I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, daha sonra iptal edilen disiplin cezası nedeniyle başvurucunun uğradığı zararın giderilmemesinin eğitim hakkını; yargılamanın uzun sürmesinin de makul sürede yargılanma hakkını ihlal ettiği iddialarına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 13/8/2015 tarihinde yapılmıştır.

3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.

4. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

5. Bölüm Başkanı tarafından başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin birlikte yapılmasına karar verilmiştir.

6. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına (Bakanlık) gönderilmiştir. Bakanlık, görüş bildirmemiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

7. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ilgili olaylar özetle şöyledir:

8. Başvurucu 1981 doğumlu olup olayların yaşandığı tarihte Pamukkale Üniversitesi (İdare) Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümünde öğrencidir.

9. 20/3/2005 tarihinde Üniversite kampüsü dışında Denizli, Esentepe Mahallesi pazar yerinde ilgili Valiliğine yasal bildirimi yapılmış, Nevruz kutlamaları yapılmıştır.

10. Denizli Emniyet Müdürlüğünün 12/4/2005 tarihli yazısı ile başvurucunun da aralarında bulunduğu bazı öğrencilerin söz konusu kutlamalar sırasında yasa dışı örgüt bayrağını açan grubun içinde olduğu İdareye bildirilmiştir.

11. İdare tarafından, Nevruz kutlamalarında yasa dışı örgüt lehine eylemlerde bulunduğu gerekçesiyle başvurucu hakkında soruşturma başlatılmış ve 10/6/2005 tarihinde başvurucuya 3/1/1985 tarihli ve 18634 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Yükseköğretim Kurumları Öğrenci Disiplin Yönetmeliği'nin (Yönetmelik), olay tarihinde yürürlükte olan hükümlerine göre 2005-2006 güz-bahar yarıyılında uygulanmak üzere iki yarıyıl uzaklaştırma cezası verilmiştir.

12. Başvurucu bu işleme karşı Denizli İdare Mahkemesinde dava açmış; davada önce yürütmenin durdurulmasına, akabinde de işlemin iptaline karar verilmiştir. Mahkeme, kararını soruşturmacının disiplin kuruluna katılmasının hukuka aykırı olduğu gerekçesine dayandırmıştır. Bu karar Danıştay tarafından onanmıştır.

13. Anılan karar temyiz aşamasındayken İdare, ilk derece mahkemesi kararının gerekçesini gözönüne alarak 5/4/2006 tarihinde yeniden işlem tesis etmiş ve uzaklaştırma cezasının 2006-2007 güz-bahar yarıyılında uygulanmasına karar vermiştir. Bu karar uygulanmıştır.

14. Başvurucu, bu karara karşı bir dizi yargısal yola başvurmuş ve sonuç olarak Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu başvurucuya isnat edilen fiilin disiplin cezasını gerektiren bir fiil olmaktan çıkarıldığı gerekçesiyle bozma kararı vermiştir.

15. Danıştay kararı üzerine ilk derece mahkemesi Danıştayın bozma gerekçesini kullanarak dava konusu işlemi iptal etmiştir.

16. İptal kararı sonrasında başvurucu, davalı idare işlemi ile uğradığı zararlara karşılık 1.000 TL maddi, 15.000 TL manevi tazminata karar verilmesi istemiyle 14/4/2014 tarihinde Denizli İdare Mahkemesinde dava açmıştır. İlk derece mahkemesi 18/11/2014 tarihinde aşağıdaki gerekçelerle bu davayı reddetmiştir:

"...Uyuşmazlık konusu olayda, davacının maddi tazminat talebi bakımından; davacının disiplin cezası ile cezalandırılmasına ilişkin açtığı davada Mahkememizce verilen iptal kararının mevzuat değişikliği nedeniyle işlediği fiilin karşılığı cezanın değişmesi nedeniyle olduğu, davacının eylemi bakımından bir değerlendirme yapılmadığı, davacının tazminini talep ettiği zararla idari işlem arasındaki bağın varsayımdan ibaret olduğu, idarenin tazmin yükümlüğünü gerektirecek doğrudan bir ilişki varlığından bahsedilemeyeceği, idareyi bu zararı tazminle yükümlü tutma olanağının bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Davacının manevi tazminat talebi bakımından ise; davacı hakkında tesis edilen işlemlerin kasten tesis edildiği yönünde herhangi bir bilgi ve bulgu bulunmadığı, idarenin söz konusu işleminde manevi tazminat ödemesini gerektirecek ağırlıkta hizmet kusurundan söz etmeye olanak bulunmadığından ve yoruma dayalı bir idari tasarruf olduğundan, davacının hukuken korunması gerekli ölçüde şeref ve haysiyet ihlalinden veya manevi tazminat yoluyla tatmin olması gerekli acı ve üzüntüye düştüğünden söz edilemeyeceğinden manevi tazminat ödenmesini gerektiren koşulların gerçekleşmediği sonuç ve kanaatine varılmaktadır..."

17. İtiraz sonucunda Denizli Bölge İdare Mahkemesi kararı 23/6/2015 tarihinde onamıştır. Onama kararı başvurucuya 14/7/2015 tarihinde tebliğ edilmiştir.

18. Başvurucu 13/8/2015 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

IV. İLGİLİ HUKUK

19. 6/11/1981 tarih ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun "Öğrencilerin disiplin işleri" başlıklı 54. maddesinin ilgili kısmı şöyledir:

"Soruşturma, yetkiler ve cezalar:

a. Yükseköğretim kurumları içinde veya dışında ... anarşik veya ideolojik olaylara katılan veya bu olayları tahrik ve teşvik eden öğrencilere... iki yarıyıl için kurumdan uzaklaştırma ... cezaları verilir."

20. 18/8/2012 tarihli ve 28388 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yükseköğretim Kurumları Öğrenci Disiplin Yönetmeliği ile yürürlükten kaldırılan Yönetmelik'in olay tarihinde yürürlükte bulunan "Yükseköğretim Kurumundan bir veya iki yarıyıl için uzaklaştırma cezasını gerektirendisiplin suçları" kenar başlıklı 9. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi şöyledir:

"Yükseköğretim kurumundan bir veya iki yarıyıl için uzaklaştırmayı gerektiren fiil ve haller şunlardır:

...

d) Dil, ırk, din ve mezhep açısından kutuplaşmalara yol açıcı faaliyetlerde bulunmak,"

V. İNCELEME VE GEREKÇE

21. Mahkemenin 8/3/2018 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Eğitim Hakkının İhlal Edildiğine İlişkin İddia

1. Başvurucunun İddiaları

22. Başvurucu, İdarenindaha sonra iptal edilen disiplin cezası dolayısıyla uğradığı zararların tazmini amacıyla açtığı davanın reddi nedeniyle eğitim hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

2. Değerlendirme

a. Genel İlkeler

23. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 47. maddesinin (3) numaralı, 48. maddesinin (1) ve (2) numaralı fıkraları ile Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün (İçtüzük) 59. maddesinin (2), (3) ve (4) numaralı fıkraları uyarınca, Anayasa Mahkemesine başvuru konusu olaylarla ilgili delilleri sunmak suretiyle olaylar hakkındaki iddialarını ve dayanılan Anayasa hükmünün kendilerine göre ihlal edildiğine dair açıklamalarda bulunarak hukuki iddialarını kanıtlamak başvurucuya düşer. Zikredilen kurallara göre başvurucunun kamu gücünün işlem, eylem ya da ihmali nedeniyle ihlal edildiğini ileri sürdüğü hak ve özgürlük ile dayanılan Anayasa hükümlerini, ihlal gerekçelerini, dayanılan deliller ile ihlale neden olduğu ileri sürülen işlem veya kararların aslı ya da örneğini başvuru dilekçesine eklemesi şarttır. Başvuru dilekçesinde kamu gücünün ihlale neden olduğu iddia edilen işlem, eylem ya da ihmaline dair olayların tarih sırasına göre özeti yapılmalı; bireysel başvuru kapsamındaki haklardan hangisinin hangi nedenle ihlal edildiği ve buna ilişkin gerekçeler ve deliller açıklanmalıdır (Veli Özdemir, B. No: 2013/276, 9/1/2014, §§ 19, 20; Ünal Yiğit, B. No: 2013/1075, 30/6/2014, §§ 18, 19).

24. Yukarıda belirtilen koşullar yerine getirilmediği takdirde Anayasa Mahkemesi, başvuruyu açıkça dayanaktan yoksun olduğu gerekçesiyle kabul edilemez bulabilir. İddiaların dayanaktan yoksun olmadığı konusunda Anayasa Mahkemesinin ikna edilmesi, başvurucu tarafından ortaya konulan somut bilgi ve belgelerin niteliğine bağlıdır. Başvurucunun başlangıçta, başvuru hakkında kabul edilemezlik kararı verilmesini önlemek için başvuru formu ve eklerinde iddialarını destekleyici belgeleri sunması ve gerekli açıklamaları yapması zorunludur (Veli Özdemir, § 23; Ünal Yiğit, § 22).

25. Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvurularda, başvurucuların başvurularını titizlikle hazırlama ve takip etme yükümlülükleri vardır. Mahkeme, başvurucunun soyut şekilde birtakım Anayasa hükümlerine atıfta bulunmasının iddiaların ispatlandığı anlamına gelmeyeceğini birçok kez vurgulamıştır. Bundan başka Anayasa Mahkemesi; başvurucunun başvuru formunu özenle doldurmak, ihlal iddiasının dayanağı olan tüm olayları göstermek, başvuruyu aydınlatacak ve hükmün esasını etkileyecek argümanları destekleyici tüm belgeleri başvuru dilekçesine eklemek yükümlülüğü olduğunu ve bir bilgi veya belge elde edilememişse bunun da nedenlerini açıklamak yükümlülüğü olduğunu belirtmiştir (Şeref ve itibarın korunması hakkının ihlal edildiği iddiasının kanıtlanamadığına ilişkin bir karar için bkz.Ünal Yiğit, §§ 25, 26; özgürlük ve güvenlik hakkı ile adil yargılanma haklarının ihlal edildiği iddialarının kanıtlanamadığına ilişkin bir karar için bkz. Veli Özdemir, § 26; hakkaniyete uygun yargılanma hakkının ihlal edildiği iddiasının kanıtlanamadığına ilişkin bir karar için bkz. Tevfik Tunç, B. No: 2014/11204, 8/12/2016, §§ 52, 53; Hüseyin Çiftçi, B. No: 2014/3439, 28/9/2016, §§ 43-53; haberleşmenin gizliliğinin ihlal edildiği ve ayrımcılık iddialarının kanıtlanamadığına ilişkin bir karar için bkz. Sadullah Remzi Karagöz, B. No: 2014/8870, 8/6/2016, §§ 39-47; yasak sorgu yöntemlerine başvurulduğu iddiasının kanıtlanamadığına ilişkin bir karar için bkz. Feyzullah Erarslan, B. No: 2014/7226, 4/11/2014, §§ 36-39; özel hayatın gizliliği ve konut dokunulmazlığı haklarının ihlal edildiği iddialarının kanıtlanamadığına ilişkin kararlar için bkz. Nevzat Albayrak ve diğerleri, B. No: 2013/9822, 22/6/2015, §§ 43-51; Zeki Rüzgar, B. No: 2013/6084, 6/4/2016, §§ 29-33; kötü muamele yasağının ihlal edildiği iddiasının kanıtlanamadığına ilişkin bir karar için bkz. N.A., B. No: 2013/5076, 6/4/2016, §§ 16-23; yargılamada kullanılan delillerin yargılamanın adilliğini etkilediği iddiasının kanıtlanamadığına ilişkin bir karar için bkz. Hamdullah Demirtaş, B. No: 2013/3552, 15/12/2015, §§ 27-30; adil yargılanma ve etkili başvuru yolu hakkının ihlal edildiği iddiasının kanıtlanamadığına ilişkin bir karar için bkz. Murat Karayel (2), B. No: 2013/2125, 16/9/2015, §§ 23-28 ).

b. İlkelerin Olaya Uygulanması

26. Başvuru konusu olayda, başvurucuya 20/3/2005 tarihinde Üniversite kampüsü dışında yapılan Nevruz kutlamaları esnasında yasadışı örgüt bayrağını açan grubun içerisinde yer aldığı gerekçesiyle iki yarıyıl uzaklaştırma cezası verilmiş ve bu ceza uygulanmıştır. İlk derece mahkemesi başvurucu tarafından anılan işleme karşı açılan iptal davasında, mevzuat değişikliği neticesinde başvurucunun fiiline yükseköğretim kurumundan uzaklaştırmayı gerektiren eylemler arasında yer verilmediği gerekçesiyle dava konusu işlemi iptal etmiştir.

27. Başvurucu başvuru formunda, dava konusu işlem iptal edilmiş olmasına rağmen açtığı tazminat davasının reddinin eğitim hakkının ihlali anlamına geldiğini belirtmektedir. Başka bir ifadeyle, başvurucu, yalnızca ve soyut olarak, idari işlem iptal edilmiş olmasına karşın tazminat taleplerinin reddinin eğitim hakkını ihlal ettiğini ileri sürmüştür.

28. Dava konusu işlemin iptal gerekçesi mevzuat değişikliğine dayanmaktadır. Bir idari işlemin iptal edilmiş olması otomatik olarak bireysel başvuru kapsamındaki temel hakların da ihlal edildiği şeklinde bir sonuç çıkarılmasına imkan vermez.

29. Bu kapsamda, başvurucu, mevzuat değişikliğine dayalı olarak iptal edilen işlemin eğitim hakkını nasıl ihlal ettiğini gösterebilmiş değildir. Başvurucu, ihlal iddiasına ilişkin delillerini sunma ve bireysel başvuru kapsamındaki haklardan hangisinin hangi nedenle ihlal edildiğine ilişkin açıklamalarda bulunma yönündeki yükümlülüğünü yerine getirmemiş; dolayısıyla ileri sürdüğü iddiaları temellendirememiştir.

30. Açıklanan nedenlerle başvurunun bu kısmının diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

B. Makul Sürede Yargılanma Hakkının İhlal Edildiğine İlişkin İddia

1. Başvurucunun İddiaları

31. Başvurucu, isnada konu eylemle ilgili bütün yargılama süreçlerinin uzun sürmesi nedeniyle makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

2. Değerlendirme

32. Başvurucu makul sürede yargılanma hakkı bağlamında isnada konu eylemle ilgili bütün dava süreçlerinin uzunluğundan şikâyet etmektedir. Ancak isnada konu eylemle ilgili iptal davası ve ceza davasının tam yargı davasından bağımsız birer dava oldukları gözönünde bulundurularak incelemenin başvurucunun bireysel başvuru yapmasına neden olan tam yargı davası ile sınırlı olarak yapılması gerektiği değerlendirilmiştir.

33. Anayasa'nın 36. ve 141. maddeleri bağlamında medeni hak ve yükümlülüklere ilişkin uyuşmazlıkların makul sürede karara bağlanması gerektiğine dair temel ilkeler Anayasa Mahkemesince daha önce incelenmiş ve bu konuda karar verilmiştir (Selahattin Akyıl, B. No: 2012/1198, 7/11/2013). Başvuru konusu olayda bu ilkelerden ayrılmayı gerektiren bir husus bulumamaktadır.

34. Somut olayda 14/4/2014 tarihinde Denizli İdare Mahkemesine açılan dava ile başlayan yargılama sürecinin Bölge İdare Mahkemesi tarafından hükmün onandığı 23/6/2015 tarihinde sona erdiği anlaşılmıştır.

35. Başvuruya konu yargılama süreci incelendiğinde davanın iki dereceli bir yargılama sisteminde yaklaşık 1 yıl 2 ay sürdüğü, yargılama sürecinin bütünü dikkate alındığında başvurucunun haklarını ihlal edecek bir gecikme olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

36. Açıklanan gerekçelerle başvurunun bu kısmının diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

VI. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Başvurunun açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 8/3/2018 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.