I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, polis amirliğinde kamu görevlileri tarafından gerçekleştirildiği iddia edilen darp, tehdit ve hakaret olayına ilişkin soruşturmanın etkili yürütülmemesi nedeniyle kötü muamele yasağının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 28/12/2017 tarihinde yapılmıştır.

3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.

4. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

5. Bölüm Başkanı tarafından başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin birlikte yapılmasına karar verilmiştir.

6. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına (Bakanlık) gönderilmiştir. Bakanlık görüş bildirmemiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

7. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ve Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) aracılığıyla erişilen bilgi ve belgeler çerçevesinde olaylar özetle şöyledir:

A. Genel Bilgiler

8. Başvurucu, yanında bulunan kardeşi U.S. ile 11/4/2016 tarihinde kendi idaresindeki araçla Ankara Ostim Mahallesi'nde seyahat ettiği sırada yanına yaklaşan motosikletli iki polis tarafından durdurulmuştur.

9. Polis memurları başvurucudan şüphelenmiş, bu nedenle araçta arama ve kimlik kontrolü yapmak istemişlerdir.

10. Başvurucu ile polis memuru M.M. arasında bu sırada tartışma çıkmış, başvurucunun beyanına göre tartışma sırasında darp ve hakarete uğramış, ayrıca cep telefonu zarar görmüştür.

11. Yaşanan olay sonrasında başvurucu ve kardeşi polis memurları tarafından Motorize Ekipler Amirliğine götürülmüşlerdir. Başvurucunun kardeşi U.S. hakkında idari işlem yapıldıktan sonra başvurucu, hakkında adli muayene raporu alınmak üzere Ulus Devlet Hastanesine, daha sonra Solmaz Kılıçtepe Polis Merkezi Amirliğine götürülmüştür.

12. Başvurucu 12/4/2016 tarihinde Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına (Savcılık) müracaat ederek olayla ilgili şikâyetçi olmuştur.

B. Başvurucunun Şikâyetine İlişkin Soruşturma

13. Başvurucu, Savcılığa sunduğu şikâyet dilekçesinde 11/4/2016 tarihinde aracından indikten sonra polis memuru M.M. tarafından darp ve hakaret edildiğini, yüzüne biber gazı sıkıldığını, yere yatırılarak kelepçelendiğini, cep telefonunun kırıldığını, daha sonra polisler tarafından kardeşiyle birlikte araçlarına kelepçeli şekilde bindirildiklerini, aracı kendisini darbeden M.M.nin sürdüğünü ve Motorize Ekipler Amirliğine götürüldüklerini belirtmiştir. Başvurucu dilekçesinin devamında getirildiği Polis Amirliğinde sürekli hakarete uğradığını, yere yatırıldığını, yüzüne su döküldüğünü, yerde sürüklenip darbedildiğini, tehdit edildiğini, daha sonra tiyatro salonu gibi bir yere götürülerek burada kendisiyle alay edildiğini iddia etmiştir. Başvurucu üç saat boyunca Polis Amirliğinde tutulduğunu ileri sürmüştür.

14. Başvurucunun şikâyeti üzerine başlatılan soruşturmada başvurucu hakkında sağlık raporu aldırılmıştır. Ankara Adli Tıp Şube Müdürlüğü (ATK) tarafından muayene sonrasında hazırlanan 12/4/2016 tarihli raporda şu bulgulara yer verilmiştir:

"...Fizik muayenede: sol zigomatik bölgede 2x1 cmlik alanda ödem ve 0,5 cmlik lineer hiperimi, kafa üst solda hassasiyet, sol bilek bölgesinde hiperemi, sol el bileği iç yüzde 3x3 cmlik alanda ekimoz ve ödem, sağ el bileğinde kelepçeyle husulü mümkün lineer hiperemik alanlar, sol el sırtında 1 cmlik yüzeyel sıyrık, boyun bölgesinde ağrı, sağ diz kapağında 2x2 cmlik sol diz bölgesinde 1x1 cmlik hiperemik sıyrık alanları tespit edilmiş olup..."

15. Soruşturma kapsamında Savcılıkça başvurucu dışında polis memuru M.M. ve ekip arkadaşı E.D. şüpheli sıfatıyla, başvurucunun kardeşi U.S. ve olayı gören K.Ö. ise tanık sıfatıyla dinlenilmiştir. Şüpheli sıfatıyla dinlenen polisler suçlamaları kabul etmemiştir.

16. ATK tarafından hazırlanan 25/4/2016 tarihli kesin raporda başvurucuda meydana gelen yaralanmanın basit tıbbi müdahale ile giderilebilecek nitelikte olduğu değerlendirilmiştir.

17. Yapılan soruşturma sonunda 1/11/2016 tarihinde hazırlanan iddianameyle M.M.nin kasten yaralama ve mala zarar verme suçlarından cezalandırılması istemiyle hakkında kamu davası açılmıştır. İddianamede olay şu şekilde aktarılmıştır:

"Müşteki Mustafa SUNAR'ın, suç tarihinde sevk ve idaresinde bulunan 06 ... plakalı aracıyla, Ostim 1246 Sok. Uzayçağı Caddesi çıkışında seyir halindeyken Ankara Emniyet Müdürlüğü, Yunus Motorize Ekibinde görevli polis memurları tarafından durdurulduğu, müşteki ve yanında bulunan kardeşi [U.S.nin] araçtan inmelerinin istendiği, bu sırada müşteki ve polis memurları arasında tartışma yaşandığı, şüpheli polis memuru [M.M.nin] müştekiyi darp ettiği ve elinde bulunan cep telefonunu alarak yere atmak suretiyle zarar verdiği..."

18. Savcılık ayrıca başvurucunun Motorize Ekipler Amirliğine getirilmeden önce hakarete uğradığı, getirildikten sonra tehdit edildiği iddiaları hakkında 31/10/2016 tarihinde kovuşturmaya yer olmadığı kararı vermiştir.

19. Başvurucu 25/11/2016 tarihinde kovuşturmaya yer olmadığına dair karara itiraz etmiş, Motorize Ekipler Amirliğine götürülmelerine ilişkin sürecin dikkate alınmadığını ileri sürmüştür. Başvurucu, itirazın sonucuna ilişkin bir beyanda bulunmadığı gibi UYAP aracılığıyla yapılan sorgulamada da buna ilişkin bir karar görülmemiştir.

20. M.M. hakkında hazırlanan 1/11/2016 tarihli iddianame Ankara 7. Asliye Ceza Mahkemesi tarafından kabul edilmiş ve yargılama başlamıştır. 9/2/2017 tarihli ilk duruşmada tarafları dinleyen Mahkeme, başvurucunun tanıklarca desteklenen anlatımına göre eylemin işkence suçunu oluşturacağı gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiştir.

21. Sanık olarak yargılanan M.M. görevsizlik kararına itiraz etmiş, Ankara 14. Ağır Ceza Mahkemesi itirazı yerinde görerek görevsizlik kararını kaldırmıştır. Söz konusu kararda; Mahkemenin iddianamede yer alan fiil ve faille bağlı olduğu ancak bu konuda yargılama yapılabileceği, görevsizlik kararına dayanak oluşturan eylemlerin iddianamede gösterilmediği belirtilmiştir.

22. İtirazın kabulü üzerine Ankara 7. Asliye Ceza Mahkemesinde 12/7/2017 tarihinde yeniden duruşma başlamıştır. Bu duruşmaya başvurucu ve avukatı da katılmıştır. Başvurucu; görevsizlik kararının yerinde olduğunu, iddianamede yer almayan eylemler nedeniyle ek iddianame düzenlenmesi için Savcılığa bildirimde bulunulmasını istemiştir.

23. Başvurucunun talebi aynı duruşmada reddedilmiştir. Başvurucu duruşma sonrasında yazılı olarak aynı talebini yinelemiş fakat yargılama yapan Mahkeme 29/11/2017 tarihli duruşmada bir kez daha talebi reddetmiş ve aynı duruşmada hükmünü açıklamıştır. Buna göre M.M. kasten yaralama ve mala zarar verme suçlarından adli para cezası ile cezalandırılmıştır. Verilen karar kesindir.

24. Başvurucu 28/12/2017 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

IV. İLGİLİ HUKUK

25. 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun "Bir suçun işlendiğini öğrenen Cumhuriyet savcısının görevi" kenar başlıklı 160. maddesinin (1) numaralı fıkrası şöyledir:

"Cumhuriyet savcısı, ihbar veya başka bir suretle bir suçun işlendiği izlenimini veren bir hâli öğrenir öğrenmez kamu davasını açmaya yer olup olmadığına karar vermek üzere hemen işin gerçeğini araştırmaya başlar."

V. İNCELEME VE GEREKÇE

26. Mahkemenin 12/1/2021 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucunun İddiaları

27. Başvurucu; aracı durdurulduktan sonra kamu görevlisi tarafından darbedildiğini, bu olaya ilişkin ceza davası açıldığını fakat bu olaydan hemen sonra götürüldüğü Motorize Ekipler Amirliğinde tehdit ve hakarete uğrayıp yeniden darbedilmesine rağmen bu eylemlere ilişkin olarak kamu görevlileri hakkında etkili bir soruşturma yürütülmediğini belirterek adil yargılanma hakkı ile hak arama hürriyetinin ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

B. Değerlendirme

28. Anayasa Mahkemesi, olayların başvurucu tarafından yapılan hukuki tavsifi ile bağlı olmayıp, olay ve olguların hukuki nitelendirmesini kendisi takdir eder (Tahir Canan, B. No: 2012/969, 18/9/2013, § 16). Somut olayda başvurucunun iddiaları kötü muamele yasağı kapsamında değerlendirilmiştir.

29. Başvurucu, kendi kullanımındaki aracıyla seyrettiği sırada kolluk tarafından durdurulmuş; sonrasında polis memuru M.M. ile arasında bir takım olaylar yaşanmıştır. Başvurucunun bireysel başvuru formunda bu olaya ilişkin herhangi bir şikâyeti bulunmamaktadır. Başvurucu, bu olay sonrasında Motorize Ekipler Amirliğine götürülmesini ve burada uğradığını iddia ettiği eylemlere ilişkin olarak şikâyetinin sonuçsuz kalmasını başvuru konusu yapmıştır.

30. Başvurucu, olay günü hem aracıyla durdurulması sonrasında yol kenarında hem de Motorize Ekipler Amirliğinde yaşadıklarını 12/4/2016 tarihli şikâyet dilekçesinde Savcılığa bildirmiştir. Savcılık yürüttüğü soruşturma sonrasında yol kenarında yaşananlara ilişkin iddianame hazırlamış fakat Motorize Ekipler Amirliğindeki iddialar konusunda iddianamede bir değerlendirme yapmamıştır.

31. Öte yandan soruşturma kapsamında Savcılık 31/10/2016 tarihinde bazı iddialar hakkında kovuşturmaya yer olmadığına dair karar vermiştir. Başvurucu bu karara itiraz ederken Motorize Ekipler Amirliğinde götürülmesine ilişkin süreçten de bahsetmiş ve bunların değerlendirilmediğini belirtmiştir. Her ne kadar bu itirazın sonucuna ilişkin bir evrak bulunmamakta ise de gelinen aşama itibarıyla itirazın reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.

32. Başvurucunun bireysel başvuruya konu ettiği iddialarının değerlendirilmesi gerektiği Ankara 7. Asliye Ceza Mahkemesince görevsizlik kararında belirtilmiş ise de Ankara 14. Ağır Ceza Mahkemesi bu kararı kaldırmış, yargılamanın iddianamede yer alan eylemler hakkında devam etmesine hükmetmiştir.

33. Görevsizlik kararının kaldırılması üzerine yeniden aynı eylemler hakkında yargılamaya başlayan Ankara 7. Asliye Ceza Mahkemesi, başvurucunun Motorize Ekipler Amirliğinde maruz kaldığı eylemlere ilişkin ek iddianame düzenlenmesi için bildirimde bulunmasına yönelik talebini reddetmiştir. Dolayısıyla başvurucunun Savcılığın 1/11/2016 tarihli iddianamesinden veya 31/10/2016 tarihli kovuşturmaya yer olmadığı kararından iddiaları hakkında bir netice alamadığını öngöremediği kabul edilse dahi görevsizlik kararının kaldırılmasına ilişkin kararın içeriğinden yahut en geç ek iddianame düzenlenmesi konusundaki talebinin reddedilmesiyle birlikte şikâyetleri konusunda etkili bir soruşturma yürütülmediğini bilmesi gerektiği açıkça söylenebilir.

34. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 47. maddesinin (5) numaralı fıkrası ile Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün 64. maddesinin (1) numaralı fıkrası gereği bireysel başvurunun başvuru yollarının tüketildiği, başvuru yolu öngörülmemiş ise ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren otuz gün içinde yapılması gerekir.

35. Somut olayda başvurucunun kötü muameleye maruz kaldığına ilişkin şikâyetleri konusunda en geç Ankara 7. Asliye Ceza Mahkemesi tarafından 12/7/2017 tarihinde karar verildiği kabul edilmelidir. Dolayısıyla başvuru yolları nihai olan bu kararla tüketilmiştir. Söz konusu Mahkemenin başvurucunun aynı talebini 29/11/2017 tarihinde yeniden reddetmesinin bu sürece bir yenilik katmadığı değerlendirilmiştir. Sonuç olarak nihai kararın öğrenildiği 12/7/2017 tarihinden itibaren otuz günlük başvuru süresi geçtikten sonra 28/12/2017 tarihinde bireysel başvuruda bulunulduğu anlaşılmıştır.

36. Açıklanan gerekçelerle başvurunun diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin süre aşımı nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

VI. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Kötü muamele yasağının ihlal edildiğine ilişkin iddianın süre aşımı nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 12/1/2021 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.