I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru; başvurucunun yeterli delil olmaksızın ve hatalı birtakım değerlendirmelerle terör örgütüne üye olma suçundan cezalandırılmasının hakkaniyete uygun yargılanma hakkını, duruşmada bizzat hazır edilmeksizin ses ve görüntü aktarımı suretiyle duruşmaya katılımının sağlanmasının da duruşmada hazır bulunma hakkını ihlal ettiği iddialarına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 12/7/2017 tarihinde yapılmıştır.

3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.

4. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

5. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına (Bakanlık) gönderilmiştir. Bakanlık görüşünü bildirmiştir.

6. Başvurucu, Bakanlık görüşüne karşı beyanda bulunmamıştır.

III. OLAY VE OLGULAR

7. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ilgili olaylar özetle şöyledir:

8. Başvurucu 1978 doğumlu olup olayların meydana geldiği tarihte Tunceli'nin Pertek ilçesinde ikamet etmektedir.

9. Başvurucu; TKP/ML-TİKKO terör örgütüne üye olma suçundan 31/7/2013 tarihinde gözaltına alınmış ve 1/8/2013 tarihinde tutuklanmıştır. Malatya Cumhuriyet Başsavcılığı (TMK 10. madde ile görevli) 4/11/2013 tarihinde başvurucunun terör örgütü propagandası yapma ve terör örgütüne üye olma suçlarından cezalandırılması istemiyle iddianame düzenlemiştir.

10. Tunceli Ağır Ceza Mahkemesi (Mahkeme) 4/2/2015 tarihinde başvurucunun terör örgütüne üye olma suçundan 6 yıl 3 ay hapis cezasıyla mahkûmiyetine, farklı tarihlerde işlediği terör örgütü propagandası yapma suçlarından ise ayrı ayrı hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar vermiştir.

11. Mahkeme, gerekçeli kararında ayrıntılı biçimde başvurucunun on dokuz ayrı eylemine, söz konusu eylemler kapsamında katıldığı toplantıların niteliğine, toplantılarda atılan sloganlara, iletişim tespit kayıtlarına, kamera görüntüleri üzerinde yapılan bilirkişi incelemesine, başvurucunun ikametgâhında ele geçirilen muhtelif eşyalara ve dijital doküman içeriklerine yer vermiştir. Mahkeme bahse konu deliller kapsamında başvurucunun eylemlerinin -süreklilik ve çeşitlilik arz ettiği, niteliği ve yoğunluğu da gözönünde bulundurulduğunda- terör örgütüyle organik bağının bulunduğu ve örgüt sempatizanlığı boyutunu aşıp örgüt üyeliği boyutuna ulaştığı sonucuna ulaşmıştır.

12. Başvurucu hakkında terör örgütü üyesi olma suçundan verilen hüküm temyiz edilmiş, Yargıtay 16. Ceza Dairesinin 17/4/2017 tarihli kararıyla onanmıştır.

13. Başvurucu, Yargıtay ilamından 13/6/2017 tarihinde haberdar olduğunu belirtmiştir.

14. Başvurucu 12/7/2017 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

15. Mahkemenin 9/9/2020 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Duruşmada Hazır Bulunma Hakkının İhlal Edildiğine İlişkin İddia

1. Başvurucunun İddiaları ve Bakanlık Görüşü

16. Başvurucu; yargılama sırasında savunmasının Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi (SEGBİS) ile alındığını, kendisine mahkeme salonunda savunma hakkının tanınmadığını, bu konudaki itirazlarının da dikkate alınmadığını, böylelikle ceza yargılamasında yüz yüzelik ve doğrudanlık ilkelerine aykırı davranılarak adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

17. Bakanlık görüşünde; SEGBİS ile ilgili mevzuat ve teknik konular hakkında açıklamalar yapılmış, SEGBİS ile ifadesi alınanların duruşma salonundakileri görebilme ve söylenenleri duyabilme imkânı bulunduğu, yargılama makamının ve duruşmada hazır bulunan diğer kişilerin de aynı şekilde ifade alma, beyanda bulunma ve soru yöneltme gibi yargısal işlemleri karşılıklı olarak gerçekleştirebilme imkânına sahip oldukları, başka bir ifadeyle SEGBİS'in içerdiği bu özellikler sayesinde yargılamanın unsurlarından biri olan yüz yüzelik ilkesinin gerçekleştiği belirtilmiştir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) ve Anayasa Mahkemesinin çeşitli kararlarına da değinilen görüş yazısında ayrıca somut olayda başvurucunun savunmasının SEGBİS aracılığı ile alınmadığı, yargılamayı yapan mahkeme önünde ve avukatının katılımıyla savunma yaptığı belirtilmiştir.

2. Değerlendirme

18. Anayasa’nın “Hak arama hürriyeti” kenar başlıklı 36. maddesinin birinci fıkrası şöyledir:

 “Herkes, meşru vasıta ve yollardan faydalanmak suretiyle yargı mercileri önünde davacı veya davalı olarak iddia ve savunma ile adil yargılanma hakkına sahiptir.”

19. Anayasa Mahkemesi, olayların başvurucu tarafından yapılan hukuki nitelendirmesi ile bağlı olmayıp olay ve olguların hukuki tavsifini kendisi takdir eder (Tahir Canan, B. No: 2012/969, 18/9/2013, § 16). Başvurucunun iddiaları adil yargılanma hakkı kapsamındaki duruşmada hazır bulunma hakkı yönünden incelenmiştir.

20. Bireysel başvurunun ikincil niteliğinin bir sonucu olarak olağan kanun yollarında ve mahkemeler önünde ileri sürülmeyen iddialar ile bu mahkemelere sunulmayan bilgi ve belgeler bireysel başvuru konusu edilemez (Bayram Gök, B. No: 2012/946, 26/3/2013, § 20).

21. Somut olayda başvurucunun ihlale neden olduğunu ileri sürdüğü iddiaları temyiz yolunda ileri sürmediği ve böylece başvuru yollarını usulüne uygun tüketmediği anlaşılmaktadır.

22. Açıklanan gerekçelerle başvurunun bu kısmının başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

B. Hakkaniyete Uygun Yargılanma Hakkının İhlal Edildiğine İlişkin İddia

1. Başvurucunun İddiaları ve Bakanlık Görüşü

23. Başvurucu; katıldığı bazı etkinlikler dışında bir delil bulunmadığı hâlde terör örgütüne üye olma suçundan cezalandırıldığını, telefon görüşmelerinin hatalı değerlendirildiğini ve etkinliklerdeki sloganların kendisi tarafından atıldığını gösterir ses veya görüntü kaydı bulunmadığını başvuru formunda adil yargılanma hakkı başlığı altında iddia etmiştir. Başvurucu ayrıca terör örgütüne üye olma suçu bakımından Yargıtay kararlarında belirtilen ölçütlerin mevcut olayda bulunmadığını, benzer durumda olan bir sanık hakkında beraat kararı verilmesine rağmen kendisinin mahkûm edildiğini, lehine olan delillerin toplanmadığını ve suç oluşturmayan eylemleri hakkında koşulları oluşmadığı hâlde iletişiminin tespitine karar verildiğini belirterek hakkaniyete uygun yargılanma hakkının ihlal edildiğini iddia etmiştir.

24. Bakanlık görüşünde; başvuru formuna göre başvurucunun aleyhinde delil olarak kabul edilen şikâyete konu delillerin hangi nedenlerle hukuka aykırı olduğu hususunda bir açıklama yapmadığı belirtilmiştir. Ayrıca Bakanlık görüşünde; başvurucunun duruşmalara etkin bir şekilde katıldığı, savunmalarını ayrıntılı bir şekilde yaptığı ve tüm bu duruşmalar süresince avukat yardımından yararlandığı, tanık delili dâhil aleyhine olan tüm iddialara yönelik beyanlarını sunduğu, bir kısım duruşmalara ise kendi talebi üzerine katılmadığı ifade edilmiştir. Görüş yazısında; başvurucunun yargılamanın diğer taraflarına nazaran dezavantajlı bir konuma düşürüldüğü yönünde bir veri mevcut olmadığı gibi başvurucunun da bu yönde bir iddiasının olmadığı, bu suretle de adil yargılanma hakkının gerektirdiği bütün güvencelerden yararlanmış olduğu ifade edilmiştir.

2. Değerlendirme

25. Anayasa Mahkemesi, olayların başvurucu tarafından yapılan hukuki nitelendirmesi ile bağlı olmayıp olay ve olguların hukuki tavsifini kendisi takdir eder (Tahir Canan, § 16). Başvurucu; toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı veya ifade özgürlüğü kapsamında kalan eylemlerinin delil olarak kullanılmasının bu hak ve özgürlüklerini ihlal ettiğini değil fakat bu toplantılar dışında herhangi bir delil olmaksızın ve söz konusu toplantılarda söylenen sözlerin kendisi tarafından söylendiğini gösteren delil bulunmaksızın cezalandırılmasından şikâyet etmektedir. Diğer bir deyişle başvurucu, yukarıdaki tüm şikâyetlerinde yargılamadaki delil durumuna ve bunların mahkemece değerlendirilme şekillerine itiraz etmektedir. Bu nedenle başvurucunun tüm şikayetleri hakkaniyete uygun yargılanma hakkı kapsamında incelenecektir.

26. Anayasa’nın 148. maddesinin dördüncü fıkrasında, kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlara ilişkin şikâyetlerin bireysel başvuruda incelenemeyeceği belirtilmiştir. Bu kapsamda ilke olarak mahkemeler önünde dava konusu yapılmış maddi olay ve olguların kanıtlanması, delillerin değerlendirilmesi, hukuk kurallarının yorumlanması ve uygulanması ile uyuşmazlıkla ilgili varılan sonucun adil olup olmaması bireysel başvuru konusu olamaz. Ancak bireysel başvuru kapsamındaki hak ve özgürlüklere müdahale teşkil eden, bariz takdir hatası veya açık bir keyfîlik içeren tespit ve sonuçlar bu kapsamda değildir (Ahmet Sağlam, B. No: 2013/3351, 18/9/2013, § 42).

27. Başvurucu tarafından ileri sürülen iddialar, derece mahkemesince delillerin değerlendirilmesine ve hukuk kurallarının yorumlanmasına ilişkin olup gerekçeli kararda yer verilen hukuki tespitler ve dayanaklar gözönünde bulundurulduğunda (bkz. § 11) mahkeme kararında bariz takdir hatası veya açık bir keyfîlik oluşturan bir durumun bulunmadığı ve söz konusu ihlal iddialarının kanun yolu şikâyeti niteliğinde olduğu anlaşılmaktadır.

28. Açıklanan gerekçelerle başvurunun bu kısmının da diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. 1. Duruşmada hazır bulunma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

2. Hakkaniyete uygun yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 9/9/2020 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.