Osman Boz ve Ramazan Boz'a müştereken; 206,10 TL harç ve 1.800 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 2.006,10 TL yargılama giderinin başvurucu Ali Dursun'a münferiden; 206,10 TL harç ve 1.800 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 2.006,10 TL yargılama giderinin başvurucu Fatime Boz'a münferiden; 226,90 TL harç ve 1.800 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 2.026,90 TL yargılama giderinin ise başvurucular Hasan Alkiş, Fatma Yılmaz, Gurbet Kabay, Emine Kabay, Çetin Alkiş, Aziz Alkiş, Ali Alkiş, Abdullah Alkiş, Hüseyin Alkiş, Mehmet Ali Alkiş, Mehmet Alkiş, Rahime Alkiş, Ramazan Alkiş, Sadiye Alkiş, Selahattin Alkiş, Süleyman Alkiş, Şahide Alkiş, Salih Derin ve Mehmet Dayan'a müştereken ödenmesine karar verilmesi gerekir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Başvurucular Hanife Yılmaz ve Sino Boz yönünden başvurunun DÜŞMESİNE,

B. 1. Başvurucular Süleyman Adaballi, Abdurrahman Çelik, Hüzniye Boz, Hevi Demirel, Rahime Atlı, Abit Boz, Farahdiba Boz, Medine Tan, Mehmet Salih Boz, Nuriye Çelik, Abdulkadir Danış, Aliye Danış, Bilal Danış, Fedila Güngürür, Hüzna Özçakan, Mehmet Danış, Şerif Danış, Yusuf Danış, Abdo Kaya, Ramazan Yılmaz, Gülçin Alkiş, Eyyup Danış, Fatma Acar, Emin Sezer, Afri Dinek, Abit Derin, Abdullah Derin, Hava Derin, Hediye Esen, Hüseyin Güngürür, Hüsni Yılmaz, İbrahim Yılmaz, İdi Erol, Kınno Çelik, Mehmet Ali Derin, Mehmet Halit Yılmaz, Mehmet Salih Güngürür, Mehmet Salih Yılmaz, Mehmet Yılmaz, Memduh Derin, Osman Çelik, Özlem Derin, Saadet Acet, Seydo Esen, Sultan Yılmaz, Süleyman Derin, Şeyhmus Esen ve Yusuf Derin yönünden başvurunun açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

2. Diğer başvurucular yönünden makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,

C. Diğer başvurucular yönünden Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan makul sürede yargılanma hakkının İHLAL EDİLDİĞİNE,

D. Başvurucu Mehmet Dayan'a net 3.600 TL; başvurucu Salih Derin'e net 1.800 TL; başvurucu Ramazan Boz'a net 1.200 TL; başvurucu Ali Dursun'a net 2.250 TL; başvurucular Osman Boz ve Fatime Boz'a ayrı ayrı net 2.550 TL; başvurucular Hasan Alkiş, Fatma Yılmaz, Gurbet Kabay, Emine Kabay, Çetin Alkiş, Aziz Alkiş, Ali Alkiş, Abdullah Alkiş, Hüseyin Alkiş, Mehmet Ali Alkiş, Mehmet Alkiş, Rahime Alkiş, Ramazan Alkiş, Sadiye Alkiş, Selahattin Alkiş, Süleyman Alkiş ve Şahide Alkiş'e ise ayrı ayrı net 1.000 TLmanevi tazminatÖDENMESİNE, tazminata ilişkin diğer taleplerin REDDİNE,

E. 206,10 TL harç ve 1.800 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 2.006,10 TL yargılama giderinin başvurucular Osman Boz ve Ramazan Boz'a MÜŞTEREKEN ÖDENMESİNE; 206,10 TL harç ve 1.800 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 2.006,10 TL yargılama giderinin başvurucu Ali Dursun'a MÜNFERİDEN ÖDENMESİNE; 206,10 TL harç ve 1.800 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 2.006,10 TL yargılama giderinin başvurucu Fatime Boz'a MÜNFERİDEN ÖDENMESİNE; 226,90 TL harç ve 1.800 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 2.026,90 TL yargılama giderinin ise başvurucular Hasan Alkiş, Fatma Yılmaz, Gurbet Kabay, Emine Kabay, Çetin Alkiş, Aziz Alkiş, Ali Alkiş, Abdullah Alkiş, Hüseyin Alkiş, Mehmet Ali Alkiş, Mehmet Alkiş, Rahime Alkiş, Ramazan Alkiş, Sadiye Alkiş, Selahattin Alkiş, Süleyman Alkiş, Şahide Alkiş, Salih Derin ve Mehmet Dayan'a MÜŞTEREKEN ÖDENMESİNE,

F. Ödemenin, kararın tebliğini takiben başvurucunun Maliye Bakanlığına başvuru tarihinden itibaren dört ay içinde yapılmasına, ödemede gecikme olması hâlinde bu sürenin sona erdiği tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için yasal FAİZ UYGULANMASINA,

G. Kararın bir örneğinin Derik Kadastro Mahkemesine (E.1977/646) GÖNDERİLMESİNE,

H. Kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 10/5/2017 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.