I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, istinaf başvurusunun süre aşımı gerekçesiyle reddedilmesi nedeniyle mahkemeye erişim hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

2. Başvurucu Şirket tarafından taşınır rehininin paraya çevrilmesi yolu ile icra takibi başlatılmış, borçlunun borca itirazı üzerine itirazın iptali davası açılmıştır. Mahkeme kararıyla davanın kabulü ile takibin devamına karar verilmiş, akabinde başvurucu vekili tarafından yasal süre içinde satış talebinde bulunulmadığı ve satış avansının yatırılmadığı gerekçesiyle takibin düşmesine karar verilmiştir.

3. Başvurucu, takibin düşmesine ilişkin karara karşı dava açmıştır.

4. İstanbul Anadolu 12. İcra Hukuk Mahkemesi 18/1/2018 tarihli kararıyla şikâyetin reddine kesin olmak üzere karar vermiştir. Gerekçeli karar başvurucu vekiline 22/2/2019 tarihinde tebliğ edilmiştir.

5. Tefhim edilen karara karşı başvurucu, istinaf istemli dilekçesini 25/2/2019 tarihinde Mahkemeye sunmuştur.

6. Başvurucunun istinaf talebi Mahkemenin 14/3/2019 tarihli ek kararıyla kesin hüküm nedeniyle reddedilmiştir.

7. Başvurucu, anılan ek karara ve asıl karara karşı istinaf isteminde bulunmuştur. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 22. Hukuk Dairesinin 23/1/2020 tarihli kararıyla Mahkeme hükmünün istinafa tabi olduğu gerekçesiyle ek karara yönelik istinaf isteminin kabulüne karar verilmiştir. Asıl karara yönelik yapılan değerlendirmede ise başvuru süresinin tefhim tarihinden itibaren on gün olduğu, somut olayda on günlük sürenin tefhim tarihi olan 18/1/2018 tarihinden itibaren başladığı, bu nedenle başvurucunun 21/2/2019 tarihli istinaf isteminin süresinde olmadığı gerekçesiyle istinaf dilekçesinin reddine karar verilmiştir.

8. Başvurucunun temyiz istemi üzerine Yargıtay 12. Hukuk Dairesinin 27/10/2020 tarihli kararıyla hüküm onanarak kesinleşmiştir.

9. Nihai kararın 16/11/2020 tarihinde başvurucu vekili tarafından Avukat Portal üzerinden açılarak okunduğu tespit edilmiş, başvurucu 21/12/2020 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur. Başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

II. DEĞERLENDİRME

10. 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun'un "Bireysel başvuru usulü" kenar başlıklı 47. maddesinin (5) numaralı fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:

"(5)Bireysel başvurunun, başvuru yollarının tüketildiği tarihten; başvuru yolu öngörülmemişse ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren otuz gün içinde yapılması gerekir. Haklı bir mazereti nedeniyle süresi içinde başvuramayanlar, mazeretin kalktığı tarihten itibaren onbeş gün içinde ve mazeretlerini belgeleyen delillerle birlikte başvurabilirler... "

11. Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü'nün (İçtüzük) "Başvuru süresi ve mazeret" kenar başlıklı 64. maddesinin (1) numaralı fıkrası şöyledir:

"(1)Bireysel başvurunun, başvuru yollarının tüketildiği tarihten, başvuru yolu öngörülmemişse ihlalin öğrenildiği tarihten itibaren otuz gün içinde yapılması gerekir."

12. Bireysel başvuruda sürenin başlangıcı tebligatla değil başvuru yolları tüketildikten sonra veya başvuru yolu öngörülmemişse ne şekilde olduğu gözetilmeksizin ihlalin öğrenilmesiyle başlamaktadır. Vekille takip edilen işlerde de öğrenmenin asıl veya vekil tarafından gerçekleştirilmesinde sürenin başlangıcı açısından herhangi bir fark söz konusu değildir. Bu bağlamda başvuru süresinin başlangıcı, hak ihlaline maruz kaldığını iddia eden kişinin bu durumu bizzat veya vekili tarafından öğrenme tarihi kabul edilmektedir. Başka bir ifadeyle bireysel başvuruda başvuru süresinin başlangıcı, ihlalin başvurucu ve/veya vekili olması fark etmeksizin hangisi tarafından öğrenilirse öğrenilsin ilk öğrenilme tarihinden itibaren başlamaktadır (Kadir Turgut, B. No: 2014/4985, 6/7/2017, § 25).

13. Ayrıntıları Hüseyin Aşkan (B. No: 2017/15649, 21/7/2020) kararında açıklandığı üzere nihai kararın öğrenilmesinin Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP)aracığıyla da olabileceği kabul edilmektedir. UYAP evrak işlem kütüğü üzerinde bu işlemi yapan ilgililerden işlem sırasında nihai kararın sonucunu öğrenmeleri beklenir. Böyle bir durumda işlem yapılırken nihai kararın sonucunun öğrenildiği kabul edileceğinden bireysel başvuru süresinin bu tarihlerden itibaren başlatılması gerekir. Nitekim ilgili usul kuralları uyarınca sürenin münhasıran tebliğden itibaren işlemeye başlayacağının kabul edildiği uygulamaların aksine bireysel başvuru yolunda başvuru süresi, ihlalin öğrenilmesi esasına bağlanmıştır (benzer yöndeki karar için bkz. Mehmet Özcan, B. No: 2019/6266, 15/1/2020, § 27).

14. Somut olayda UYAP evrak işlem kütüğü üzerinden yapılan incelemede, 27/10/2020 tarihli nihai kararın başvurucu vekili tarafından 16/11/2020 tarihinde Avukat Portal üzerinden açılarak okunduğu tespit edilmiştir. Bu itibarla bireysel başvuru konusu yargılama sürecine ilişkin nihai karardan 16/11/2020 tarihinde haberdar olduğunun kabulü gereken başvurucunun bu tarihten itibaren otuz günlük bireysel başvuru süresi içinde ve en geç 16/12/2020 tarihine kadar başvuruda bulunması gerekirken bu süre geçtikten sonra 21/12/2020 tarihinde gerçekleştirdiği bireysel başvurunun süre aşımı nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

III. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Başvurunun süre aşımı nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 2/5/2024 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.