I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru; öldürülme veya kötü muameleye maruz kalma riski bulunan ülkeye sınır dışı etme kararı alınması nedeniyle yaşam hakkı ile kötü muamele yasağının, temyiz yolu açık olarak verilen karara karşı yapılan temyiz isteminin incelenmeksizin reddi nedeniyle mahkemeye erişim hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 5/9/2017 tarihinde yapılmıştır.

3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.

4. Birinci Bölüm Birinci Komisyonunca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

5. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ilgili olaylar özetle şöyledir:

6. Başvurucu, Irak vatandaşıdır.

7. Başvurucu, 2014 yılında ailesiyle birlikte yasal yollardan Türkiye'ye giriş yapmıştır.

8. Başvurucu uluslararası koruma başvurusunda bulunmuş; uluslararası koruma başvurusu sahibi olarak Karaman'da mecburi ikamete tabi tutulmuştur. Başvurucunun yasal süresi içinde Karaman'a giderek müracaatta bulunmaması üzerine 13/11/2015 tarihinde uluslararası koruma başvurusunun geri çekilmiş sayılmasına karar verilmiş, başvurucu hakkında sınır dışı kararı alınmıştır.

9. Başvurucu, sınır dışı kararına karşı Konya 1. İdare Mahkemesinde dava açmıştır. Anılan davada 11/2/2016 tarihinde dilekçe ret kararı verilmiştir. 25/3/2016 tarihinde davanın yenilenmesine ilişkin başvurunun otuz günlük süre geçtikten sonra yapılmış olduğu gerekçesiyle temyiz yolu açık olmak üzere davanın süre aşımı yönünden reddine karar verilmiştir. Başvurucu anılan karara karşı yaptığı temyiz istemi kararın kesin nitelikte olduğu gerekçesiyle incelenmeksizin 15/3/2017 tarihinde reddedilmiştir.

10. İdare mahkemesince verilen kararın kesin nitelikte olması nedeniyle hukuken inceleme imkânı bulunmadığı gerekçesiyle temyiz isteminin incelenmeksizin reddine karar verildiği ve sınır dışı kararının kesinleştiği hususu 6/6/2017 tarihinde tercüman eşliğinde başvurucuya bildirilmiş ve başvurucunun anladığını beyan etmesi üzerine tebligat belgesi tanzim edilerek imzalatılmıştır.

11. Başvurucu 5/9/2017 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuş, tebliğ edilen evrakın hukuki sonuçlarını anlayamadığını belirterek süre yönünden mazeret bildiriminde bulunmuştur.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

12. Mahkemenin 28/1/2021 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Adli Yardım Talebi Yönünden

13. Anayasa Mahkemesinin Mehmet Şerif Ay (B. No: 2012/1181, 17/9/2013) kararında belirtilen ilkeler dikkate alınarak geçimini önemli ölçüde güçleştirmeksizin yargılama giderlerini ödeme gücünden yoksun olduğu anlaşılan başvurucunun açıkça dayanaktan yoksun olmayan adli yardım talebinin kabulüne karar verilmesi gerekir.

B. Kabul Edilebilirlik Yönünden

14. Başvurucu; Irak'ta yaşadıkları sırada Hristiyanlık dinine mensup oldukları için IŞİD tarafından ülkeyi terk etmeleri ve din değiştirmeleri yönünde tehdit edildiklerini, bu nedenle ülkelerini terk ettiklerini, ülkelerine geri gönderilmeleri hâlinde yaşamlarının tehlikeye gireceğini ve kötü muameleye maruz kalabileceklerini ileri sürmüştür. Başvurucu bunun yanı sıra temyiz yolu açık olarak verilen karara karşı yaptığı temyiz isteminin esastan incelenmemesi nedeniyle mahkemeye erişim hakkının ihlal edildiğini de belirtmiştir.

15. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 47. maddesinin (5) numaralı fıkrası ile Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün (İçtüzük) 64. maddesinin (1) numaralı fıkrası gereği bireysel başvurunun başvuru yollarının tüketildiği, başvuru yolu öngörülmemiş ise ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren otuz gün içinde yapılması gerekir.

16. Bununla beraber İçtüzük’ün 64. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca mücbir sebep veya ağır hastalık gibi haklı mazeret nedeniyle otuz gün içinde başvuru yapılamadığı takdirde bu durumu delillendiren belgeler ile birlikte mazeretin kalktığı tarihten itibaren on beş gün içinde de bireysel başvuru yapma imkânı bulunmaktadır.

17. Anayasa Mahkemesi, 6216 sayılı Kanun'un 47. maddesinin (5) numaralı fıkrası ile İçtüzük'ün 64. maddesinin (2) numaralı fıkrası gereği mücbir sebep veya ağır hastalık gibi haklı mazeret hâllerinin olup olmadığını olayın özelliklerini dikkate alarak değerlendirmektedir (Yasin Yaman, B. No: 2012/1075, 12/2/2013, § 21).

18. Somut olayda, nihai kararın 6/6/2017 tarihinde tercüman eşliğinde başvurucuya bildirildiği sabittir. Başvurucu bu kararın hukuki sonuçlarını anlayamadığı gerekçesiyle süresinde başvuru yapamadığını ileri sürmekte ise de anılan hususun haklı mazeret olarak değerlendirilmesi mümkün değildir. Başvuru tebliğ tarihinden itibaren otuz günlük süre geçtikten sonra 5/9/2017 tarihinde yapılmıştır.

19. Açıklanan gerekçelerle başvurunun diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin süre aşımı nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Adli yardım talebinin KABULÜNE,

B. Başvurunun süre aşımı nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

C. Sınır dışı etme işlemine ilişkin tedbir kararının SONLANDIRILMASINA,

D. Kararın bir örneğinin İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğüne GÖNDERİLMESİNE,

E. 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 339. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca tahsil edilmesi mağduriyetine neden olacağından adli yardım talebi kabul edilen başvurucunun yargılama giderlerini ödemekten TAMAMEN MUAF TUTULMASINA 28/1/2021 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.