I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, bir sosyal güvenlik ödemesinin değer kaybına uğratılarak ödenmesi nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 12/12/2017 tarihinde yapılmıştır.

3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.

4. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

5. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle olaylar özetle şöyledir:

6. Başvurucuların murisi 1967-1988 yılları arasında Emekli Sandığına tabi memur olarak görev yapmış, bu tarihten sonra özel sektörde Sosyal Sigortalar Kurumuna (SSK) tabi olarak çalışmış ve SSK tarafından 1/8/1991 tarihi itibarıyla emekli olmuştur.

7. Anayasa Mahkemesi 5/2/2009 tarihli ve E.2005/40, K.2009/17 sayılı kararı ile 24/5/1983 tarihli ve 2829 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumlarına Tabi Olarak Geçen Hizmetlerin Birleştirilmesi Hakkında Kanun'un 12. maddesinde yer alan "Son defa T.C. Emekli Sandığına tabi görevlerden emekliye ayrılan ve" ibaresini, Anayasa'nın 2. ve 10. maddelerine aykırı olduğu gerekçesiyle iptal etmiştir. Bu karar 5/6/2009 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanmış olup 5/6/2010 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiştir.

8. Başvurucuların murisi 8/12/2011 tarihli dilekçesiyle Sosyal Güvenlik Kurumundan (SGK), Emekli Sandığına tabi olarak çalıştığı dönemler için emekli ikramiyesi ödenmesi talebinde bulunmuştur. SGK 11/1/2012 tarihli yazıyla talebi reddetmiştir.

A. Ankara 8. İdare Mahkemesindeki İlk Yargı Süreci

9. Başvurucuların murisi, SGK'nın işleminin iptali ve emekli ikramiyesinin ödenmesi talebiyle dava açmıştır.

10. Ankara 8. İdare Mahkemesi 30/11/2012 tarihinde davanın kabulü ile dava konusu işlemin iptaline, emekli aylığının bağlandığı tarihte yürürlükte bulunan katsayılar dikkate alınarak hesaplanacak emekli ikramiyesi tutarının idareye başvuru tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte başvurucular murisine ödenmesine karar vermiştir.

11. Taraflarca itiraz edilen karar, Ankara Bölge İdare Mahkemesi 4. Kurulu (Kurul) tarafından 21/4/2014 tarihinde onanmıştır.

B. Ankara 7. İdare Mahkemesindeki İkinci Yargı Süreci

12. Başvurucular, murisleri lehine sonuçlanan Mahkeme kararı üzerine SGK'dan emekli ikramiyesinin ödenmesi talebinde bulunmuştur. SGK, emekli aylığının bağlandığı 1988 yılındaki katsayıyı esas alarak 31,61 TL emekli ikramiyesi ile 4,14 TL yasal faizin başvuruculara ödenmesine karar vermiştir. Başvurucular anılan işleme itiraz etmişse de SGK 26/2/2015 tarihinde itirazı reddetmiştir.

13. Başvurucular, ikramiyenin güncel değerler üzerinden hesaplanması gerektiği iddiasıyla işlemin iptali talebiyle dava açmıştır.

14. Ankara 7. İdare Mahkemesi 6/11/2015 tarihinde davayı reddetmiştir. Mahkeme kararında ikramiyenin emeklilik tarihindeki katsayılar üzerinden ödeneceğine dair Kurul kararının kesinleşmiş olduğu ve güncel tutarlara göre ödeme yapılmasının kanuni bir dayanağının bulunmadığı gerekçesine yer verilmiştir.

15. Temyiz edilen karar, Kurul tarafından 12/5/2016 tarihinde onanmıştır. Karar düzeltme istemi de aynı Kurul tarafından 26/10/2017 tarihinde reddedilmiştir.

16. Nihai karar başvuruculara 17/11/2017 tarihinde tebliğ edilmiştir.

17. Başvurucular 12/12/2017 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

18. Mahkemenin 28/11/2019 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucuların İddiaları

19. Başvurucular, murislerinin yirmi bir yıllık çalışmasının karşılığı olarak 1988 yılındaki katsayılar üzerinden 2012 yılında hükmedilen 31,61 TL emekli ikramiyesi ve 4,14 TL faiz ödenmesi yönünde işlem tesis edilmesiyle alacağın enflasyon karşından değer kaybına uğratıldığını belirtilerek mülkiyet ve adil yargılanma haklarının ihlal edildiğini ileri sürmüşlerdir.

B. Değerlendirme

20. Anayasa Mahkemesi, olayların başvurucu tarafından yapılan hukuki nitelendirmesi ile bağlı olmayıp olay ve olguların hukuki tavsifini kendisi takdir eder (Tahir Canan, B. No: 2012/969, 18/9/2013, § 16). Başvurucular adil yargılanma hakkının da ihlal edildiğini ileri sürmüşse de şikâyetlerinin özünün emekli aylığının bağlandığı tarihteki katsayılar üzerinden belirlenen ikramiyenin aradan geçen zaman içinde uğramış olduğu değer kaybının karşılanmamasına yönelik olduğudikkate alındığında ihlal iddialarının mülkiyet hakkı kapsamında incelenmesi uygun görülmüştür.

21. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 47. maddesinin (5) numaralı fıkrası ile Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün (İçtüzük) 64. maddesinin (1) numaralı fıkrası gereği bireysel başvurunun başvuru yollarının tüketildiği, başvuru yolu öngörülmemiş ise ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren otuz gün içinde yapılması gerekir.

22. Başvuruya konu somut olayda başvurucuların murisi, SGK'dan Emekli Sandığına tabi olarak geçen hizmeti karşılığında emekli ikramiyesi ödenmesi isteğinde bulunmuş ve bu isteğin reddine karar verilmesi üzerine işlemin iptali talebiyle dava açmıştır. Ankara 8. İdare Mahkemesinin 30/11/2012 tarihli davanın kabulüne dair kararı, 21/4/2014 tarihli Kurul kararı ile onanmıştır. Kesinleşen bu karar gereğince başvurucuların murisine 31,61 TL emekli ikramiyesi ve 4,14 TL faiz ödenmesine ilişkin yeni bir işlem tesis etmiştir.

23. Anayasa Mahkemesi daha önce Ferda Yeşiltepe ([GK], B. No: 2014/7621, 25/7/2017) kararında, bir sosyal güvenlik alacağının değer kaybına uğratıldığı yönündeki şikâyeti mülkiyet hakkı kapsamında esas bakımından incelemiştir. Ancak söz konusu başvuruda başvurucunun, değer kaybına yönelik iddiasını derece mahkemeleri önünde dile getirdiği ve olağan kanun yollarını da yöntemince tükettikten sonra bireysel başvuruda bulunduğu tespit edilerek başvuru kabul edilebilir bulunmuştur.

24. Bireysel başvuruya konu olayda başvurucular, her ne kadar emekli ikramiyesi alacağının emekli olduğu 1988 yılı katsayılarına göre ödendiğini belirterek bu alacağının enflasyon karşısında değer kaybına uğramasını şikâyet etmekte ise de emekli ikramiyesi ödenmesi talebi, Ankara 8. İdare Mahkemesince kabul edilmiştir. Söz konusu mahkeme kararında ikramiyenin emekli olunan tarihteki katsayılar üzerinden ödeneceği kararlaştırılmıştır. Başvurucular, emekli ikramiyesinin aylık bağlama tarihindeki katsayılar üzerinden ödenmesi yönündeki bu karara karşı yaptıkları itiraz da reddedilerek karar kesinleşmiştir. Ancak mahkeme kararı uyarınca yapılan hesaplama sonucu tespit edilen rakam başvurucular tarafından tatmin edici bulunmadığından ikinci kez yargı yoluna müracaat edilmiş ve derece mahkemeleri de önceki mahkeme kararı uyarınca işlem yapıldığından davayı reddetmiştir.

25. Bu itibarla bireysel başvuruya konu olay Ferda Yeşiltepe kararına konu yargılama sürecinden farklı özellikler taşımaktadır. Şöyle ki ilk yargı sürecinde emekli ikramiyesinin aylık bağlama tarihindeki katsayılar esas alınarak ödenmesine ilişkin karar gereğince idare tarafından yapılan hesaplama sonucunda 31,61 TL emekli ikramiyesi ve 4,14 TL faiz ödenmesine ilişkin işleme karşı ikinci kez yargı yoluna gitmiş olup bu işlem üzerine değer kaybına yönelik iddiasını dile getirmesinin idari ve yargısal yolları canlandırmaya yönelik olduğu kabul edilmelidir. 6216 sayılı Kanun ve İçtüzük'ün hükümleri daha önce tamamlanmış olan bir sürece yönelik yeni bir başvuru hakkı imkânı tanımamaktadır (benzer yöndeki değerlendirmeler için bkz. Turhan Kanaoğlu, B. No: 2016/11436, 21/3/2019, § 25).

26. Bu durumda başvurucuların, emekli ikramiyesi alacağını enflasyon karşısında değer kaybına uğratan Kurulun 21/4/2014 tarihli onama kararını öğrendikleri tarihten itibaren otuz günlük başvuru süresi içinde bireysel başvuruda bulunmaları gereklidir. Başvurucular ise bu süre geçtikten sonra 12/12/2017 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuşlardır.

27. Açıklanan gerekçelerle başvurunun diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin süre aşımı nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Mülkiyet hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın süre aşımı nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucular üzerinde BIRAKILMASINA 28/11/2019 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.