I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru; ceza davasında sanığın hazır bulunma talebi reddedilerek ses ve görüntü aktarımı suretiyle duruşmaya uzaktan katılımının sağlanması nedeniyle duruşmada hazır bulunma hakkının, mahkûmiyete esas alınan delillerin hukuka aykırı şekilde elde edilmesi nedeniyle de hakkaniyete uygun yargılanma hakkının ihlal edildiği iddialarına ilişkindir.

2. Başvurucu, Rize L Tipi Kapalı Ceza İnfaz kurumunda (Ceza İnfaz Kurumu) tutuklu iken silahlı terör örgütüne üye olma suçundan yargılanmıştır. İstanbul 36. Ağır Ceza Mahkemesince (Mahkeme) görülen yargılamanın duruşması beş celsede tamamlanmıştır. Yargılamada 14/9/2017 tarihinde duruşma hazırlığı işlemleri yapılmıştır. Tensip Tutanağı'nda duruşmanın 31/10/2017 tarihinde yapılmasına, başvurucunun duruşma tarihinde Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi (SEGBİS) aracılığı ile hazır edilmesi için tutuklu bulunduğu Ceza İnfaz Kurumuna müzekkere yazılmasına karar verildiği belirtilmiştir.

3. Başvurucu, duruşmanın 31/10/2017 tarihli ilk celsesine Ceza İnfaz Kurumundan SEGBİS aracılığı ile katılmıştır. Duruşma Tutanağı'nda başvurucunun SEGBİS aracılığıyla duruşmaya katılmak istemediği yönünde Mahkemeye itirazda bulunduğuna dair herhangi bir beyanı yer almamaktadır. Duruşmada başvurucu, müdafiinin de hazır bulunmasıyla savunma yapmıştır. Başvurucunun SEGBİS aracılığı ile katıldığı duruşmanın 11/1/2018 tarihli ikinci ve 21/3/2018 tarihli üçüncü celselerinde iddia makamınca esas hakkında mütalaa sunulmuştur. Duruşmanın 21/3/2018 tarihli üçüncü celsesinde başvurucu, avukatları ile sağlıklı şekilde görüşemediğini, duruşmalarda Mahkemenin huzuruna dahi çıkamadığını belirterek esas hakkındaki mütalaaya karşı savunma yapmak üzere süre talebinde bulunmuştur. Mahkemece başvurucunun talebinin kabul edilmesiyle birlikte duruşmaya ara verilerek duruşmanın sonraki celsesinin 17/4/2018 tarihinde yapılmasına ve başvurucunun bu celsede duruşma salonunda hazır edilmesine karar verilmiştir.

4. Duruşmanın 17/4/2018 tarihli dördüncü celsesinde duruşma salonunda hazır edilen başvurucu, savunma yapmak üzere yeniden süre talebinde bulunmuştur. Mahkemece başvurucunun talebi kabul edilerek duruşmanın bir sonraki celsesinin 7/6/2018 tarihinde yapılmasına karar verilmiştir. Başvurucu ve müdafilerinin duruşma salonunda hazır bulunduğu duruşmanın 7/6/2018 tarihli son celsesinde hüküm açıklanmıştır. Mahkeme, başvurucunun silahlı terör örgütüne üye olma suçundan hapis cezasıyla cezalandırılmasına karar vermiştir.

5. Başvurucu, gerekçeli istinaf ve temyiz dilekçelerinde diğerlerinin yanı sıra duruşmalarda bizzat hazır bulunarak savunma yapma talebini Mahkemeye ilettiği hâlde talebinin reddedilerek tüm duruşmalara SEGBİS aracılığı ile katılmak zorunda bırakılması nedeniyle yüz yüze savunma yapma imkânından yoksun kaldığını belirtmiştir. Hüküm kanun yolu denetiminden geçerek kesinleşmiştir.

6. Başvuru 13/8/2020 tarihinde yapılmıştır. Komisyon; bir kısım iddialar yönünden kabul edilemezlik kararı vererek başvurunun kabul edilebilirlik incelemesininBölüm tarafından yapılmasına karar vermiştir.

II. DEĞERLENDİRME

A. Duruşmada Hazır Bulunma Hakkının İhlal Edildiğine İlişkin İddia

7. Başvurucu, duruşmalara bizzat katılma yönünde talepte bulunmasına rağmen duruşmalarda hazır edilmediğini belirterek duruşmada hazır bulunma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

8. Adalet Bakanlığı (Bakanlık) görüşünde; yargılamanın ilk üç celsesine SEGBİS aracılığı ile katılan başvurucunun müdafi katılımıyla savunma yaptığı, sonraki iki celsede ise bizzat müdafi eşliğinde duruşma salonunda hazır edilerek savunma ve argümanlarını sunduğu, başvurucunun SEGBİS aracılığı ile duruşmaya katılmak istemediği veya duruşmada bizzat hazır bulunmak istediği yönünde herhangi bir beyanı olmadığı vurgulanarak başvurucunun müdafi yardımından da yararlanmak suretiyle herhangi bir sınırlamaya maruz kalmadan ve teknik bir bağlantı sorunu yaşamadan etkili şekilde savunma yapma imkânı bulduğu ifade edilmiştir. Başvurucu, Bakanlık görüşüne karşı beyanda bulunmamıştır.

9. Anayasa Mahkemesi Şehrivan Çoban ([GK], B. No: 2017/22672, 6/2/2020) ve Emrah Yayla ([GK], B. No: 2017/38732, 6/2/2020) kararlarında duruşmada hazır bulunma hakkı ile ilgili ilkeleri belirlemiştir. Anayasa Mahkemesi bu kararlarda öncelikle kişilerin talebine aykırı olarak SEGBİS yoluyla duruşmaya katılmalarının duruşmada hazır bulunma hakkına yönelik müdahale teşkil ettiğini tespit etmiş; bu müdahalenin kanunilik, meşru amaç ve ölçülülük yönünden inceleneceğini ifade etmiştir. Anılan kararlarda 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 196. maddesinin kanunilik ölçütünü karşıladığı ve müdahalenin usul ekonomisinin gerçekleştirilmesine yönelik meşru bir amaca dayandığı sonucuna ulaşmıştır (Şehrivan Çoban, §§ 72-104; Emrah Yayla, §§ 58-86).

10. Anılan kararlarda ölçülülük yönünden yapılan incelemede ise başvurucunun duruşmada hazır bulunma talebinin hangi zorlayıcı nedene dayalı olarak kabul edilmediğinin ortaya konulmaması ve başvurucunun SEGBİS yoluyla katıldığı celselerde esaslı işlemlerin yapılması nedeniyle müdahalenin gerekli olmadığı değerlendirilmiştir.

11. Başvuru konusu olayda başvurucu, yargılamanın ilk iki celsesine SEGBİS aracılığı ile katılmıştır. Duruşmaların yapıldığı tarihlerde tutuklu bulunduğu Ceza İnfaz Kurumundan duruşmalara SEGBİS aracılığı ile katılan başvurucu, bu duruma karşı savunma hakkının kısıtlandığını ileri sürerek herhangi bir itirazda bulunmamış; ayrıntılı şekilde savunma yaparak hakkındaki suçlamalara yönelik iddia ve itirazlarını ileri sürmüştür. Yargılamanın üçüncü celsesine de SEGBİS aracılığı ile katılan başvurucu -duruşmalarda hazır bulundurulması yönünde açık bir talepte bulunmamakla birlikte- hâkim huzuruna çıkamamaktan yakınmıştır. Bunun üzerine Mahkeme, takip eden dördüncü ve beşinci celselerde başvurucuyu duruşma salonunda hazır bulundurmuştur.

12. Somut olayda başvurucu, duruşmalara SEGBİS aracılığı ile katıldığı sırada bu duruma yönelik herhangi bir itiraz ileri sürmemiştir. Başvurucunun yargılamaya uzaktan katılım sürecinde ses ve görüntü kalitesiyle ilgili sorun yaşandığına ilişkin bir iddiaya ve itiraza duruşma tutanakları ve başvuru formunda yer verilmemiştir. Dahası başvurucu, yargılamanın son iki celsesinde duruşma salonunda hazır bulundurularak savunma yapma imkânı da bulmuştur. Dolayısıyla başvurucunun duruşmada hazır bulunma hakkına bir müdahalede bulunulmadığı sonucuna varılmıştır.

13. Açıklanan gerekçelerle Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkı kapsamındaki duruşmada hazır bulunma hakkına ilişkin olarak bir ihlalin bulunmadığı açık olduğundan başvurunun bu kısmının açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

B. Diğer İhlal İddiaları

14. Başvurucunun hukuka aykırı delillere dayanılarak mahkûmiyet kararı verildiğine ilişkin iddiasının Yaşar Yılmaz (B. No: 2013/6183, 19/11/2014, §§ 38-60), Orhan Kılıç ([GK], B. No: 2014/4704, 1/2/2018, §§ 42-51) ve Ferhat Kara ([GK], B. No: 2018/15231, 4/6/2020, §§ 126-143) kararları doğrultusunda açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

III. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. 1. Duruşmada hazır bulunma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

2. Diğer ihlal iddialarının açıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 5/2/2025 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.