I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, terfi ettirilmeme işlemine karşı açılan davada ayrımcı tutumla uygulama yapılması nedeniyle eşitlik ilkesinin ve kovuşturma altında olunması esas alınarakişlemin hukuka uygun bulunması nedeniyle de masumiyet karinesinin ihlal edildiği iddialarına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 9/7/2015 tarihinde yapılmıştır.

3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.

4. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

5. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle olaylar özetle şöyledir:

6. Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) bünyesinde subay olarak görev yapan başvurucu 2009 yılında yarbay rütbesine terfi etmiştir.

7. Başvurucu, kamuoyunda askerî casusluk davası olarak bilinen ceza yargılaması kapsamında 16/6/2012 tarihinde tutuklanmış ve 28/1/2014 tarihinde serbest bırakılmıştır.

8. Serbest bırakılmasının ardından görevine devam eden başvurucunun 2014 yılı terfi döneminde albay rütbesine terfisi için gereken onay yapılmamıştır.

9. Başvurucu, söz konusu terfi ettirilmeme işleminin iptali istemiyle Askeri Yüksek İdare Mahkemesi (AYİM) nezdinde dava açmıştır.

10. AYİM Birinci Dairesi (Mahkeme) 10/6/2015 tarihli kararıyla davayı reddetmiştir. Ret gerekçesinde öncelikle 27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri Personel Kanunu'nun 65. maddesindetahliye edilmekle beraber kovuşturma veya duruşması devam eden subayların terfi işlemlerin yapılmayacağının hüküm altına alındığı hatırlatılmıştır. Başvurucunun devam eden bir kovuşturma altında olduğu ve idarenin bağlı yetki içinde terfi işlemini gerçekleştirmemesinde hukuka aykırı bir yön bulunmadığı ifade edilmiştir. Diğer taraftan başvurucunun ileri sürdüğünün aksine TSK bünyesinde bulunan subayların görevin niteliği gereği diğer kamu personelinden ayrık olarak özlük hakları konusunda farklı kurallara tabi tutulmasının eşitlik ilkesine aykırı olmadığının altı çizilmiştir. Ayrıca 27/12/1998 tarihli ve 23566 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Subay Sicil Yönetmeliği'nin 60. maddesi uyarınca başvurucunun ceza kovuşturmasının beraat, düşme, erteleme, kısa süreli hapis gibi hükümlerle sonuçlanması hâlinde terfi işlemlerinin hemen yapılacağı ve nasıp tarihinin emsallerinin nasıp tarihine götürüleceği vurgulanarak masumiyet karinesinin korunduğu belirtilmiştir. Sonuç itibarıyla başvurucu hakkında tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı kanaatine ulaşılarak ret gerekçesi oluşturulmuştur.

11. Başvurucu, ret hükmünü 1/7/2015 tarihinde tebellüğ etmesinin ardından 9/7/2015 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

IV. İLGİLİ HUKUK

12. 926 sayılı Kanun'un 65. maddesinin (e) bendi şöyledir:

''e) Terfi sırasına girenlerden;

 1. Açıkta bulunanların,

 2. Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişkilerinin kesilmesini gerektirmeyecek şekilde hürriyeti bağlayıcı bir cezaya mahkum olmaları nedeniyle veya (c) bendinin (2) numaralı alt bendine göre açıkları kaldırılmış olup da henüz hükümleri kesinleşmemiş olanların,

 3.Tutuklu bulunan ya da tahliye edilmekle beraber kovuşturma veya duruşması devam eden veya hakkında verilen hüküm henüz kesinleşmemiş bulunanların,

 4. Kısa süreli kaçma ve izin süresini geçirme hariç, firar veya izin tecavüzünde bulunmuş olanlar ile firar veya izin tecavüzüne devam edenlerin,

 Terfileri ve kademe ilerlemeleri yapılmaz.

 Bu gibilerin terfi ve kademe ilerlemesi işlemlerinin ne şekilde yapılacağı subay sicil yönetmeliğinde gösterilir. ''

13. Subay Sicil Yönetmeliği'nin 60. maddesinin ilgili kısımları şöyledir:

''...

Rütbe terfi sırasına giren:

 ...

b. Bunlardan:

(1) Tutuklu bulunan ya da tahliye edilmekle beraber soruşturması veya muhakemesi devam edenveyahaklarında verilen hüküm henüz kesinleşmemiş bulunanların terfileri yapılmaz, yapılmış olanlariptal edilir.

(2) Haklarında kovuşturmaya yer olmadığına, beraetine, muhakemenin men'ine, kamu davasının düşmesine, ortadan kaldırılmasına veya verilen cezanın teciline, tedbire veya para cezasına çevrilmesine karar verilmek suretiyle tutukluluk hâllerine son verilenler ile daha önce tutukluluk hâllerine son verilmekle beraber bilâhare haklarında yukarıda sayılan kararlardan biri veya kısa hapis cezası verilmiş ve hükmü kesinleşmiş olanların, terfi eden emsallerinin şartlarını haiz olmak kaydıyla kadro açığı şartı aranmadan bir üst rütbeye terfi işlemleri, bu Yönetmeliğin 41 nci maddesi esaslarına göre derhâl yapılır. Terfi edenlerin nasıpları, emsallerinin nasıp tarihine götürülür.

(3) Kısa hapis cezasına, tedbire, para cezasına çevrilen ve tecil edilen mahkûmiyet hükümleri hariç olmak üzere, haklarında verilen mahkûmiyet hükmü kesinleşenlerin, cezanın infazını müteakip nasıpları düzeltilerekyeni nasıpları saptanır. Bulunan yeni nasıplarınagöre emsalleriterfi etmiş bulunanlar, terfi şartlarını haiz iseler ilk 30 Ağustos tarihinde o yıl terfi sırasınagirenler ile birlikte terfi işlemine tâbitutulurlar. Terfiedenlerinyeni rütbenasıpları, emsallerininnasıp tarihine götürülür.''

V. İNCELEME VE GEREKÇE

14. Mahkemenin 25/12/2018 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Masumiyet Karinesinin İhlal Edildiğine İlişkin İddia

1. Başvurucunun İddiaları

15. Başvurucu; kovuşturma altında bulunması nedeniyle terfi ettirilmeme işlemininhukuka uygun bulunmasının masumiyet karinesinin ihlal ettiğini ileri sürmektedir.

2. Değerlendirme

16. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 48. maddesinin (2) numaralı fıkrasında açıkça dayanaktan yoksun başvuruların Anayasa Mahkemesince kabul edilemezliğine karar verilebileceği belirtilmiştir. Bu bağlamda başvurucunun ihlal iddialarını kanıtlayamadığı, temel haklara yönelik bir müdahalenin olmadığı veya müdahalenin meşruluğunun açık olduğu başvurular ile karmaşık veya zorlama şikâyetlerden ibaret başvurular açıkça dayanaktan yoksun kabul edilebilir (Hikmet Balabanoğlu, B. No: 2012/1334, 17/9/2013, § 24).

17. Masumiyet karinesi, kişinin suç işlediğine dair kesinleşmiş bir yargı kararı olmadan suçlu olarak kabul edilmemesini güvence altına alır. Bunun sonucu olarak kişinin masumiyeti asıl olduğundan suçluluğu ispat külfeti iddia makamına ait olup kimseye suçsuzluğunu ispat mükellefiyeti yüklenemez. Ayrıca hiç kimse, suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar yargılama makamları ve kamu otoriteleri tarafından suçlu olarak nitelendirilemez ve suçlu muamelesine tabi tutulamaz (Kürşat Eyol, B. No: 2012/665, 13/6/2013, § 26).

18. Kişinin suçluluğunu ima ya da kabul eden bir yargı kararı söz konusu olmadıkça sadece soruşturma açılmış olması da disiplin veya idari yaptırım işlemlerinin başlatılması veya uygulanması için yeterli görülebilir (Ramazan Tosun, B. No: 2012/998, 7/11/2013, § 65).

19. Masumiyet karinesi bakımından önemli olan husus; kamu makamlarının işlem ya da kararlarında belirttikleri gerekçeler veya kullandıkları dil nedeniyle bireye cezai sorumluluk yüklememeleri, ceza mahkemeleri tarafından henüz suçlu bulunmamış bireyin masumiyeti üzerine gölge düşürülmesine sebebiyet vermemeleridir (Galip Şahin, B. No: 2015/6075, 11/6/2018,§ 47).

20. 926 sayılı Kanun ve Subay Sicil Yönetmeliği'nin subayların terfi işlemleri konusunda tedbir niteliğinde hükümler içerdiği görülmektedir (bkz. §§ 12, 13). Yukarıda belirtildiği üzere (bkz. § 18) suçluluğu ima ya da kabul eden bir durum söz konusu olmadıkça kişi hakkında salt soruşturma açılmış olması hâlinde dahi birtakım idari tedbirlerin alınması mümkündür. Kaldı ki başvurucunun terfi ettirilmeme işleminin tesis edilme sürecinde kendisine suçlu muamelesi yapıldığı yönünde bir iddiası bulunmamaktadır. Bireysel başvuruya konu olan yargı sürecinde de Mahkeme tarafından başvurucuya yönelik bir suç ya da fiil isnadında bulunulmadığı açıktır. Mahkeme 926 sayılı Kanun hükümlerinin öngördüğü tedbir kapsamında tesis edilen işlemin hukuka uygun olduğusonucuna varmış ve Subay Sicil Yönetmeliği hükümlerinin de başvurucunun masumiyet karinesini koruduğunu ifade etmiştir (bkz. § 10). Bu değerlendirme herhangi bir suçun varlığına yönelik kabule vücut vermemektedir. Mahkeme kararında suça konu bir eylemin gerçekleşip gerçekleşmediği yönünde bir değerlendirme yapılmamış, suçun varlığına yönelik bir kabul ile hareket edilmemiştir. Mahkeme tarafından ilgili mevzuat, subaylık görevinin gerektirdiği nitelikler ve başvurucunun durumu değerlendirilmek suretiyle işlemin hukuka uygun olduğunun tespit edildiği görüldüğünden masumiyet karinesinin ihlal edilmediğinin açık olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

21. Açıklanan gerekçelerle masumiyet karinesinin ihlal edilmediğinin açık olduğu anlaşılan başvurunun bu kısmının diğer kabul edilebilirlik şartları yönünden incelenmeksizin açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

B. Eşitlik İlkesinin İhlal Edildiğine İlişkin İddia

1. Başvurucunun İddiaları

22. Başvurucu, subaylara yönelik olarak terfi işlemlerinde yapılan uygulamanınAnayasa'nın 10. maddesinde güvence altına alınan eşitlik ilkesini ihlal ettiğini ileri sürmektedir.

2. Değerlendirme

23. Anayasa'nın 10. maddesinde düzenlenen eşitlik ilkesi ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (Sözleşme) 14. maddesinde düzenlenen ayrımcılık yasağının ihlal edildiğine yönelik iddiaların soyut olarak değerlendirilmesi mümkün olmayıp mutlaka Anayasa ve Sözleşme kapsamında yer alan diğer temel hak ve özgürlüklerle bağlantılı olarak ele alınması gerekir (Onurhan Solmaz, B. No: 2012/1049, 26/3/2013, § 33).

24. Somut olayda eşitlik ilkesinin ihlal edildiği ileri sürülmekte ise de söz konusu ihlal iddiasının hangi temel hak ve özgürlüğe yönelik olarak gerçekleştiği belirtilmemiştir. Başvuru konusu iddiaların Anayasa ve Sözleşme kapsamındaki hak ve hürriyetlerden biri ile bağlantısı da bulunmamaktadır.

25. Açıklanan gerekçelerle başvurunun bu kısmının diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin konu bakımından yetkisizlik nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

VI. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. 1. Masumiyet karinesinin ihlal edildiğine ilişkin iddianın açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

2. Eşitlik ilkesinin ihlal edildiğine ilişkin iddianın konu bakımından yetkisizlik nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 25/12/2018 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.