I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, başvurucu hakkında verilen sınır dışı kararının uygulanması hâlinde yaşam hakkı, işkence ve eziyet yasağı ile kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edileceği iddialarına ilişkindir.

2. Başvurucu, hakkında verilen sınır dışı kararı gereğince yapılacak işlemin yürütmesinin durdurulması amacıyla tedbir talebinde bulunmuştur.

II. BAŞVURU SÜRECİ

3. Başvuru 10/9/2015 tarihinde Mersin Hukuk Mahkemeleri Ön Bürosu aracılığıyla yapılmıştır. Başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesi neticesinde başvurunun Komisyona sunulmasına engel teşkil edecek bir eksikliğinin bulunmadığı tespit edilmiştir.

4. İkinci Bölüm İkinci Komisyonunca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

5. İkinci Bölüm tarafından Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün (İçtüzük) 73. maddesi uyarınca 11/9/2015 tarihinde sınır dışı işleminin tedbiren durdurulmasına karar verilmiştir.

6. Bölüm Başkanı tarafından 5/10/2015 tarihinde, başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin birlikte yapılmasına karar verilmiştir.

7. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına (Bakanlık) gönderilmiştir. Bakanlık, görüşünü 7/12/2015 tarihinde Anayasa Mahkemesine sunmuştur.

8. Bakanlık tarafından sunulan görüş 9/12/2015 tarihinde başvurucuya tebliğ edilmiştir. Başvurucu,Bakanlık görüşüne karşı beyanda bulunmamıştır.

9. Başvurucu vekilinin 23/3/2016 tarihli dilekçesiyle başvurudan feragat edildiği belirtilmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

A. Olaylar

10. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ilgili olaylar özetle şöyledir:

11. Başvurucu, 1966 doğumlu olup Filistin vatandaşıdır.

12. Başvurucu 10/11/2012 tarihinde yasal yollardan Türkiye’ye giriş yaptıktan sonra yaşamı ile maddi ve manevi bütünlüğünün tehlike altında olduğunu belirterek 21/11/2012 tarihinde uluslararası koruma talebinde bulunmuştur.

13. Mersin Valiliği tarafından 29/9/2014 tarihinde başvurucunun mevzuattan doğan yükümlülüklerini yerine getirmediği gerekçesiyle uluslararası koruma talebinin geri çekilmiş sayılmasına karar verilmiştir. Valilik tarafından ayrıca 1/12/2014 tarihinde başvurucunun sınır dışı edilmesine karar verilmiştir.

14. Başvurucu tarafından anılan sınır dışı kararına karşı açılan iptal davası Mersin 1. İdare Mahkemesinin 29/7/2015 tarihli ve E.2015/930, K.2015/914 kararıyla reddedilmiştir.

15. Bu karar başvurucuya 12/8/2015 tarihinde tebliğ edilmiş olup 10/9/2015 tarihinde bireysel başvuruda bulunulmuştur.

16. Öte yandan başvurucu tarafından Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Kuruluna (BMMYK) yapılan mültecilik başvurusu kabul edilerek başvurucunun güvenli üçüncü ülke olarak değerlendirilen Amerika Birleşik Devletleri'ne (ABD) yerleştirilmesine karar verilmiş ve anılan karar doğrultusunda başvurucu 4/2/2016 tarihinde Türkiye'den ayrılmıştır.

17. Başvurucu vekili tarafından Anayasa Mahkemesine sunulan 23/3/2016 tarihli dilekçeyle bireysel başvurudan anılan gerekçelerle feragat edildiği bildirilmiştir.

B. İlgili Hukuk

18. 4/4/2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu'nun "Geri Gönderme Yasağı" kenar başlıklı 4. maddesi şöyledir:

"Bu Kanun kapsamındaki hiç kimse, işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye tabi tutulacağı veya ırkı, dini, tabiiyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi fikirleri dolayısıyla hayatının veya hürriyetinin tehdit altında bulunacağı bir yere gönderilemez."

19. 6458 sayılı Kanun'un "Sınır dışı etme kararı" kenar başlıklı 53. maddesi şöyledir:

"(1) Sınır dışı etme kararı, Genel Müdürlüğün talimatı üzerine veya resen valiliklerce alınır.

(2) Karar, gerekçeleriyle birlikte hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancıya veya yasal temsilcisine ya da avukatına tebliğ edilir. Hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancı, bir avukat tarafından temsil edilmiyorsa kendisi veya yasal temsilcisi, kararın sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkında bilgilendirilir.

(3) Yabancı veya yasal temsilcisi ya da avukatı, sınır dışı etme kararına karşı, kararın tebliğinden itibaren on beş gün içinde idare mahkemesine başvurabilir. Mahkemeye başvuran kişi, sınır dışı etme kararını veren makama da başvurusunu bildirir. Mahkemeye yapılan başvurular on beş gün içinde sonuçlandırılır. Mahkemenin bu konuda vermiş olduğu karar kesindir. Yabancının rızası saklı kalmak kaydıyla, dava açma süresi içinde veya yargı yoluna başvurulması hâlinde yargılama sonuçlanıncaya kadar yabancı sınır dışı edilmez."

 IV. İNCELEME VE GEREKÇE

20. Mahkemenin 17/5/2016 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucunun İddiaları

21. Başvurucu, Filistin vatandaşı olmasına rağmen 1948 yılında dedelerinin ülkelerini terk etmek zorunda kaldıklarını ve bu nedenle Irak'ta doğup büyüdüğünü, Irak'ta yaşanan iç karışıklık ve mezhep çatışmaları sırasında inançları nedeniyle kendisine ve aile üyelerine işkence edildiğini ve ailesiyle birlikte ülkesinden kaçarak Türkiye'ye sığındıklarını, hakkında verilen sınır dışı kararının uygulanması hâlinde yaşamının, maddi ve manevi bütünlüğünün tehlikeye düşeceğini belirterek Anayasa'nın 17., 19. ve 36. maddelerinde tanımlanan haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüş; bireysel başvuru giderlerini karşılayacak maddi durumu bulunmaması nedeniyle adli yardım ve sınır dışı işleminin durdurulması istemiyle tedbir taleplerinde bulunmuştur.

B. Değerlendirme

1. Adli Yardım Talebi Yönünden

22. Adli yardım talebinin kabul edilebilmesi için başvurucunun kendisi ve ailesinin geçimini önemli ölçüde güçleştirmeksizin gereken yargılama giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun olması, ikinci olarak da taleplerinin dayanaksız olmaması gerekmektedir (Mehmet Şerif Ay, B. No: 2012/1181, 17/9/2013, § 23). Somut olayda başvurucunun sosyal güvenlik kapsamında bir geliri, adına kayıtlı aracı veya taşınmaz malı olmadığı, geçimini önemli ölçüde güçleştirmeksizin yargılama giderlerini ödeme gücünden yoksun olduğu dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerden anlaşılmıştır. Ayrıca başvurucunun talepleri bu aşamada dayanaktan yoksun olmadığından adli yardım talebinin kabulü gerekir.

2. Sınır Dışı İşlemi Yönünden

23. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un “Kararlar” kenar başlıklı 50. maddesinin (5) numaralı fıkrası şöyledir:

 “Davadan feragat hâlinde, düşme kararı verilir.”

24. İçtüzük'ün “Düşme kararı” başlıklı 80. maddesinin (1) ve (2) numaralı fıkraları şöyledir:

“(1) Bölümler ya da komisyonlarca yargılamanın her aşamasında aşağıdaki hallerde düşme kararı verilebilir:

a) Başvurucunun davadan açıkça feragat etmesi

 …

(2) Bölümler ya da Komisyonlar; yukarıdaki fıkrada belirtilen nitelikteki bir başvuruyu, Anayasanın uygulanması ve yorumlanması veya temel hakların kapsamının ve sınırlarının belirlenmesi ya da insan haklarına saygının gerekli kıldığı hâllerde incelemeye devam edebilir."

25. Başvuru konusu olayda sınır dışı işleminin gerçekleştirilmesi hâlinde başvurucunun yaşamı ile maddi ve manevi bütünlüğünün tehlikeye düşeceği ileri sürülmüş; Anayasa Mahkemesi tarafından başvurunun değerlendirme sürecinde sınır dışı işleminin gerçekleştirilmesi telafisi imkânsız sonuçlara neden olabileceğinden başvurunun esası hakkında bir karar verilene kadar sınır dışı işleminin tedbiren durdurulmasına karar verilmiştir (bkz. § 5).

26. Başvurucu 23/2/2016 tarihinde Anayasa Mahkemesine yaptığı başvurudan feragat etmiş (bkz. § 17) ve kendi rızasıyla Türkiye'den ayrılarak BMMYK tarafından ailesiyle birlikte ABD'ye yerleştirilmiştir (bkz. § 16). Böylelikle bireysel başvuruya konu edilen sınır dışı kararının uygulanma ihtimali kalmadığı gibi başvurucunun yaşamına veya maddi ve manevi bütünlüğüne yönelik tehlikenin de ortadan kalktığı anlaşılmaktadır.

27. Açıklanan nedenlerle başvurucunun bireysel başvurudan feragat ettiği, başvurunun incelenmesine devam edilmesini gerektiren bir husus da bulunmadığı anlaşıldığından başvurunun feragat nedeniyle düşmesine karar verilmesi gerekir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle,

A. Adli yardım talebinin KABULÜNE,

B. Başvurunun bireysel başvurudan feragat nedeniyle DÜŞMESİNE,

C. Tedbir kararının KALDIRILMASINA,

D. Yargılama giderlerinin tahsilinin başvurucunun mağduriyetine neden olacağı anlaşılmakla 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 339. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca başvurucunun yargılama giderlerini ödemekten tamamen MUAF TUTULMASINA,

E. Kararın bir örneğinin İçişleri Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 17/5/2016 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.