I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru; uzun süren gözaltı nedeniyle açılan tazminat davasının reddedilmesi nedeniyle kişi hürriyeti ve güvenliği, etkili başvuru ve gerekçeli karar haklarının ihlal edildiği iddialarına ilişkindir.

2. Başvurucu, yargılandığı davada uzun süre gözaltında kaldığı gerekçesiyle tazminat davası açmıştır.

3. Rize Ağır Ceza Mahkemesi 14/5/2019 tarihinde davanın reddine karar vermiştir.

4. Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 2. Ceza Dairesi 16/9/2019 tarihinde istinaf başvurusunun esastan reddine kesin olarak karar vermiştir.

5. Nihai karar olan Bölge Adliye Mahkemesinin kararına ilişkin olarak Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) evrak işlem kütüğü üzerinde yapılan incelemede, başvurucunun ilgili kararı ilk olarak 31/3/2020 tarihinde saat 18.39'da açarak okuduğu tespit edilmiştir.

6. Bununla birlikte başvurucu nihai kararı 20/11/2020 tarihinde tebellüğ ettiğini belirterek 14/12/2020 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

7. Adli yardım talebinin kabulüne Komisyonca karar verilmiştir. Başvurunun kabul edilebilirlik incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

II. DEĞERLENDİRME

8. Başvurucu, uzun süren gözaltı tedbiri nedeniyle açtığı davanın reddedilmesi nedeniyle kişi hürriyeti ve güvenliği, etkili başvuru ve gerekçeli karar haklarının ihlal edildiğini öne sürmüştür. Bakanlık, görüşünü bildirmiştir. Başvurucu, Bakanlığın görüşüne karşı beyanda bulunmuştur.

9. Anayasa Mahkemesi Hüseyin Aşkan (B. No: 2017/15649, 21/7/2020) kararında otuz günlük süre kuralının bireysel başvurunun ön şartlarından biri olduğunu ve bu sürenin başlangıç tarihinin tespitinde kanun hükmü gereği öğrenme tarihinin esas alınacağını belirtmiştir (Hüseyin Aşkan, § 20). Anılan kararda bireysel başvuru süresinin işlemeye başlaması yönünden nihai kararın gerekçesinin tebliğinin öğrenme şekillerden biri olduğu, bununla birlikte başka şekillerde de öğrenmenin söz konusu olabileceği ifade edilmiştir (Hüseyin Aşkan, § 23).

10. Bu doğrultuda Hüseyin Aşkan kararında; kullanıcıların UYAP üzerinden yaptıkları işlemlerin (doküman oluşturma, düzenleme, imzalama, açma, okuma ve yazdırma gibi) kayıt altına alındığı evrak işlem kütüğünün Anayasa Mahkemesi tarafından incelenmesi sonucunda nihai kararın açılarak okunduğuna ilişkin bir işlemin tespiti hâlinde bu işlemi yapan ilgililerin işlem sırasında nihai kararın sonucunu öğrendiklerinin kabul edileceği, böyle bir durumda bireysel başvuru süresinin de bu tarihten itibaren başlatılması gerektiği belirtilmiştir (Hüseyin Aşkan, §§ 26-29).

11. Başvuru konusu olayda nihai karar olan Bölge Adliye Mahkemesi kararına ilişkin olarak UYAP evrak işlem kütüğü üzerinde yapılan incelemede ilgili kararın başvurucu tarafından 31/3/2020 tarihinde saat 18.39’da açılarak okunduğu tespit edilmiştir.

12. Buna göre Bölge Adliye Mahkemesi kararının başvurucu tarafından 31/3/2020 tarihinde UYAP üzerinden okunduğu, bu kapsamda bireysel başvuruya ilişkin nihai karardan anılan tarihte haberdar olunduğunun ve bu doğrultuda bireysel başvuru süresinin 31/3/2020 tarihinden itibaren işlemeye başladığının kabul edilmesi gerekir. COVID-19 pandemisi nedeniyle bireysel başvuru süresinin 13/3/2020 ile 15/6/2020 tarihleri arasında durduğu dikkate alındığında 15/6/2020 tarihinden itibaren otuz gün içinde bireysel başvuruda bulunulması gerekirken 14/12/2020 tarihinde yapılan bireysel başvuruda süre aşımı olduğu sonucuna varılmıştır.

13. Açıklanan gerekçelerle başvurunun diğer kabul edilebilirlik koşulları yönünden incelenmeksizin süre aşımı nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

III. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Başvurunun süre aşımı nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

B. 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 339. maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca tahsil edilmesi mağduriyetine neden olacağından adli yardım talebi kabul edilen başvurucunun yargılama giderlerini ödemekten TAMAMEN MUAF TUTULMASINA 1/3/2023 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.