I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, ceza infaz kurumunda bulunan başvurucunun üç kişilik ziyaretçi listesi oluşturma talebinin reddedilmesi nedeniyle özel hayata saygı hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

2. Fetullahçı Terör Örgütü/Paralel Devlet Yapılanması (FETÖ/PDY) olduğu iddiasıyla 6/4/2017 tarihinde tutuklanan başvurucu, Elâzığ T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumuna (İnfaz Kurumu) yerleştirilmiştir.

3. Başvurucu 19/9/2018 tarihli dilekçesiyle İnfaz Kurumuna müracaatta bulunarak belirlediği üç kişinin ziyaretçi olarak kabul edilmesini talep etmiştir.

4. İnfaz Kurumu başvurucunun talebini reddetmiştir. 5/12/2018 tarihli kararın gerekçesinde; 17/6/2005 tarihli ve 25848 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Hükümlü ve Tutukluların Ziyaret Edilmeleri Hakkında Yönetmelik (Ziyaret Yönetmeliği) hükümlerine göre ziyaretle ilgili hususların tutuklu/hükümlülere tebliğinden itibaren altmış gün içinde ziyaretçi listesinin İnfaz Kurumuna verilmesi gerektiği belirtilerek İnfaz Kurumu tarafından bahsi geçen durumun tek tek tebliği yerine duyuru şeklinde tebliğine dair 19/7/2018 tarihinde karar alındığı, bununla birlikte başvurucunun ziyaretçi listesini duyuru tarihi olan 19/7/2018 tarihinden itibaren altmış günlük hak düşürücü süre geçtikten sonra verdiği ifade edilmiştir.

5. Başvurucu, ret kararına Elâzığ İnfaz Hâkimliği (İnfaz Hâkimliği) nezdinde itiraz etmiştir. İnfaz Hâkimliği başvurucunun ziyaretçi listesini altmış günlük hak düşürücü süre geçtikten sonra verdiği gerekçesiyle itirazı reddetmiştir. Başvurucunun anılan karara itirazı ise Elâzığ 1. Ağır Ceza Mahkemesinin 26/2/2019 tarihli kesin nitelikte kararıyla reddedilmiştir.

6. Nihai karar başvurucuya 6/3/2019 tarihinde tebliğ edilmiş, başvurucu 21/3/2019 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

7. Silahlı terör örgütü üyesi olma suçundan mahkûm edilen ve hapis cezası kesinleşen başvurucu hakkında denetimli serbestlik tedbiri uygulanmasına karar verilmiştir.

8. Komisyonca kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

II. DEĞERLENDİRME

9. Ödeme gücünden yoksun olduğunu belirten başvurucunun adli yardım talebinin kabulüne karar verilmesi gerekir.

10. Başvurucu; 24/7/2018 tarihinde görevli bir personel tarafından tutuklulara aileleri dışında üç arkadaşları ile görüşme hakları olduğunun söylendiğini, bu nedenle altmış günlük ziyaretçi listesi verme süresinin bu tarihten itibaren başlaması gerektiğini ancak sürenin geçtiği gerekçesiyle talebinin reddedildiğini belirterek özel hayata ve aile hayatına saygı hakkı, haberleşme hürriyeti, kişinin maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkı ve eşitlik ilkesinin ihlal edildiğini ileri sürmüştür. Bakanlık görüşünde; mevzuat hükümlerine yer verilerek değerlendirmede bu hususların dikkate alınabileceği belirtilmiştir. Başvurucu; Bakanlık görüşüne karşı beyanında başvuru formundaki açıklamalarını tekrarlamıştır.

11. Başvuru, özel hayata saygı hakkı kapsamında incelenmiştir.

12. Açıkça dayanaktan yoksun olmadığı ve kabul edilemezliğine karar verilmesini gerektirecek başka bir neden de bulunmadığı anlaşılan başvuruda özel hayata saygı hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğuna karar verilmesi gerekir.

13. Ceza infaz kurumlarında bulunan mahpusların ziyaretçi listesinde değişiklik yapma ve ziyaretçi listesi oluşturma taleplerinin reddedilmesi suretiyle özel hayata saygı hakkına yönelik müdahalelerin kanuniliği, meşru amacı, demokratik toplum düzeninin gereklerine uygunluğu ve ölçülülüğünün denetiminde gözetilmesi gereken genel ilkeler Anayasa Mahkemesince birçok kararda ayrıntılı olarak açıklanmıştır (benzer yöndeki kararlar için bkz. Mehmet Zahit Şahin, B. No: 2013/4708, 20/4/2016, §§ 33-37; Mehmet Sevik, B. No: 2017/24068, 18/7/2019, §§ 31-34).

14. Somut olayda başvurucunun ziyaretçi listesinde değişiklik yapılmasına ilişkin talebinin reddedilmesi suretiyle ortaya çıkan müdahalenin dayanağı olan 13/12/2004 tarihli ve 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun'un 83. maddesinin kanunilik ölçütünü karşıladığı ve infaz kurumunun güvenliğinin ve disiplinin sağlanmasına yönelik meşru amacın bulunduğu açıktır. Bu belirlemenin ardından müdahalenin demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun olup olmadığı yönünden inceleme yapılacaktır.

15. Anayasa Mahkemesi üç kişilik ziyaretçi listesi oluşturma talebinin reddedilmesi suretiyle özel hayata saygı hakkına yapılan müdahalenin ilgili ve yeterli gerekçelere dayandırılmamasının demokratik toplum düzeninde gerekli bir müdahale olmadığını Mehmet Sevik ve Mehmet Zahit Şahin kararlarında kabul etmiştir. Kararlarda Ziyaret Yönetmeliği'nde belirtilen sürenin hak düşürücü değil düzenleyici süre olarak yorumlanabileceğini ve ziyaret hakkına getirilen kısıtlamanın hükümlü ve tutukluların dış dünyayla iletişim kurması ve sosyalleşmesi suretiyle iyileştirilmesi ilkelerine uygun düşmeyeceğini vurgulamıştır. Ayrıca Anayasa Mahkemesi, gerekli görülmesi hâlinde bildirilen ziyaretçilere yönelik ziyarette bulunmalarında sakınca bulunup bulunmadığı hakkında kolluk aracılığıyla araştırma yaptırılabileceğini ve bu konuda kamu makamlarının takdir yetkisinin olduğunu da belirtmiştir. Bu gerekçelerle Mahkeme, üç kişilik ziyaretçi listesi oluşturma talebinin reddedilmesi suretiyle özel hayata saygı hakkına yapılan müdahalenin ilgili ve yeterli gerekçelere dayandırılmadığı, müdahalenin demokratik toplum düzeninde gerekli bir müdahale olmadığı sonucuna ulaşarak ihlal kararı vermiştir (Mehmet Sevik, §§ 36, 37; Mehmet Zahit Şahin, §§ 65-68). Somut olayda da anılan ilkelerden ayrılmayı gerektirir bir durum bulunmamaktadır.

16. Açıklanan gerekçelerle başvurucunun Anayasa'nın 20. maddesinde güvence altına alınan özel hayata saygı hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.

III. GİDERİM

17. Başvurucu, ihlalin tespit edilerek 300.000 TL maddi tazminat ve 300.000 TL manevi tazminat ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.

18. Anayasa Mahkemesinin Mehmet Doğan ([GK], B. No: 2014/8875, 7/6/2018) kararında, ihlal sonucuna varıldığında ihlalin ortadan nasıl kaldırılacağı hususunda genel ilkeler belirlenmiştir.

19. Başvuru konusu olayda özel hayata saygı hakkının ihlal edildiği sonucuna varılmıştır. Başvurucunun hakkında denetimli serbestlik tedbiri uygulandığı dikkate alındığında yeniden yargılama yapılmasında hukuki bir yarar bulunmamaktadır.

20. Özel hayata saygı hakkının ihlali nedeniyle yalnızca ihlalin tespitiyle giderilemeyecek olan manevi zararları karşılığında başvurucuya takdiren net 18.000 TL manevi tazminat ödenmesine karar verilmesi gerekir.

IV. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Adli yardım talebinin KABULÜNE,

B. Özel hayata saygı hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,

C. Anayasa’nın 20. maddesinde güvence altına alınan özel hayata saygı hakkının İHLAL EDİLDİĞİNE,

D. Başvurucuya net 18.000 TL manevi tazminat ÖDENMESİNE, tazminata ilişkin diğer taleplerin REDDİNE,

E. Ödemenin kararın tebliğini takiben başvurucunun Hazine ve Maliye Bakanlığına başvuru tarihinden itibaren dört ay içinde yapılmasına, ödemede gecikme olması hâlinde bu sürenin sona erdiği tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için yasal FAİZ UYGULANMASINA,

F. Kararın bir örneğinin bilgi için Elâzığ İnfaz Hâkimliği (E.2018/3868, K.2018/4140) ile Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 21/6/2023 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.