GİZLİLİK TALEBİ KABUL

I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, yurt dışı sürekli göreve atanmama işlemine ilişkin olarak açılan davada suç isnadı niteliğinde ifadeler kullanılması nedeniyle masumiyet karinesinin; keyfî karar verilmesi nedeniyle de adil yargılanma hakkının ihlal edildiği iddialarına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 17/12/2015 tarihinde yapılmıştır.

3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.

4. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

5. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle olaylar özetle şöyledir:

6. Başvurucu Türk Silahlı Kuvvetlerinde (TSK) astsubay olarak görev yapmaktadır.

7. Genelkurmay Başkanlığı tarafından yurt dışı sürekli görev kadrolarının 17/1/2014 tarihinde ilan edilmesi üzerine başvurucu, görevlendirme için talepte bulunmuştur.

8. Başvurucu, yurt dışı sürekli görev kadrolarına seçilen personel listesinin ilan edilmesi ile göreve seçilmediğini öğrenmiş ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi (AYİM) nezdinde iptal davası açmıştır. Başvurucu, dava dilekçesinde kendisinin kabul koşulları bağlamında diğer adaylara nazaran öncelikli ve birinci sırada olduğunu, kendisi ve eşiyle ilgili iddiaların asılsız olduğunu belirmiştir.

9. AYİM Üçüncü Dairesi (Mahkeme) 30/5/2015 tarihli kararıyla davayı reddetmiştir. Ret gerekçesinde, kamu hizmetinin kamu yararına uygun olacak şekilde yürütülmesinin esas olduğu vurgulandıktan sonra yurt dışı görev için aday olanların temsil yeteneğine esas olmak üzere kişisel, ailevi ve mesleki özelliklerinin mevzuattaki kriterlere göre değerlendirilmesi bakımından idarenin takdir hakkı bulunduğunun altı çizilmiştir. Bununla birlikte yurt dışı sürekli göreve seçilecek personelin TSK'yı temsil yeteneğine sahip olması ve kendisi ile eşi hakkında menfi hüküm, ceza ve mahkûmiyet kararı gibi herhangi bir kötü hâlin bulunmaması gerektiğine işaret edilmiştir. Ayrıca kararda, başvurucunun eşinin bölücü terör örgütü mensupları ile ilişkide olduğuna dair istihbarat kayıtları nedeniyle temsil yeteneğine sahip olmadığı vurgulanarak idarenin takdir yetkisini kişi ve kamu yararı dengesi gözeterek objektif kıstaslara uygun olarak kullandığı belirtilmiştir.

10. Başvurucunun karar düzeltilmesi istemi aynı Dairenin 12/11/2015 tarihli kararıyla reddedilmiştir.

11. Nihai karar başvurucuya 26/11/2015 tarihinde tebliğ edilmiştir.

12. Başvurucu 17/12/2015 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

IV. İLGİLİ HUKUK

13. 10/8/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silâhlı Kuvvetleri Personel Kanunu'nun "Atamalarda dikkate alınacak hususlar" kenar başlıklı 118. maddesi şöyledir:

"Subayların ve astsubayların atanma ve yer değiştirmeleri, hizmetin aksatılmadan yürütülmesi esasına bağlı olarak; memleketin ekonomik, sosyal, iklim ve ulaştırma durumları ile kültür ve sağlık durumları ve bunlara benzer yer ve bölge şartları gözönüne alınarak tespit edilecek bölgelere ve garnizonlara aşağıdaki esaslar da dikkat nazara alınarak sıra ile yapılır:

a) Meslek programları, meslek içi eğitim esasları ve kadro ihtiyacı,

b) Sağlık durumu,

c) İdari, asayiş ve zaruri sebepler,

d) İstekli bulunduğu yerler"

14. 926 sayılı Kanun'un 119. maddesi şöyledir:

"Yukardaki maddede yazılı esaslar dahilinde bölge ve garnizonların tespiti, bölgelerin ve garnizonların değişen şartlara göre yeniden tesbiti, buralarda kalma süreleri, atanma ve yer değiştirmelerde dikkate alınacak sair hususlar Milli Savunma ve İçişleri Bakanlıklarınca hazırlanacak yönetmelik ile tespit edilir."

15. 18/12/2005 tarihli ve 26027 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliği'nin 28. maddesinin birinci fıkrası şöyledir:

"Askerî ataşeliklere ve milletlerarası anlaşmalara göre yurt dışında açılmış kadrolara atanacak personelin seçimleri özel yönergelere göre yapılır. Buralarda geçen hizmet süreleri 1 inci derece garnizon hizmet sürelerinden sayılır."

16. Yurt Dışı Sürekli Görevler Yönergesi'nin 5. maddesinin ilgili kısmı şöyledir:

"Temsil yeteneğine sahip olmak, seçilmek için temel esastır."

"Temsil yeteneği aileyi de kapsar."

"Personelin temsil yeteneği olup olmadığının tespiti emsalleri arasında temayüz edip etmediğine, sicil notu ortalamasına, özlük dosyasında olumsuz bir niteliğinin bulunup bulunmadığına ve eşiyle birlikte hakkında tanzim edilen EK-B nitelik belgesinde haklarında olumsuz bir kanaatin olup olmadığına bakılır."

V. İNCELEME VE GEREKÇE

17. Mahkemenin 11/12/2018 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Masumiyet Karinesinin İhlal Edildiğine İlişkin İddia

1. Başvurucunun İddiaları

18. Başvurucu; yurt dışı göreve seçilmemesinin eşi hakkındaki imzasız bir ihbar mektubuna ve soyut istihbarat bilgilerine dayandığını, bu belgelerde kendisi aleyhine terör örgütü sempatizanı olduğu ve eşiyle örgüt bağlantısı sonucu evlendiği, eşinin bölücü terör örgütü mensupları ile ilişkisi olduğu yönünde ithamda bulunulduğunu belirtmiştir. Başvurucu bu iddialar konusunda ilgili birimler tarafından yapılan somut bir tespit ve araştırma bulunmadığını, kendisi ve eşiyle ilgili iddiaların temelsiz olduğunu ifade ederek masumiyet karinesinin ihlal edildiğini ileri sürmektedir.

2. Değerlendirme

19. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 48. maddesinin (2) numaralı fıkrasında açıkça dayanaktan yoksun başvuruların Anayasa Mahkemesince kabul edilemezliğine karar verilebileceği belirtilmiştir. Bu bağlamda başvurucunun ihlal iddialarını kanıtlayamadığı, temel haklara yönelik bir müdahalenin olmadığı veya müdahalenin meşruluğunun açık olduğu başvurular ile karmaşık veya zorlama şikâyetlerden ibaret başvurular açıkça dayanaktan yoksun kabul edilebilir (Hikmet Balabanoğlu, B. No: 2012/1334, 17/9/2013, § 24).

20. Masumiyet karinesi, kişinin suç işlediğine dair kesinleşmiş bir yargı kararı olmadan suçlu olarak kabul edilmemesini güvence altına alır. Bunun sonucu olarak kişinin masumiyeti asıl olduğundan suçluluğu ispat külfeti iddia makamına ait olup kimseye suçsuzluğunu ispat mükellefiyeti yüklenemez. Ayrıca hiç kimse, suçluluğu hükmen sabit oluncaya kadar yargılama makamları ve kamu otoriteleri tarafından suçlu olarak nitelendirilemez ve suçlu muamelesine tabi tutulamaz (Kürşat Eyol, B. No: 2012/665, 13/6/2013, § 26).

21. Masumiyet karinesinin ihlal edilip edilmediği değerlendirilirken özellikle hukuk ve idari yargılama bakımından üzerinde durulması gereken önemli hususlardan biri, yargılamayı yapan makamın ilgili kişiye suç isnat edip etmediğidir (Y.A., B. No: 2014/6454, 18/7/2018, § 16).

22. Somut olayda Mahkeme tarafından başvurucuya ya da eşine yönelik bir suç ya da fiil isnadında bulunulmadığı açıktır. Mahkeme, başvurucunun eşinin terör örgütü mensupları ile ilişkisi olduğuna dair istihbarat kayıtlarının bulunduğu yönünde idare tarafından bildirim yapıldığını belirtmekle yetinmiş ve herhangi bir suçun varlığına yönelik bir değerlendirme de yapmamıştır. Kararda istihbari bilgiden bahsedilmesi ise suçun varlığına yönelik kabule imkân vermemektedir. Bu kapsamda Mahkeme karar gerekçesinden de uyuşmazlık konusu görevin gerektirdiği nitelikler ve başvurucunun durumu dosya kapsamına göre değerlendirilmek suretiyle idari işlemin hukuka uygun olduğunun tespit edildiği anlaşıldığından masumiyet karinesinin ihlal edilmediğinin açık olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

23. Açıklanan gerekçelerle başvurunun bu kısmının, diğer kabul edilebilirlik şartları yönünden incelenmeksizin açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

B. Diğer İhlal İddiaları

1. Başvurucunun İddiaları

24. Başvurucu; iftira niteliğinde bilgiler içeren mektup ve temelsiz istihbarat bilgilerinin Mahkeme kararına dayanak oluşturduğunu, lehine olan tanık ifadelerinin gözetilmediğini belirtmiştir. Başvurucu,savunmasında ve duruşmada hakkındaki iddiaların yalan olduğunu kanıtlamasına rağmen somut bir delile dayanmayan Mahkemenin hatalı ve keyfî bir karar verdiğini vurgulayarak hukuk devleti ilkesinin ve adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmektedir. Başvurucu, kamu açık belgelerde kimliğinin gizli tutulmasını talep etmiştir.

2. Değerlendirme

25. Anayasa Mahkemesi, olayların başvurucu tarafından yapılan hukuki nitelendirmesi ile bağlı olmayıp olay ve olguların hukuki tavsifini kendisi takdir eder (Tahir Canan, B. No: 2012/969, 18/9/2013, § 16). Başvurucunun iddiaları dikkate alındığında şikâyetin karar sonucuna yönelik olduğu anlaşıldığından incelemenin bu kapsamda yapılması uygun görülmüştür.

26. Anayasa’nın 148. maddesinin dördüncü fıkrasında kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlara ilişkin şikâyetlerin bireysel başvuruda incelenemeyeceği belirtilmiştir. Bu kapsamda ilke olarak mahkemeler önünde dava konusu yapılmış maddi olay ve olguların kanıtlanması, delillerin değerlendirilmesi, hukuk kurallarının yorumlanması ve uygulanması ile uyuşmazlıkla ilgili varılan sonucun adil olup olmaması bireysel başvuru konusu olamaz. Ancak bireysel başvuru kapsamındaki hak ve özgürlüklere müdahale teşkil eden, bariz takdir hatası veya açık bir keyfîlik içeren tespit ve sonuçlar bu kapsamda değildir (Ahmet Sağlam, B. No: 2013/3351, 18/9/2013, § 42).

27. Somut olayda iddia, savunma ve tüm dosya kapsamı incelenerek ilgili kısımları yukarıda belirtilen (bkz. § 9) gerekçe ile hüküm kurulmuştur.

28. Mevzuatın, somut olayın ve delillerin yorumlanması, yukarıda anılan ilkeler uyarınca uyuşmazlığı çözmekle görevli Mahkemenin takdirinde olup bireysel başvuruda değerlendirmeye konu edilemez.

29. Bu hâle göre başvurucu tarafından ileri sürülen iddialar, delillerin değerlendirilmesi ve hukuk kurallarının yorumlanmasına ilişkin olup kararda bariz takdir hatası veya açık bir keyfîlik oluşturan bir durumun da bulunmadığı dikkate alındığında ihlal iddialarının kanun yolu şikâyeti niteliğinde olduğu anlaşılmaktadır.

30. Açıklanan gerekçelerle başvurunun bu kısmının da diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

VI. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Başvurucunun gizlilik talebinin kabulüne ve kimlik bilgilerinin kamuya açık belgelerde GİZLİ TUTULMASINA,

B. 1. Masumiyet karinesinin ihlal edildiğine ilişkin iddianın açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

2. Diğer ihlal iddialarının açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

C. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA, 11/12/2018 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.