I. BAŞVURUNUN KONUSU

1. Başvuru; arama işlemi sırasında meydana gelen yaralanma olayına ilişkin olarak etkili soruşturma yürütülmemesi nedeniyle kötü muamele yasağının, hukuka aykırı olarak gözaltına alınması nedeniyle de kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiği iddialarına ilişkindir.

II. BAŞVURU SÜRECİ

2. Başvuru 6/11/2019 tarihinde yapılmıştır.

3. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

III. OLAY VE OLGULAR

4. Başvuru formu ve eklerinde ifade edildiği şekliyle ve Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) aracılığıyla erişilen bilgi ve belgeler çerçevesinde olaylar özetle şöyledir:

5. Başvurucunun içinde bulunduğu araç 18/9/2018 tarihinde güvenlik güçleri tarafından İstanbul 8. Sulh Ceza Hâkimliğinin kararına istinaden yapılan rutin önleme araması sırasında durdurulmuş ve başvurucunun avukat olduğuna dair kimliğini güvenlik güçlerine sunmasının ardından bazı nedenlerle taraflar arasında tartışma başlamıştır.

6. Bayrampaşa Devlet Hastanesinde başvurucu hakkında düzenlenen 19/11/2018 tarihli sağlık raporunda başvurucunun sol el 4. parmak distalinde sıyrık tespitine yer verilmiştir. Başvurucunun Özel E. Hastanesinden temin ettiği aynı tarihli raporda "darp ifadesiyle geldiği sağ orbita inferiorda 1x1 cm yumuşak doku şişliği, hassasiyet eritem, frontal orta hatta eritem hassasiyet, sol omuz superiorda 2x2cm ekimoz hassasiyet hareket kısıtlılığı, lomber 2-3 civarında cilt altı doku şişliği, hassasiyet, sağ gluteusta 3x5cm ekimoz, hassasiyet, sol el 4. parmak DIF'ta 0.5cm krutlu abrazyon, sağ el 4-5.metakarpal posteriorda 0.5cm krutlu abrazyon, her iki diz anteriorda hassasiyet şişlik hareket kısıtlılığı olduğu..." bulguları yer almıştır.

7. Olay anında görevli olan polis memuru H.Ü. hakkında Bayrampaşa Devlet Hastanesi tarafından hazırlanan 19/11/2018 tarihli genel adli muayene raporunda "Sağ yüz bölgesinde kızarıklık mevcut." tespitine yer verilmiştir.

8. Başvurucu görevi kötüye kullanma, hürriyeti tahdit, darp, hakaret, ırk ayrımcılığı suçları yönünden İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığına (Cumhuriyet Başsavcılığı) 20/11/2018 havale tarihli şikâyet dilekçesini sunmuştur.

9. Cumhuriyet Başsavcılığı 22/11/2018 tarihinde Bayrampaşa İlçe Emniyet Müdürlüğünden (İlçe Emniyet Müdürlüğü) otogar giriş-çıkış kontrol kamera kayıtları ile otogar Polis Merkezi Amirliğindeki MOBESE kamera kayıtlarının örneğinin, ayrıca olayla ilgili tahkikat evrakının iletilmesini talep etmiştir.

10. Cumhuriyet Başsavcılığı 23/11/2018 tarihinde İstanbul Valiliğinden (Valilik) olayla ilgili olarak ilgili kolluk görevlileri hakkında görevi kötüye kullanma suçu bakımından 2/12/1999 tarihli ve 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun uyarınca soruşturma izni verilmesi talebinde bulunmuştur.

11. İlçe Emniyet Müdürlüğü 18/12/2018 tarihinde, polis memurlarının müşteki, başvurucunun şüpheli olarak alınan ifadelerini, sağlık raporlarını, Olay Tutanağı'nı, iki polis memurunun düzenlediği Görüntü İzleme Tutanağı'nı ve kamera kayıtlarını içeren tahkikat evrakını iletmiştir. Cumhuriyet Başsavcılığı kamera kayıtlarını Valiliğe iletmiştir.

12. Valilik 24/1/2019 tarihinde dört polis memuru hakkında soruşturma izni verilmemesine karar vermiştir. Cumhuriyet Başsavcılığı söz konusu karara itiraz etmemiştir. Başvurucunun karara karşı itirazını inceleyen İstanbul Bölge İdare Mahkemesi Birinci İdare Dava Dairesi (Bölge İdare Mahkemesi) 17/4/2019 tarihinde "... yapılan ön inceleme sonucunda, soruşturma izni verilmeyen ilgililer hakkında hazırlık soruşturması yapılmasına yeterli bilgi ve belgenin dosya muhteviyatı itibariyle mevcut olmadığı anlaşıldığı..." gerekçesiyle itirazın reddine karar vermiştir.

13. Başvurucu 7/10/2019 tarihinde Bölge İdare Mahkemesine yaptığı başvuru neticesinde itirazın reddine karar verildiğini ve dosyanın ilgili idareye iade edildiğini öğrenmesi üzerine İl Emniyet Müdürlüğünden 9/10/2019 tarihinde dosyanın fotokopisini talep ettiğinde itirazın reddi kararını öğrendiğini beyan etmiş ve ilgili belge örneklerini bireysel başvuru ekinde sunmuştur. Başvurucu 6/11/2019 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

14. Soruşturma dosyasının UYAP üzerinden yapılan incelemesi neticesinde kamera kayıtlarının Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından 18/3/2019 tarihinde bilgisayar programcısı olan bir bilirkişiye tevdi edildiği, 21/3/2019 tarihli bilirkişi raporunun hazırlandığı anlaşılmıştır.

15. Cumhuriyet Başsavcılığı dört polis memuru hakkında görevi kötüye kullanma, hakaret, basit yaralama suçlarından 7/10/2019 tarihinde ek kovuşturmaya yer olmadığı kararı vermiştir. Gerekçenin ilgili kısmı şöyledir:

"... İstanbul Valiliğinin 20/05/2019 tarih... Soruşturma İzni Verilmemesine dair karara itiraz edildiği, itiraz neticesinde Bölge İdare Mahkemesi Birinci İdare Dava Dairesinin 14/04/2019 tarih... itirazın reddine karar vererek, soruşturma izni verilmemesine dair kararı onadığının anlaşıldığı.

2559 sayılı Polis Vazife ve Selahiyetleri Kanunun 16. maddesindeki; [mevuzata yer verilmiştir.]

Düzenlemeleri karşısında, şüpheli polis memurlarının müştekiye yönelik basit tıbbi müdahale ile giderilebilecek şekilde yaralanması ile sonuçlanan eylemlerinin, yasa ile verilmiş zor kullanma yetkisinin kullanılması şeklinde geliştiği, bu nedenle atılı suçun unsurları ile oluşmadığı evrak kapsamından anlaşılmakla;..."

16. Başvurucu 7/11/2019 tarihinde ek kovuşturmaya yer olmadığı kararına itiraz etmiştir. Başvurucunun itirazı İstanbul 11. Sulh Ceza Hâkimliğince kovuşturmaya yer olmadığına dair kararın usul ve yasaya uygun olduğu gerekçesiyle 6/12/2019 tarihinde reddedilmiştir.

IV. İNCELEME VE GEREKÇE

17. Anayasa Mahkemesinin 18/1/2023 tarihinde yapmış olduğu toplantıda başvuru incelenip gereği düşünüldü:

A. Başvurucunun İddiaları

18. Başvurucu; şikâyet dilekçesinde anlattığı olayları yeniden dile getirerek güvenlik güçlerinin fiziksel şiddetine maruz kaldığını, yaralandığına ilişkin sağlık raporunun olduğunu, buna rağmen güvenlik güçlerinin hazırladığı olay ve görüntü izleme tutanaklarına dayanılarak soruşturma izni verilmemesi kararı verildiğini, itirazının yetersiz gerekçe ile reddedildiğini ileri sürerek kötü muamele yasağı ile hukuka aykırı olarak tutulması nedeniyle kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğini iddia etmiştir.

B. Değerlendirme

19. Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün (İçtüzük) 80. maddesi şöyledir:

“(1) Bölümler ya da komisyonlarca yargılamanın her aşamasında aşağıdaki hallerde düşme kararı verilebilir:

…

ç) Bölümler ya da Komisyonlarca saptanan herhangi bir başka gerekçeden ötürü, başvurunun incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir neden görülmemesi.

(2) Bölümler ya da Komisyonlar; yukarıdaki fıkrada belirtilen nitelikteki bir başvuruyu, Anayasanın uygulanması ve yorumlanması veya temel hakların kapsamının ve sınırlarının belirlenmesi ya da insan haklarına saygının gerekli kıldığı hâllerde incelemeye devam edebilir.”

20. Öncelikle kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlali iddiası bakımından, Anayasa Mahkemesinin yakalama ve gözaltına alınmanın hukuka aykırı olduğuna ilişkin iddiaları birçok kararda incelediği, bu kararlarda 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 141. maddesinde öngörülen tazminat davası açma imkânının tüketilmesi gereken etkili bir hukuk yolu olduğu sonucuna vardığı, dolayısıyla söz konusu ihlal iddiası bakımından anılan kararlarda varılan sonuçtan ayrılmayı gerektiren bir durum bulunmadığı belirtilmelidir.

21. Diğer yandan, somut başvuruda başvurucunun kötü muamele yasağının ihlal edildiğine dair iddiasının özü olayın sorumluları hakkında soruşturma izni verilmemesi nedeniyle etkili soruşturma yapılamaması olduğu değerlendirilmiştir. Yapılan inceleme neticesinde bireysel başvuru süreci devam ederken soruşturma izni talebine ve talep neticesinde verilen karara karşı itiraza dair süreçlerin sonuçlandığı, Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından soruşturma izni verilmesi talebinde bulunulmasının yanı sıra birtakım soruşturma işlemleri daha yapılarak kovuşturmasızlık kararı verildiği tespit edilmiştir.

22. Yukarıda değinilen hususlar gözönüne alındığında başvurunun incelenmesinin sürdürülmesini gerekli kılan bir neden bulunmadığı anlaşılmıştır. Öte yandan İçtüzük'ün 80. maddesinin (2) numaralı fıkrasında öngörülen başvurunun incelenmesinin devamında Anayasa'nın uygulanması veya temel hakların kapsamının ve sınırlarının belirlenmesi ya da insan haklarına saygının gerekli kıldığı herhangi bir durumun da söz konusu olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

23. Açıklanan gerekçelerle başvurunun incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir nedenin kalmadığı anlaşıldığından İçtüzük’ün 80. maddesinin (1) numaralı fıkrasının (ç) bendi gereğince başvurunun düşmesine karar verilmesi gerekir.

V. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Başvurunun incelenmesinin sürdürülmesini haklı kılan bir neden görülmemesi nedeniyle DÜŞMESİNE,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 18/1/2023 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.