I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru otuz yılı aşan hizmet süresi için ödenen emekli ikramiyesinin değer kaybına uğratılması nedeniyle mülkiyet hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 25/1/2018 tarihinde yapılmıştır.

3. Başvuru, başvuru formu ve eklerinin idari yönden yapılan ön incelemesinden sonra Komisyona sunulmuştur.

4. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

5. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle olaylar özetle şöyledir:

6. Başvurucu otuz sekiz yıl on ay kıdemle Emekli Sandığına tabi olarak 2012 yılında emekliye ayrılmıştır. Başvurucuya otuz yıl hizmet süresi üzerinden emekli ikramiyesi ödenmiştir.

7. Anayasa Mahkemesinin 7/1/2015 tarihli ve 29229 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 25/12/2014 tarihli ve E.2013/111, K.2014/195 sayılı kararıyla 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu'nun 89. maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan “verilecek emekli ikramiyesinin hesabında 30 fiili hizmet yılından fazla süreler ile” ibaresi iptal edilmiştir.

8. Başvurucu Anayasa Mahkemesinin iptal kararını gerekçe göstererek otuz yılı aşan hizmet süresi yönünden de emekli ikramiyesi ödenmesi için 1/3/2016 tarihinde Sosyal Güvenlik Kurumundan (SGK) talepte bulunmuştur. Başvurucunun bu talebine SGK tarafından bir cevap verilmemiştir.

9. Başvurucu bunun üzerine SGK aleyhine Ankara 8. İdare Mahkemesinde (Mahkeme) 26/5/2016 tarihinde iptal davası açmıştır. Dava dilekçesinde, Anayasa Mahkemesinin iptal kararı gereği otuz yılın üzerindeki hizmet süresi yönünden de emekli ikramiyesi ödenmesi gerektiği belirtilmiştir. Başvurucu işlemin iptali ile söz konusu yıllara isabet eden emekli ikramiyesi tutarının idareye başvuru tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte ödenmesini talep etmiştir.

10. SGK cevap dilekçesinde, Anayasa Mahkemesinin iptal kararlarının geriye yürüyemeyeceğini ve söz konusu iptal kararının 7/1/2015 tarihinden itibaren emekli olan kişileri kapsadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir.

11. Mahkeme 29/12/2016 tarihinde davanın kabulü ile dava konusu işlemin iptaline ve otuz hizmet yılından fazla geçen hizmet süresine göre hesaplanacak emekli ikramiyesinin davalı idareye başvuru tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte başvurucuya ödenmesine karar vermiştir.

12. Kararın gerekçesinde, başvurucunun otuz yılın üzerindeki hizmeti için emekli ikramiyesi ödenmemesine ilişkin işlemin dayanağını oluşturan hükmün Anayasa Mahkemesince iptal edildiği vurgulanmıştır. Mahkemeye göre emekli olduğu tarihte otuz yıl sınırı uygulanan iştirakçilerin de oluşan yeni hukuki durumdan yararlanmak üzere idareye başvurmak suretiyle, hukuka aykırılığı Anayasa Mahkemesince ortaya konulan kanun hükmü nedeniyle geçmişte ödenmeyen hizmet süreleri için ikramiye ödenmesini talep etmelerine engel bulunmamaktadır. Mahkeme bu talebin Anayasa Mahkemesinin iptal kararlarının geriye yürütülmesi yasağı kapsamına girmediği sonucuna ulaşmıştır. Mahkeme başvurucuya, ilgili mevzuat gereği emekli ikramiyesi ödenmesinde dikkate alınan süreler hesap edilerek ve emekli olduğu tarihteki katsayılar dikkate alınarak hesaplanacak emekli ikramiyesi tutarının başvurucuya ödenmesi gerektiğini belirtmiştir.

13. Bu karar başvurucu vekiline 23/2/2017 tarihinde tebliğ edilmiştir.

14. Başvurucu 17/11/2017 tarihinde yeniden SGK'ya müracaat ederek otuz yılı aşan hizmet süresi için ödenen emekli ikramiyesi yönünden enflasyon karşısında uğranılan değer kayıplarının ödenmesini talep etmiştir.

15. Başvurucu 25/1/2018 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

16. Mahkemenin 30/10/2018 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucunun İddiaları

17. Başvurucu; otuz sekiz yıl on ay süreyle emekli sandığına tabi olarak hizmet yaptığını, ancak emekli olduğu tarihte sadece otuz yıllık hizmet süresi yönünden emekli ikramiyesinin ödendiğini belirtmiştir. Başvurucu daha sonra Anayasa Mahkemesinin ilgili hükmü iptal etmesi üzerine 2017 yılından kalan sekiz yıl altı aylık hizmet süresi yönünden emekli ikramiyesinin ödendiğini ifade etmiştir. Başvurucu 2012 yılı katsayılarına göre 2017 yılında ödeme yapıldığını belirterek, bu durumda emekli ikramiyesi alacağının enflasyon karşısında değer kaybına uğratılarak ödendiğinden yakınmıştır. Başvurucu bu gerekçeyle mülkiyet hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

B. Değerlendirme

18. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 45. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca bireysel başvuru yoluna başvurabilmek için olağan kanun yollarının tüketilmiş olması gerekir (Ayşe Zıraman ve Cennet Yeşilyurt, B. No: 2012/403, 26/3/2013, § 16).

19. Somut olayda başvurucu otuz yılın üzerindeki hizmet süresi için emekli ikramiyesinin ödenmesi istemiyle 26/5/2016 tarihinde SGK aleyhine Ankara 8. İdare Mahkemesinde iptal davası açmıştır. Başvurucu dava dilekçesinde ise iptal talebiyle birlikte söz konusu emekli ikramiyesinin idareye başvuru tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte ödenmesini talep etmiştir. Mahkeme 29/12/2016 tarihinde davanın kabulüne karar vermiş, bu karara karşı istinaf talebinde bulunulmamıştır.

20. Anayasa Mahkemesi daha önce Ferda Yeşiltepe ([GK], B. No: 2014/7621, 25/7/2017) kararında, bir sosyal güvenlik alacağının değer kaybına uğratıldığı yönündeki şikâyeti mülkiyet hakkı kapsamında esas bakımından incelemiştir. Ancak söz konusu başvuruda başvurucunun, değer kaybına yönelik iddiasını derece mahkemeleri önünde dile getirdiği ve olağan kanun yollarını da yöntemince tükettikten sonra bireysel başvuruda bulunduğu tespit edilerek başvuru kabul edilebilir bulunmuştur (Ferda Yeşiltepe, §§ 8-16, 44).

21. Başvuru konusu olayda ise her ne kadar başvurucu, emekli ikramiyesi alacağının 2012 yılı katsayılarına göre ödendiğini belirterek bu alacağının enflasyon karşısında değer kaybına uğradığını şikâyet etmekte ise de bu şikâyetini açmış olduğu iptal davasında ileri sürmediği gibi ilk derece mahkemesince verilen karara karşı süresi içinde olağan kanun yoluna da müracaat etmemiştir. Başvurucunun Anayasa Mahkemesinin anılan başka bir bireysel başvuru kararından sonra yeniden idareye başvurarak söz konusu değer kaybına yönelik iddiasını dile getirmesinin ise başvuru konusu olayla ilgili idari ve yargısal yolları canlandırmaya yönelik olduğu anlaşılmıştır. Hâlbuki 6216 sayılı Kanun ile Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü hükümleri, bireysel başvuru kapsamında verilen bir ihlal kararının -kural olarak- başvurunun konusu olmayan başka bir olay bakımından doğrudan ilgili idari ve yargısal yolları canlandırmasını sağlamadığı gibi böyle bir karar daha önce tamamlanmış olan bir sürece yönelik yeni bir başvuru hakkı imkânı da tanımamaktadır.

22. Sonuç olarak mülkiyet hakkının ihlali iddiası kapsamında belirtilen şikâyet yönünden başvuru yolları usulünce tüketilmemiştir. Etkin ve erişilebilir bir çözüm imkânı sunan bir hukuk yoluna yöntemine göre başvurulmaksızın yapılan başvuruların incelenmesi ise bireysel başvuru yolunun ikincilliği ilkesi gereği mümkün değildir.

23. Açıklanan gerekçelerle başvurunun diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Mülkiyet hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 30/10/2018 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.