I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru, imar planında spor tesisi alanı olarak ayrılan taşınmazın uzun süre kamulaştırılmaması nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 18/6/2018 tarihinde yapılmıştır. Komisyon, başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar vermiştir.

3. Başvuru belgelerinin bir örneği bilgi için Adalet Bakanlığına gönderilmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

4. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ilgili olaylar özetle şöyledir:

5. Başvurucuların murisinin 217/2.400 oranında hissedar olduğu Edirne ili Merkez Kavgaz mevkiinde bulunan 2506 ada 1 parsel numaralı ve 8.073,24 m² yüz ölçümlü taşınmaz, yapılan 1/1.000 ölçekli uygulama imar planında 7/6/2007 tarihinde spor tesisi alanı olarak ayrılmıştır.

6. Başvurucular ve murisin diğer mirasçıları 20/12/2013 tarihinde, taşınmaz üzerindeki kısıtlamanın uzun sürmesi sebebiyle Edirne Belediye Başkanlığı (Belediye) aleyhine Edirne İdare Mahkemesinde (Mahkeme) tam yargı davası açmıştır. Dava dilekçesinde 200.000 TL tazminat talep edilmiş, daha sonra dava ıslah edilerek tazminat talebi 843.104 TL'ye yükseltilmiştir.

7. Mahkeme 8/4/2016 tarihinde davanın kabulüne, 200.000 TL'nin dava tarihi olan 20/12/2013 tarihinden, ıslah talebi üzerine artırılan 643.104 TL'nin ise idarenin temerrüde düştüğü 26/1/2016 tarihinden itibaren işletilecek yasal faizi ile birlikte davalı idareden alınarak başvurucular ve diğer davacılara verilmesine karar vermiştir.

8. Yapılan temyiz istemini inceleyen Danıştay Altıncı Dairesi (Daire) 4/11/2016 tarihinde hükmün bozulmasına karar vermiştir. Daire bozma kararının gerekçesinde, 7/9/2016 tarihinde yürürlüğe giren 20/8/2016 tarihli ve 6745 sayılı Yatırımların Proje Bazında Desteklenmesi ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'la 4/11/1983 tarihli ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'na birtakım hükümler eklendiğini açıklamıştır. Daire, uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmî kurumlara ayrılan taşınmazların kamulaştırılması için öngörülen beş yıllık sürenin 2942 sayılı Kanun'a eklenen geçici 11. madde gereğince bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren başlayacağını, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce açılan ancak henüz karara bağlanmayan veya kararı kesinleşmeyen davalara da bu madde hükümlerinin uygulanacağını ve bu aşamada hukuken uyuşmazlığın esası hakkında karar verme olanağı bulunmadığını belirtmiştir.

9. Karar düzeltme istemi Daire tarafından 19/6/2017 tarihinde reddedilmiştir.

10. Bozmaya uyan Mahkeme 15/9/2017 tarihinde Dairenin bozma gerekçesine uygun şekilde, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar vermiştir.

11. Başvurucular ve diğer davacıların temyiz istemi Daire tarafından 5/3/2018 tarihinde reddedilmiş ve karar onanmıştır.

12. Başvurucular 31/5/2018 tarihinde karar düzeltme talebinde bulunmuş ve18/6/2018 tarihinde de bireysel başvuru yapmıştır.

13. Daire 14/11/2018 tarihinde Anayasa Mahkemesinin 28/3/2018 tarihli ve E.2016/196, K.2018/34 sayılı kararıyla 2942 sayılı Kanun'a 6745 sayılı Kanun'un 34. maddesi ile eklenen geçici 11. maddenin Anayasa'ya aykırı olduğundan iptaline karar verildiğini, bu nedenle uyuşmazlığın esasının incelenmesi gerektiğini belirterek mahkeme kararını bozmuştur.

14. Başvurucuların sunduğu belgelerden ve Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi'nden (UYAP) bozma sonrası yapılan yargılama hakkında bilgi ve belge temin edilememiştir.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

15. Anayasa Mahkemesinin 5/10/2022 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucuların İddiaları

16. Başvurucular, imar planında kamu hizmeti alanına ayrılması nedeniyle taşınmazı kullanamadıklarını, Dairenin onama kararında esaslı itirazlarına cevap vermediğini ve temyize ilişkin gerekli incelemelerin yapılmadığını belirterek mülkiyet hakkı ile hak arama hürriyetinin ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

B. Değerlendirme

17. Anayasa Mahkemesi, olayların başvurucu tarafından yapılan hukuki nitelendirmesi ile bağlı olmayıp olay ve olguların hukuki tavsifini kendisi takdir eder (Tahir Canan, B. No: 2012/969, 18/9/2013, § 16). Başvurucular mülkiyet hakkı ile birlikte hak arama hürriyetinin de ihlal edildiğini ileri sürmüş ise de şikâyetlerinin özünün mülkiyet hakkına ilişkin olduğu anlaşıldığından ihlal iddialarının mülkiyet hakkı kapsamında incelenmesi gerektiği değerlendirilmiştir.

18. Anayasa'nın 148. maddesinin üçüncü fıkrası ile 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un 45. maddesinin (2) numaralı fıkrasında bireysel başvuruda bulunulmadan önce ihlal iddiasının dayanağı olan işlem, eylem ya da ihmal için kanunda öngörülmüş olan idari ve yargısal başvuru yollarının tamamının tüketilmiş olması gerektiği belirtilmiştir. Temel hak ihlallerini öncelikle derece mahkemelerinin gidermekle yükümlü olması, kanun yollarının tüketilmesi koşulunu zorunlu kılar (Necati Gündüz ve Recep Gündüz, B. No: 2012/1027, 12/2/2013, §§ 19, 20; Güher Ergun ve diğerleri, B. No: 2012/13, 2/7/2013, § 26).

19. Somut olayda başvurucular, karar düzeltme yasa yoluna başvurmuş ve ardından da Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yapmıştır. Karar düzeltme talebini inceleyen Daire, davanın esasının incelenmesi gerektiğini belirterek kararı bozmuştur. Bozma sonrası yapılan yargılama hakkında bireysel başvuru formu ve ekleri ile UYAP'tan herhangi bir bilgi ve belge temin edilememiştir. Dolayısıyla başvurucuların olağan başvuru yollarını tüketmeden bireysel başvuruda bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır.

20. Açıklanan gerekçelerle başvurunun bu kısmının başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Mülkiyet hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA

B. Yargılama giderlerinin başvurucular üzerinde BIRAKILMASINA 5/10/2022 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.