TÜRKİYE CUMHURİYETİ
|
ANAYASA MAHKEMESİ
|
|
|
BİRİNCİ BÖLÜM
|
|
KARAR
|
|
M.A.G.J. BAŞVURUSU (2)
|
(Başvuru Numarası: 2015/1834)
|
|
Karar Tarihi: 2/2/2017
|
|
BİRİNCİ BÖLÜM
|
|
KARAR
|
|
GİZLİLİK TALEBİ KABUL
Başkan
|
:
|
Burhan ÜSTÜN
|
Üyeler
|
:
|
Serruh KALELİ
|
|
|
Hicabi DURSUN
|
|
|
Hasan Tahsin
GÖKCAN
|
|
|
Kadir ÖZKAYA
|
Raportör
|
:
|
M. Serhat
MAHMUTOĞLU
|
Başvurucu
|
:
|
M. A. G. J.
|
Vekili
|
:
|
Av. Sadık
Onur GELBAL
|
I. BAŞVURUNUN KONUSU
1. Başvuru, öldürülme veya kötü muameleye maruz kalma riski
bulunan ülkeye sınır dışı kararı verilmesi nedeniyle kötü muamele yasağının
ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.
II. BAŞVURU SÜRECİ
2. Başvuru 29/1/2015 tarihinde yapılmıştır.
3. Başvurucu, Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nün
(İçtüzük) 73. maddesi uyarınca sınır dışı işleminin yürütmesinin tedbiren durdurulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
4. Birinci Bölüm İkinci Komisyonunca, tedbir talebinin Bölüm
tarafından karara bağlanması gerekli görüldüğünden İçtüzük'ün
73. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca, kabul edilebilirlik incelemesinin
Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.
5. Komisyonca başvurucunun adli yardım talebinin kabulüne karar
verilmiştir.
6. Bölüm tarafından ilk olarak 19/2/2015 tarihinde tedbir
talebinin reddine karar verilmiştir.
7. Bölüm tarafından 10/6/2015 tarihinde, dosyaya sonradan
eklenen bilgi ve belgeler dikkate alınarak tedbir talebinin kabulüne ve sınır
dışı işleminin durdurulmasına karar verilmiştir.
8. Bölüm Başkanı tarafından başvurunun kabul edilebilirlik ve
esas incelemesinin birlikte yapılmasına karar verilmiştir.
9. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına
(Bakanlık) gönderilmiştir. Bakanlık, görüşünü sunmuştur.
10. Başvurucu, Bakanlığın görüşüne karşı süresinde beyanda
bulunmuştur.
III. OLAY VE OLGULAR
11. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ilgili
olaylar özetle şöyledir:
12. Başvurucu, 1989 doğumlu olup İran İslam Cumhuriyeti vatandaşıdır.
13. Başvurucu, ülkesinde görülmekte olan bir davada yaptığı
tanıklık nedeniyle yaşamının tehdit altında olduğunu ileri sürerek kardeşiyle
birlikte 17/8/2013 tarihinde Türkiye'ye giriş yapmıştır.
14.Başvurucu, aynı gerekçeyle 12/11/2013 tarihinde Ankara
Valiliğine başvurarak uluslararası koruma talebinde bulunmuştur.
15. Adıyaman Valiliği Göç İdaresi Müdürlüğünün (Adıyaman Göç
İdaresi) 17/7/2014 tarihli kararıyla başvurucunun uluslararası koruma talebi
sonuçlanıncaya kadar bulunması gereken adresi terk ettiği gerekçesiyle sınır
dışı edilmesine karar verilmiştir.
16. Başvurucu tarafından anılan sınır dışı kararının iptali için
açılan dava , Şanlıurfa 1. İdare Mahkemesinin
19/12/2014 tarihli kararıyla reddedilmiştir.
17. Bu karar başvurucuya 31/12/2014 tarihinde tebliğ edilmiş
olup 29/1/2015 tarihinde bireysel başvuruda bulunulmuştur.
18. Anayasa Mahkemesi tarafından 19/2/2015 tarihinde
başvurucunun sınır dışı işleminin durdurulmasına ilişkin tedbir talebi
reddedilmiştir (M.A.G.J. [TK], B.
No: 2015/1832, 19/2/2015).
19. Anayasa Mahkemesi tarafından sonradan ortaya çıkan
gelişmeler ve Birleşmiş Milletler Yüksek Komiserliği (BMMYK) tarafından
20/4/2015 tarihinde başvurucuya mülteci statüsü verilmesi birlikte
değerlendirilerek 10/6/2015 tarihinde sınır dışı işleminin tedbiren
durdurulmasına karar verilmiştir (M.A.G.J. [TK],
B. No: 2015/1832, 10/6/2015).
20. BMMYK tarafından başvurucunun güvenli üçüncü ülke olarak
değerlendirilen Amerika Birleşik Devletlerine (ABD)
yerleştirilmesine karar verilmiştir. Bu gelişme sonrasında başvurucu 23/11/2016
tarihli dilekçesiyle bireysel başvurusundan feragat etmiştir.
21. Başvurucu; anılan dilekçesinde Türkiye'den ayrılmak üzere
Adıyaman Göç İdaresine başvuru yaptığını, ABD'ye gidiş uçak biletinin
alındığını, çıkış işlemlerinin tamamlanabilmesi ve ülkeden ayrılabilmesi
amacıyla başvurusundan feragat ettiğini belirtmiştir.
IV. İNCELEME VE GEREKÇE
22. Mahkemenin 2/2/2017 tarihinde yapmış olduğu toplantıda
başvuru incelenip gereği düşünüldü:
A. Başvurucunun İddiaları
23. Başvurucu, sınır dışı edilmesi hâlinde ülkesi İran'da yaşamı
ile maddi ve manevi varlığının tehlikeye düşebileceğini belirterek yaşam
hakkının, işkence ve kötü muamele yasağının ve adil yargılanma hakkının ihlal
edileceğini ileri sürmüş; adli yardım, kamuya açık belgelerde kimliğinin gizli
tutulması ve sınır dışı işleminin yürütmesinin tedbiren
durdurulması taleplerinde bulunmuştur.
B. Değerlendirme
24. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin
Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un “Kararlar” kenar başlıklı 50. maddesinin (5) numaralı fıkrası
şöyledir:
“Davadan
feragat hâlinde, düşme kararı verilir.”
25. İçtüzük'ün “Düşme kararı” başlıklı 80. maddesinin (1)
ve (2) numaralı fıkraları şöyledir:
“(1) Bölümler ya da
komisyonlarca yargılamanın her aşamasında aşağıdaki hallerde düşme kararı
verilebilir:
a) Başvurucunun davadan açıkça feragat etmesi
…
(2) Bölümler ya da Komisyonlar; yukarıdaki
fıkrada belirtilen nitelikteki bir başvuruyu, Anayasanın uygulanması ve
yorumlanması veya temel hakların kapsamının ve sınırlarının belirlenmesi ya da
insan haklarına saygının gerekli kıldığı hâllerde incelemeye devam edebilir."
26. Başvuru konusu olayda başvurucunun sınır dışı edilmesi
hâlinde yaşamı ile maddi ve manevi bütünlüğünün tehlikeye düşeceği ileri
sürülmüştür. Anayasa Mahkemesi tarafından başvurunun değerlendirme sürecinde
sınır dışı işleminin gerçekleştirilmesi telafisi imkânsız sonuçlara neden
olabileceğinden başvurunun esası hakkında bir karar verilene kadar sınır dışı
işleminin tedbiren durdurulmasına karar verilmiştir
(bkz. § 6).
27. Başvurucu 23/11/2016 tarihinde Anayasa Mahkemesine yaptığı
bireysel başvurudan feragat etmiş (bkz. § 19) ve Türkiye'den kendi rızasıyla
ayrılarak BMMYK tarafından yerleştirilmesine karar verilen ABD'ye gideceğini
belirtmiştir (bkz. § 20). Başvurucunun BMMYK tarafından güvenli üçüncü ülke
olarak değerlendirilen ABD'ye yerleştiriliyor olması karşısında başvuruya konu
sınır dışı kararının uygulanma ihtimali ortadan kalkmıştır. Somut olayda
başvurudan feragat edilmesine rağmen başvurunun incelenmesine devam edilmesini
gerektiren bir husus da bulunmamaktadır.
28. Açıklanan nedenlerle başvurucunun başvurudan feragat ettiği
anlaşıldığından başvurunun kabul edilebilirlik şartları yönünden
incelenmeksizin feragat nedeniyle
düşmesine karar verilmesi gerekir.
V.HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle,
A. Başvurucunun kamuya açık belgelerde kimliğinin gizli
tutulması talebinin KABULÜNE,
B. Başvurunun bireysel başvurudan feragat nedeniyle DÜŞMESİNE,
C. Tedbir kararının SONLANDIRILMASINA,
D. Yargılama giderlerinin tahsilinin başvurucunun mağduriyetine
neden olacağı anlaşılmakla 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri
Kanunu’nun 339. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca başvurucunun yargılama
giderlerini ödemekten tamamen MUAF TUTULMASINA,
E. Kararın bir örneğinin İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel
Müdürlüğüne GÖNDERİLMESİNE 2/2/2017 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.