I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, ceza infaz kurumu tarafından verilen ve infaz hâkimliğince iptal edilen disiplin cezasının uygulanmış olması nedeniyle haberleşme hürriyetinin ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

2. Başvurucu, Tekirdağ 2 No.lu F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda (Ceza İnfaz Kurumu) terör örgütü üyesi olma suçundan hükümlü olarak bulunmaktadır. Haftalık telefon görüşmesinde kullandığı bazı ifadeler nedeniyle Ceza İnfaz Kurumu görevlileri tarafından tutanak tutulmuştur.

3. 27/3/2019 tarihli söz konusu tutanağa göre başvurucunun kullandığı ifadeler şöyledir:

"...Şimdi söylediklerimi yaz. Bir Nisan itibarı ile üçer günlük süresiz dönüşümlü açlık grevi yapacağız. Bu [L.G.'nin] açlık grevine destek amaçlıdır. [L.G.'nin] eylemi sürdüğü müddetçe de bu açlık grevi sürdürülecektir. Toplam dört grup çıkarılacak. Biz üç kişi kalıyoruz. İlk üç grupta bizden birer kişi olacak, Şerafettin'ler toplam dört grup çıkartıyor. Bir Nisandan itibaren merkezidir. Merkezidir diye de belirt. Telefon kapandıktan hemen sonra da Şerafettin'in babası Hıdır Amca'ya bunları not aldır. Şerafettin aynen aynen söylesin ki sonra karışmasın bu durum."

4. Ceza İnfaz Kurumu İdare ve Gözlem Kurulu Başkanlığının 29/3/2019 tarihli kararıyla 2 ay süreyle başvurucunun telefonla görüşme hakkının kısıtlanmasına karar verilmiştir. Kararın gerekçesinde 6/4/2006 tarihli ve 26131 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Tüzük'ün (Tüzük) 40. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (g) bendindeki "Tehlikeli hâli bulunan ya da örgüt mensubu olan hükümlülerle ilgili olarak, telefon görüşmeleri ile radyo, televizyon yayınları ve internet olanaklarından yararlanma hakkının kısıtlanmasına karar vermek" şeklindeki düzenleme hatırlatıldıktan sonra başvurucunun yaptığı telefon görüşmesinde örgütsel talimat verdiği ve telefon görüşme hakkını kötüye kullandığı belirtilmiştir. Bu karar verildiği tarihten itibaren uygulanmaya başlanmıştır.

5. Başvurucunun 4/4/2019 tarihli şikâyeti üzerine Tekirdağ 2. İnfaz Hâkimliği (İnfaz Hâkimliği) 7/5/2019 tarihinde anılan kararın iptaline karar vermiştir. Kararın gerekçesinde, başvurucunun eyleminin disiplin soruşturması gerektirmesi nedeniyle disiplin soruşturması yapılmadan, disiplin cezası niteliğinde 2 ay süreyle telefonla görüşme hakkının kısıtlanmasının hukuka aykırı olduğu belirtilmiştir.

6. Öte yandan başvurucu hakkında aynı eylem nedeniyle disiplin soruşturması başlatılmıştır. Telefon görüşmesindeki bahse konu ifadeler nedeniyle Ceza İnfaz Kurumu Disiplin Kurulu Başkanlığının 5/4/2019 tarihli kararıyla başvurucunun suç örgütlerinin eğitim ve propaganda faaliyetlerini yapmak suçunu işlediğinden bahisle 20 gün hücreye koyma cezasıyla cezalandırılmasına karar verilmiştir. Başvurucunun bu karara yönelik şikâyeti İnfaz Hâkimliğinin 23/8/2019 tarihli kararıyla, itirazı ise Tekirdağ 1. Ağır Ceza Mahkemesinin 18/9/2019 tarihli kararıyla reddedilmiştir.

7. Başvurucu 22/7/2019 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur. Başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

II. DEĞERLENDİRME

8. Başvurucu; İnfaz Hâkimliğince iptal edilen disiplin cezasının, iptal kararından önce hukuksuz bir şekilde uygulanmış olduğunu, bu sürede dokuz kez telefon görüşmesinden mahrum kaldığını, bu durumun ailesini olumsuz etkilediğini belirterek haberleşme hürriyetinin ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

9. Adalet Bakanlığı (Bakanlık) görüşünde; bireysel başvuruya konu disiplin cezasının iptal edilerek tüm sonuçlarıyla ortadan kalktığı, başvurucunun idari yargıda tam yargı davası açmadan bireysel başvuruda bulunduğu hususlarının kabul edilebilirlik incelemesi yapılırken dikkate alınması gerektiği bildirilmiştir. Başvurucu; Bakanlık görüşüne karşı beyanında, bireysel başvuru formundaki iddialarını tekrarlamıştır.

10. Başvuru, haberleşme hürriyeti kapsamında incelenmiştir.

11. Somut olayda başvurucunun haberleşme hürriyetine yapılan müdahale 13/12/2004 tarihli ve 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun'a ve bu Kanun uyarınca hazırlanan Tüzük'ün 40. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (g) bendine dayanmaktadır. Bu nedenle müdahalenin kanunilik ölçütünü karşıladığı ve kamu düzeninin sağlanması meşru amacıyla gerçekleştirildiği kanaatine varılmıştır. Bu belirlemeden sonra müdahalenin demokratik toplum düzeninin gereklerine uygun ve ölçülü olup olmadığı değerlendirilmelidir.

12. 16/5/2001 tarihli ve 4675 sayılı İnfaz Hâkimliği Kanunu'nun (4675 sayılı Kanun) "İnfaz hâkimliğine şikâyet ve usulü" kenar başlıklı 5. maddesinin son fıkrasında "Şikâyet yoluna başvurulması, verilen kararın, yapılan işlem veya faaliyetin yerine getirilmesini durdurmaz. Ancak, infaz hâkimi giderilmesi güç veya imkansız sonuçların doğması ve karar, işlem veya faaliyetin açıkça hukuka aykırı olması koşullarının birlikte gerçekleşmesi durumunda karar, işlem veya faaliyetin ertelenmesine veya durdurulmasına karar verebilir." hükmü yer almaktadır.

13. Bu hükme göre şikâyet, disiplin cezasının yerine getirilmesini durdurmamakla birlikte telafisi güç zararların doğması ve işlemin de hukuka açıkça aykırı olması kaydıyla infaz hâkimliğince işlemin ertelenmesine veya durdurulmasına karar verilebilmesi mümkündür. Somut olayda ise başvurucu, ceza verilmesinden beş gün sonra şikâyette bulunmuş ancak aradan bir ay geçtikten sonra İnfaz Hâkimliğince iptal kararı verilebilmiştir. İnfaz Hâkimliği işlemin ertelenmesi veya durdurulması ile ilgili bir karar ise almamıştır. Belirtmek gerekir ki anılan hükme göre İnfaz Hâkimliği başvurucunun talebi olmadan resen de bu kararı alabilmektedir.

14. Bununla birlikte disiplin soruşturması yapılmadan ceza verilemeyeceği için hukuka açıkça aykırı olduğu anlaşılan ve telafisi güç zararlar da doğurması muhtemel olan söz konusu disiplin cezası iki ay boyunca infaz edilmiştir. Bunun yanında belirtilen sürece koşut olarak aynı eylemden dolayı disiplin soruşturması yürütülerek başka bir disiplin cezası daha uygulanmıştır.

15. Sonuç olarak İnfaz Hâkimliğince iki ay süreyle telefonla görüşme hakkının kısıtlanmasına ilişkin disiplin cezasının infazının durdurulmaması ve netice olarak aynı eylemden dolayı iki ayrı disiplin cezasının infaz edilmiş olması gözönüne alındığında başvurucunun haberleşme hürriyetine yapılan müdahalenin demokratik bir toplumda gerekli ve ölçülü olma şartını sağlamadığı anlaşılmıştır.

16. Açıklanan gerekçelerle Anayasa'nın 22. maddesinde güvence altına alınan haberleşme hürriyetinin ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.

III. GİDERİM

17. Başvurucu, ihlalin tespitine karar verilmesi talebinde bulunmuştur.

18. Başvuruda tespit edilen hak ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmasında hukuki yarar bulunmamaktadır. Bununla birlikte başvurucunun tazminat talebinde de bulunmadığı gözönüne alındığında sadece ihlalin tespitine karar verilmesi gerekir.

IV. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Adli yardım talebinin KABULÜNE,

B. Haberleşme hürriyetinin ihlal edildiğine ilişkin iddianın KABUL EDİLEBİLİR OLDUĞUNA,

C. Anayasa’nın 22. maddesinde güvence altına alınan haberleşme hürriyetinin İHLAL EDİLDİĞİNE,

D. Kararın bir örneğinin bilgi için Tekirdağ 2. İnfaz Hâkimliğine (E.2019/776, K.2019/1014) ve Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 20/11/2024 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.