logo
Bireysel Başvuru Kararları Kullanıcı Kılavuzu English

(K.Ö. [1.B.], B. No: 2019/25127, 15/1/2025, § …)
Kararlar Bilgi Bankasında yayınlanan karar metni
editöryal düzeltmelere tabi tutulmuş olabilir.
   


 

 

 

 

TÜRKİYE CUMHURİYETİ

ANAYASA MAHKEMESİ

 

 

BİRİNCİ BÖLÜM

 

KARAR

 

K.Ö. BAŞVURUSU

(Başvuru Numarası: 2019/25127)

 

Karar Tarihi: 15/1/2025

 

BİRİNCİ BÖLÜM

 

KARAR

 

GİZLİLİK TALEBİ KABUL

 

Başkan

:

Hasan Tahsin GÖKCAN

Üyeler

:

Recai AKYEL

 

 

Selahaddin MENTEŞ

 

 

Muhterem İNCE

 

 

Yılmaz AKÇİL

Raportör

:

Mustafa Erdem ATLIHAN

Başvurucu

:

K.Ö.

 

I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, ceza infaz kurumunda kalabalık odada tutulma ve tutma koşulları nedeniyle kötü muamele yasağının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

2. Başvurucu, 15 Temmuz 2016 tarihinde gerçekleşen silahlı darbe teşebbüsü sonrasında terör örgütü (Fetullahçı Terör Örgütü/Paralel Devlet Yapılanması) üyesi olduğu gerekçesiyle 1/10/2016 tarihinde tutuklanarak Kars T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumuna (İnfaz Kurumu) yerleştirilmiştir. Başvurucu inceleme tarihi itibarıyla hükümlü sıfatıyla hâlen İnfaz Kurumunda bulunmaktadır.

3. Başvurucu, Kurumdaki bazı uygulamalar hakkında 30/10/2018 tarihinde İnfaz Hâkimliğine (Hâkimlik) şikâyette bulunmuştur. Bu kapsamda;

- Kaldığı tüm koğuşlarda mevcudun üzerinde mahpusla birlikte barındırıldığını, Kurumun genel kapasitesi 280 kişi olmasına rağmen Kurumda 900 kişiye kadar mahpus bulunabildiğini, 8-10 mahpus için tasarlanmış bu koğuşlarda değişik zaman dilimleri boyunca 20-25 mahpus kaldığını, özellikle kış aylarında hiç gün ışığından faydalanamadığını,

- Kuruma yerleştirildiği ilk günden beri hiçbir idare ve gözlem kurulu kararının tarafına tebliğ edilmediğini, bu şekilde itiraz hakkının elinden alındığını,

- Kuruma yerleştirildiği ilk gün kendisine kirli bir battaniye verildiğini, bu battaniyenin hiç yıkanmadığını, hijyen açısından on beş günde bir yıkanması gereken nevresim takımlarının ise ayda bir yıkandığını,

- Öğünlerin karbonhidrat ağırlıklı, et porsiyonlarının ise çok yetersiz olduğunu, tabildot tepsilerinin mutfak kısmında değil koğuşlarda mahpuslar tarafından soğuk suyla elde yıkandığını ve yemek dağıtımının adil olarak yapılmadığını,

- Musluk suyunun içilemediğini, kantinden su satın almak zorunda kaldığını, Kurum idaresince taktırılan su arıtma cihazının çözüm olmadığını,

- Sabah saatlerinde ihtiyaç banyosu için sıcak su sağlanmadığını, gusül abdestinin dinî bir gereklilik olduğunu,

- Kurum berberinden yararlanamadığını, önce koridorda sandalye üzerinde, sonrasında ise koğuşta saç tıraşı olduğunu,

- Kültürel ve sportif faaliyetlerden faydalanamadığını ileri sürmüştür.

4. İnfaz Hâkimliği 28/12/2018 tarihinde Kurumca sağlanan suya dair analiz raporlarının bir suretinin başvurucuya tebliğ edilmesi, vaiz görüşmeleri de dâhil olmak üzere psikososyal faaliyetler ile sosyal ve kültürel faaliyetlerin mevzuat kapsamında gerçekleştirilmeye devam edilmesi, başvurucunun belirttiği tarih aralığında ziyaretine gelen yakınları ve avukatının isminin yer aldığı ziyaret kayıt evraklarının kendisine verilmesi taleplerinin kabulü ile diğer taleplerinin reddine, bir kısım talebi hususunda ise değerlendirme yapılmasına yer olmadığına karar vermiştir.

5. Başvurucunun anılan karara itirazı Ağır Ceza Mahkemesinin 25/3/2019 tarihli kararıyla reddedilmiş, bu karar 9/7/2019 tarihinde başvurucuya tebliğ edilmiş ve başvurucu 18/7/2019 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

6. Anayasa Mahkemesince Kurumdan başvurucunun tutulma koşullarına ilişkin ayrıntılı bilgi talep edilmesi ve Adalet Bakanlığından (Bakanlık) görüş istenmesi üzerine Kurumun gönderdiği yazılı cevaba ve Bakanlığın 3/6/2022 tarihli görüş yazısına göre;

- Başvurucu; 1/10/2016-25/8/2021 tarihleri arasında toplamda sekiz farklı koğuşta barındırılmıştır. Başvurucu 1/10/2016-7/10/2016 tarihleri arasında B Blok geçici koğuşta 16-19 kişiyle, 7/10/2016-11/11/2016 tarihleri arasında A Blok Atölye-2 koğuşunda 43-47 kişiyle, 11/11/2016-26/6/2018 tarihleri arasında A-5 koğuşunda 24 kişiyle, 26/6/2018-27/6/2018 tarihleri arasında B-2 koğuşunda 21-24 kişiyle, 27/6/2018-30/1/2019 tarihleri arasında B-5 koğuşunda 15-19 kişiyle, 30/1/2019-23/7/2019 tarihleri arasında B-4 koğuşunda 18-19 kişiyle, 23/7/2019-25/8/2021 tarihleri arasında A-10 koğuşunda 9-18 kişiyle kalmıştır. Başvurucu 25/8/2021 tarihinde yerleştirildiği A-17 koğuşunda ise cevabın yazılmış olduğu tarih itibarıyla 13 kişiyle kalmaktadır.

- Başvurucunun barındırıldığı geçici koğuşun büyüklüğü 40 m², havalandırma bahçesinin büyüklüğü ise 20 m²dir. Başvurucunun ikinci olarak barındırıldığı A Blok Atölye-2 No.lu koğuş ise toplamda 98 m²dir. Son olarak başvurucunun barındırıldığı diğer koğuşlar standart ölçülerde olup ortak yaşam alanı 35 m², yatakhane kısmı 35 m² ve havalandırma bahçesi de 35 m²dir.

- Başvurucunun barındırıldığı geçici koğuşta iki, Atölye-2 koğuşunda dört ve koridor koğuşları olan (A-5, B-2, B-5, B-2, B-4 A-10 ve A-7) koğuşlarında ortak yaşam alanında bir, yatakhane kısmında üç olmak üzere toplam dört pencere vardır. Bu pencerelerin tamamı 140x126 cm boyutlarındadır. Pencerelerin dışında güvenlik açısından 5x5 cm boşlukları olan demir parmaklık bulunmakta; hükümlü ve tutuklular, bu pencereleri açmaları konusunda gece veya gündüz fark etmeksizin herhangi bir kısıtlamaya tabi tutulmamaktadır.

- Başvurucunun barındırıldığı geçici koğuşta ve Atölye-2'de yatakhane ve ortak yaşam alanı bir arada olup diğer koridor koğuşlarında ise yatakhane üst katta bulunmakta, başvurucu ile diğer hükümlü ve tutukluların uyumak dışında aktivitelerde bulunabileceği ortak yaşam alanı alt katta yer almaktadır.

- Kurumdaki oda ve koğuşlarda her hükümlü ve tutuklu için bir sandalye, bir elbise dolabı, ortak kullanılan dört masa, bir ranza, bir yatak, bir nevresim takımı, bir yastık ve bir battaniye temin edilerek kendilerine teslim edilmiştir.

- Kurumda mahpuslar geçici koğuş ile Atölye-2 No.lu koğuşlarda öğleden önce ve sonra birer saat olmak üzere, diğer koridor koğuşlarda ise yapılan sabah sayımından (saat 08.00) akşam sayımına (saat 18.00) kadar istedikleri zaman havalandırma bahçesinden faydalandırılmaktadır.

- Haftada üç gün her bir hükümlü ve tutuklu için günlük 50 lt sıcak su dağıtımı yapılmış ve bu sıcak su 11.00 ile 18.30 saatleri arasında kullandırılmıştır.

- Başvurucu, Kurumda barındırıldığı süre içinde sinema, sosyal/kültürel etkinlikler, serbest spor etkinlikleri, konferanslar ve manevi rehberlik hizmetleri gibi çeşitli faaliyetlere toplamda 27 defa katılmış; ayrıca mesleki teknik eğitim olarak arı yetiştiriciliği kursuna katılarak başarılı olmuştur. Başvurucu, Kurumda barındırıldığı süre içinde açık, kapalı ve avukat görüş hakkından faydalandırılmıştır.

- Kuruma sağlanan musluk suyunun içilebilir olup olmadığı hususunda iseKars İl Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Laboratuvarının 5/4/2022 tarihli analiz raporunda "Anılan Kurumdan alınan musluk suyu örneklerinin incelenmesi neticesinde çalışılan analizler yönünden 17/02/2005 tarih ve 25730 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmeliğe uygundur." ifadelerine yer verilmiştir.

7. Bu bilgiler ışığında başvurucunun hangi koğuşta kaç kişi ile ne kadar süre barındırıldığına ilişkin ayrıntılı durum aşağıdaki tabloda belirtilmiştir. Koğuşun ölçüleri Bakanlık tarafından bildirilen verilere dayanmaktadır. Koğuşun toplam boyutu koğuş içi sıhhi tesisler ve havalandırma alanları hariç tutularak hesaplanmıştır. Bunun yanında başvurucunun 7/10/2016-11/11/2016 tarihleri arasında barındırıldığı A Blok Atölye-2 No.lu koğuşun toplam alanı 98 m² olup bu koğuşun havalandırma alanının ölçüsü bilinmemektedir. Bu nedenle bu koğuşa ilişkin hesaplama toplam alan bilgisi üzerinden yapılmıştır.

Kişi Sayısı

Kaldığı Tarih Aralığı

Koğuşu

Toplam Süre (gün)

Kişisel Alan (m²)

16-19

1/10/2016-7/10/2016

B Blok geçici koğuş

6

2,5 - 2,15 m²

43-47

7/10/2016-11/11/2016

A Blok Atölye-2 koğuşu

35

2,27-2,08 m²

24

11/11/2016-26/6/2018

A-5 koğuşu

592

2,91 m²

21-24

26/6/2018-27/6/2018

B-2 koğuşu

1

3,3-2,91 m²

15-19

27/6/2018-30/1/2019

B-5 koğuşu

217

4,66-3,68 m²

18 -19

30/1/2019-23/7/2019

B-4 koğuşu

174

3,88-3,68 m²

9 - 18

23/7/2019-25/8/2021

A-10 koğuşu

764

7,77-3,88 m²

13

25/8/2021-3/6/2022

A-17 koğuşu

282

5,38 m²

8. Tabloya göre başvurucu; Kurumda kaldığı süre boyunca geçici koğuş, atölye koğuşu ve birbiriyle aynı özellikleri olan altı farklı çok kişilik koğuşta barındırılmıştır. Bu süreçte başvurucuya tahsis edilen kişisel alanın en az olduğu dönem başvurucunun A Blok Atölye-2 koğuşunda otuz beş gün süreyle tutulduğu dönemdir. Başvurucunun 7/10/2016-11/11/2016 tarihlerini kapsayan bu dönemde tutulduğu atölye koğuşunda en az 2,08 m², en fazla ise 2,27 m² kişisel alanı vardır. Başvurucu, toplamda 1 yıl 8 ay 25 gün kadar da -Kuruma ilk girdiği dönemde kaldığı B Blok geçici koğuş odasında, A-5 ve B-2 koğuşlarında- 3 m²nin altında bir kişisel yaşam alanında barındırılmıştır (en az 2,15 m² ve en fazla 2,91 m²). Başvurucu, Kurumda tutulma süresinin yaklaşık 3 yıl 11 ay 7 günlük süresinde ise 3,3 m²ile 7,77 m² arasındaki kişisel alanda -en az 175 günü 3 m² ile 4 m² arasında olmak üzere- barındırılmıştır.

9. Başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

II. DEĞERLENDİRME

10. Ödeme gücünden yoksun olduğu anlaşılan başvurucunun adli yardım talebinin kabulüne karar verilmesi gerekir.

11. Başvurucu, Kurumdaki tutulma koşullarından şikâyet etmiş; özellikle kalabalık odada tutulmasından yakınmıştır. Ayrıca Kuruma yerleştirildiği ilk gün kendisine kirli bir battaniye verildiğini, bu battaniyenin hiç yıkanmadığını, hijyen açısından on beş günde bir yıkanması gereken nevresim takımlarının ayda bir yıkandığını, sabah saatlerindeki ihtiyaç banyosu için sıcak su sağlanmadığını, Kurumda musluk suyunun içilemediğini, kantinden su satın almak zorunda kaldığını, Kurum idaresince taktırılan su arıtma cihazının dahi bu duruma çözüm olmadığını iddia etmiştir. Bakanlık görüşünde, başvurucunun barındırıldığı infaz kurumu koşulları nazara alındığında özgürlükten mahrum kalmanın doğal sonucu olan kaçınılmaz elem seviyesinden daha fazla sıkıntılı veya eziyetli bir durum içinde olmadığı bildirilmiştir. Başvurucu, Bakanlık görüşüne karşı cevabında genel olarak başvuru formunda dile getirdiği hususları yinelemiştir.

12. Açıkça dayanaktan yoksun olmadığı ve kabul edilemezliğine karar verilmesini gerektirecek başka bir neden de bulunmadığı anlaşılan kötü muamele yasağının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğuna karar verilmesi gerekir.

13. Başvurucunun şikâyetlerini dile getiriş biçimi dikkate alındığında iddialarının özünün tutulduğu infaz kurumundaki koşulların kötü muamele yasağını ihlal ettiğine ilişkin olduğu anlaşılmıştır. Bu nedenle başvuru Anayasa'nın 17. maddesinde güvence altına alınan kötü muamele yasağı kapsamında incelenmiştir. Değerlendirme başvurucunun tutulma koşulları -sahip olduğu kişisel yaşam alanı- gözetilerek iki başlık altında yapılacaktır:

A. Başvurucunun 3 m²den Daha Az Kişisel Yaşam Alanına Sahip Olduğu Dönem Yönünden

14. Anayasa Mahkemesi aşırı kalabalıklaşma ve kişisel alan eksikliğine ilişkin ilkelerini başvuruya benzer olgu ve iddiaları içeren Cengiz Yetgin ([GK], B. No: 2019/39068, 14/6/2023) kararında belirlemiştir. Bu kararda aşırı kalabalıklaşma ve kişisel alan eksikliğine ilişkin şikâyetlerde üç faktörün gözönünde bulundurulacağına vurgu yapılmıştır. Bunlar her mahpus için en az 4 m² zemin alanı olması, her mahpusun ayrı bir uyku yeri olması ve koğuşun genel yüzeyinin mahpusların mobilyalar arasında serbestçe hareket etmesine izin verecek şekilde olmasıdır. Anılan üç faktörden birinin yokluğu kendi başına tutulma koşullarının kötü muamele yasağını ihlal ettiği yönünde güçlü bir karine oluşturacaktır. Ayrıca çok kişilik koğuşlarda bir kişi için olan asgari yaşam alanının 4 m²nin altına düşmesi hâlinde Anayasa’nın 17. maddesinin ihlaline yönelik ortaya çıkacağı değerlendirilen güçlü karine üç unsurun bir arada bulunması durumunda ortadan kaldırılabilecektir. İlk olarak asgari kişisel alanın 4 m²nin altına düşmesi kısa süreli, küçük çaplı ve ara sıra olmalıdır. İkinci olarak bu tür azalmalar koğuş dışı yeterli dolaşım özgürlüğü ve yeterli koğuş dışı etkinliklerle desteklenmelidir. Son olarak başvurucu; genel olarak uygun nitelikte olan, tutulma koşullarını ağırlaştırıcı başka bir unsur taşımayan bir ceza infaz kurumunda tutuluyor olmalıdır ( anılan kararda bkz. §§ 58-63).

15. Anayasa Mahkemesi Levent Cantekin ([GK], B. No: 2019/34408, 9/10/2024) kararıyla da kişisel yüzey alanı hesabına havalandırma bahçesinin dâhil edilmemesi ve çok kişilik odalarda her bir mahpus için en az 3 m² zemin alanı sağlanması gerektiği kanaatine ulaşarak yukarıda yer verilen Cengiz Yetgin kararındaki çok kişilik koğuşlarda her bir mahpus için en az 4 m² zemin alanı olması gerektiğine ilişkin içtihadını güncellemiştir (anılan kararda bkz.§§ 28-34).

16. Mahpusların 3 m² ile 4 m² arasında kişisel alana sahip olduğu hâllerde alan faktörü, tutulma koşullarının yeterliliğinin değerlendirilmesinde önemlidir ve bu durumun uygunsuz tutulma koşullarının diğer yönleriyle birleşmesi hâlinde kötü muamele yasağı ihlal edilmiş olur. Mahpusların daha fazla kişisel alana sahip olmaları nedeniyle kişisel alan faktörüne ilişkin olarak herhangi bir sorunun ortaya çıkmadığı durumlarda ise tutulma koşullarının diğer yönleri değerlendirilmelidir. Tutulma koşullarının diğer yönleri arasında temel sıhhi ve hijyen gereklerine uygunluk, tuvalet ve banyonun mahrem kullanılması, açık hava egzersizine, doğal ışık veya havaya erişim, havalandırma ve ısıtma sistemlerinin yeterliliği yer alır. Belirtilen koşullar altında tutulmanın süresi de dikkate alınmalıdır (Levent Cantekin ([GK], B. No: 2019/34408, 9/10/2024, § 35).

17. Başvurucuya 1/10/2016-26/6/2018 tarihleri arasında B Blok geçici koğuş, A Blok Atölye-2 koğuşu ve A-5 koğuşunda 1 yıl 8 ay 25 gün boyunca en az 2,08 m² ile en çok 2,91 m²lik bir kişisel alan sağlanabilmiştir. Asgari kişisel yaşam alanındaki bu azalma kendi başına tutulma koşullarının kötü muamele yasağını ihlal ettiği yönünde güçlü bir karine oluşturmaktadır.

18. Anayasa’nın 17. maddesinin ihlaline yönelik ortaya çıkan güçlü karine üç unsurun bir arada bulunması hâlinde ortadan kaldırılabilecektir. İlk olarak değerlendirilmesi gereken, asgari kişisel alanın 3 m²nin altına inmesinin süresi, sıklığı ve çapıdır. Bu kapsamda toplam 5 yıl 8 aylık bir süre içinde1 yıl 8 ay 25 gün boyunca 3 metrekarenin altında kişisel alanda barındırılmış olan başvurucu için kişisel alan eksikliğinin kısa süreli, küçük çaplı ve ara sıra olduğu söylenemeyecektir. Bu nedenle meydana gelen alan azalmalarının -tutulma koşullarının ayrı ayrı ve başvurucu üzerindeki toplu etkileri de hesaba katılarak- Anayasa’nın 17. maddesi anlamında kötü muamele yasağı olarak nitelendirilmesi için gerekli olan asgari ağırlık eşiğine ulaştığı sonucuna varılmıştır. Güçlü karinenin ortadan kalkması için aranan ilk unsurun sağlanmadığı anlaşıldığından asgari kişisel alandaki azalmaların koğuş dışı yeterli dolaşım özgürlüğü ve yeterli koğuş dışı etkinliklerle desteklenmesine, başvurucunun genel olarak uygun nitelikte bulunan ve tutulma koşullarını ağırlaştırıcı başka bir unsur taşımayan bir ceza infaz kurumunda tutuluyor olmasına ilişkin diğer iki unsurun değerlendirilmesine gerek görülmemiştir.

19. Açıklanan gerekçelerle, başvurucunun 3 m²den daha az kişisel yaşam alanına sahip olduğu dönem yönünden Anayasa’nın 17. maddesinin üçüncü fıkrasında güvence altına alınan kötü muamele yasağının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.

B. Başvurucunun 3 m² ile 4 m² Arasında Kişisel Yaşam Alanına Sahip Olduğu Dönem Yönünden

20. Başvurucunun 5 yıl 8 ay 2 gün tutulmasının en az 175 gününde 3 m² ile 4 m² arasında kişisel alanda barındırıldığı tespit edilmiştir (bkz. § 8). Anayasa Mahkemesi mahpusların asgari kişisel alana sahip olduğu hâllerde kötü muamele yasağı kapsamında bir değerlendirme yaparken kişisel yaşam alanı büyüklüğünün asgari standardı karşılamasının her zaman tek başına yeterli olmadığını, tutulma koşullarının diğer yönlerinin yeterliliğinin de incelenmesi gerektiğini belirtmiştir. Bu durumda alan faktörü asgari standardı karşılasa da açık hava egzersizine, doğal ışığa veya havaya erişim, havalandırmanın mevcudiyeti, ısıtma düzenlemelerinin yeterliliği, tuvaleti özel olarak kullanma, temel sıhhi ve hijyen gerekliliklere uygunluk gibi diğer unsurların eksikliğiyle birleştiğinde 17. maddenin ihlal edildiğine karar verilebilecektir (bkz. § 16). Bu nedenle başvurucunun alan faktörü dışındaki tutulma koşulları incelenmelidir.

21. Başvurucu, İnfaz Kurumunda haftada üç gün hükümlü ve tutuklulara günlük olarak kişi başı 50 lt sıcak su dağıtımı yapıldığını ve sıcak suyun 11.00 ile 18.30 saatleri arasında kullandırıldığını belirtmiş; Kars İl Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Laboratuvarının analiz raporunda "Anılan Kurumdan alınan musluk suyu örneklerinin incelenmesi neticesinde çalışılan analizler yönünden 17/02/2005 tarih ve 25730 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmeliğe uygundur." ifadelerine yer verildiğini, ayrıca Kurum tarafından su arıtma cihazı taktırıldığını beyan etmiştir. Bu halde başvurucunun her gün hem soğuk hem de sıcak suya erişebildiği tespit edilmiştir.

22. Bununla birlikte başvurucu; kendisine karbonhidrat ağırlıklı, yetersiz gıda verildiğini, kültürel ve sportif faaliyetler ile özellikle kış aylarında gün ışığından faydalanamadığını ileri sürmüştür. Başvuru formunda öğünlerin karbonhidrat ağırlıklı, et porsiyonlarının çok yetersiz olduğunu, tabildot tepsilerinin mutfakta değil koğuşlarda mahpuslar tarafından soğuk suyla elde yıkandığını ve yemek dağıtımının adil olarak yapılmadığını iddia etmişse de başvurucunun bu iddialarıyla ilgili olarak olgulara dayalı bilgi vermediği, tam olarak maruz kaldığı uygulamayı veya bunun hangi tarihte gerçekleştiğini açıklamadığı, dahası her bir tutuklu veya hükümlüye Kurumca temin edilen yemek miktarının İnfaz Kurumu görevlilerine temin edilen miktarla aynı olduğunun açıklandığı, başvurucunun ayrıca kantinden talep ettiği gıdaya ulaşabildiğinin tespit edildiği ve Kurumda kalan mahpusların geçici koğuş ile Atölye-2 No.lu koğuşlarda öğleden önce ve sonra birer saat olmak üzere diğer koridor koğuşlarda ise yapılan sabah sayımından (saat 08.00) akşam sayımına (saat 18.00) kadar istedikleri zaman havalandırma bahçesinden faydalandırıldıkları görülmüştür. Başvurucu, gün ışığı ve temiz havadan yararlanabileceği ve temel bireysel egzersiz için kullanabileceği havalandırma bahçesine gün ışığında sınırsız bir biçimde erişme imkânına sahiptir. Bu durum kişisel alan kısıtlılığının yol açtığı olumsuz etkiyi önemli ölçüde hafifletici bir faktör olarak dikkate alınmalıdır. Odaların her bir birimin havalandırma ve ışık sağlayan birden fazla penceresi olduğu da anlaşılmıştır (bkz. § 6). Bu nedenle temizlik, havalandırma ve aydınlatma dâhil genel koşulların tutulma koşullarının standartlarına göre yeterli olduğu sonucuna varılmıştır. Havalandırma alanından faydalandırıldığı anlaşılan başvurucunun yeterli gıda almadığı iddiasını ise somut verilere veya makul delillere dayanarak temellendiremediği, yine bu bağlamda hangi sosyal programlara katılamadığına veya spor alanlarını kullanamamasıyla ilgili olarak Kurum kararı olup olmadığına dair detaylı bir anlatımı da bulunmadığı görülmüştür.

23. Başvurucu, ayrıca kaldığı koğuşun önünde saç tıraşı yapılmasının kötü muamele teşkil ettiğini de ileri sürmüştür. Başvurucu, saç tıraşının İnfaz Kurumundaki özel bir odada yapılmamasının ne şekilde fiziksel ve ruhsal etkileri olduğu konusunda ise bir açıklamada bulunmamıştır. Öte yandan başvurucunun zorla tıraş edildiğine veya kötü muamele amacıyla belli bir saç modeline zorlandığına yönelik bir iddiasının da olmadığı anlaşılmıştır (Timur Demir, B. No: 2018/33190, 9/5/2019, § 50).

24. Sonuç olarak tutulma koşullarının fiziksel ve ruhsal etkileri ayrı ayrı ve başvurucu üzerindeki toplu etkisi hesaba katılarak değerlendirildiğinde başvurucunun 3 m² ile 4 m² arasında kişisel yaşam alanına sahip olduğu dönemdeki tutulma koşullarının Anayasa’nın 17. maddesinin üçüncü fıkrası kapsamına girebilmesi için aranan asgari ağırlık eşiğine ulaşmadığı sonucuna varılmıştır.

25. Açıklanan gerekçelerle, başvurucunun 3 m² ile 4 m² arasında kişisel yaşam alanına sahip olduğu dönem yönünden Anayasa’nın 17. maddesinin üçüncü fıkrasında güvence altına alınan kötü muamele yasağının ihlal edilmediğine karar verilmesi gerekir.

III. GİDERİM

26. Başvurucu, ihlalin tespiti ile 3.000.000 TL manevi tazminat talebinde bulunmuştur.

27. Başvurucunun ceza infaz kurumunda tutulma süresinin en az son 282 günlük süresinde 5,38 m² kişisel alanda barındırıldığı görüldüğünden ihlalin devam etmediği sonucuna varılmış ve ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmasında hukuki yarar bulunmadığı değerlendirilmiştir. İhlalin sonuçlarının bütünüyle ortadan kaldırılabilmesi için başvurucuya manevi zararları karşılığında 115.000 TL manevi tazminat ödenmesine karar verilmesi gerekir.

IV. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Kamuya açık belgelerde başvurucunun kimliğinin gizli tutulması talebinin KABULÜNE,

B. Adli yardım talebinin KABULÜNE,

C. Kötü muamele yasağının ihlal edildiğine ilişkin iddianın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,

D. 1. Başvurucunun 3 m²den daha az kişisel yaşam alanına sahip olduğu dönem yönünden Anayasa’nın 17. maddesinin üçüncü fıkrasında güvence altına alınan kötü muamele yasağının İHLAL EDİLDİĞİNE,

2. Başvurucunun 3m²den fazla kişisel yaşam alanına sahip olduğu dönem yönünden Anayasa’nın 17.maddesinin üçüncü fıkrasında güvence altına alınan kötü muamele yasağının İHLAL EDİLMEDİĞİNE,

E. Başvurucuya net 115.000 TL manevi tazminat ÖDENMESİNE, tazminata ilişkin diğer taleplerin REDDİNE,

F. Ödemenin kararın tebliğini takiben başvurucunun Hazine ve Maliye Bakanlığına başvuru tarihinden itibaren dört ay içinde yapılmasına, ödemede gecikme olması hâlinde bu sürenin sona erdiği tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için yasal FAİZ UYGULANMASINA,

G. Kararın bir örneğinin bilgi için Kars İnfaz Hâkimliğine (E.2018/1453, K.2018/1526 sayılı karar) GÖNDERİLMESİNE,

H. Kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 15/1/2025 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.

I. KARAR KİMLİK BİLGİLERİ

Kararı Veren Birim Birinci Bölüm
Karar Türü (Başvuru Sonucu) Esas (İhlal)
Künye
(K.Ö. [1.B.], B. No: 2019/25127, 15/1/2025, § …)
   
Başvuru Adı K.Ö.
Başvuru No 2019/25127
Başvuru Tarihi 18/7/2019
Karar Tarihi 15/1/2025

II. BAŞVURU KONUSU


Başvuru, ceza infaz kurumunda kalabalık odada tutulma ve tutma koşulları nedeniyle kötü muamele yasağının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

III. İNCELEME SONUÇLARI


Hak Müdahale İddiası Sonuç Giderim
Kötü muamele yasağı İnfaz Kurumunun fiziki koşulları İhlal Manevi tazminat
  • pdf
  • udf
  • word
  • whatsapp
  • yazdir
T.C. Anayasa Mahkemesi