GİZLİLİK TALEBİ KABUL

I. BAŞVURUNUN ÖZETİ

1. Başvuru, cinsel ve fiziksel şiddet iddiası hakkında etkili ceza soruşturması yürütülmemesi nedeniyle kötü muamele yasağının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

2. Başvurucu, bir kamu görevlisidir ve 26/10/2019 tarihinde H.B.Ü. ile evlenmiştir. Başvuru dosyasındaki bilgilere göre 20/10/2020 tarihinden sonra eşinden ayrı yaşamaya başlayan başvurucu ile eşi arasında devam eden bir boşanma davası bulunmaktadır.

3. 20/10/2020 tarihinde eşiyle yaşadığı bir tartışma sebebiyle kolluk güçlerinin evlerine geldiğini, bu durumda dahi eşinden korktuğu için herhangi bir girişimde bulunmadığını belirten başvurucu, 21/10/2020 tarihinde evi terk ederek anne ve babasıyla yaşamaya başlamıştır.

4. Başvurucu 19/1/2021 tarihinde polis merkezine başvurmuştur. Polis merkezinde başvurucunun ve şüpheli olarak eşinin ifadesi alınmış, genel adli muayene raporu alınması için başvurucu, Sivas Numune Hastanesine sevk edilmiştir.

5. Sivas Cumhuriyet Başsavcılığına (Başsavcılık) başvurarak boşanma aşamasında olduğu eşinden evli ve beraber yaşadığı süreçte cinsel ve fiziksel şiddet gördüğüne dair kolluk ifadesinde belirttiği hususlara benzer şekilde ifade veren başvurucu, eşinden şikâyetçi olmuştur. Başvurucu, ifadesinde istememesine rağmen eşinin kendisini sürekli ters ilişkiye zorladığını, fiziksel şiddet uyguladığını, tehditlerde bulunduğunu, eşinden korktuğu için bu hususlara ilişkin rapor almaktan veya kolluk güçlerine başvurmaktan çekindiğini ifade etmiştir.

6. Başvurucunun 19/1/2021 tarihli genel adli muayene raporunda özetle uyluk, baldır ve iman tahtasında ekimozların bulunduğu, ayrıca başvurucuda hemoroid ve anal fissür tespit edildiği belirtilmiştir.

7. Başsavcılık 19/1/2021 tarihinde ,başvurucunun eşinin şüpheli olarak ifadesini almıştır. Başvurucunun eşi ifadesinde özetle eşiyle problem yaşadığını ancak fiziksel veya cinsel şiddette bulunmadığını, eşinin boşanma davasında kullanmak üzere delil ürettiğini, aradan uzun bir süre geçmesine rağmen böyle bir şikâyette bulunmasının bu durumu desteklediğini, eşinin kaşınma problemi olması sebebiyle dermatoloğa başvurduklarını, raporda belirtilen ekimozların da bu sebeple ortaya çıkmış olabileceğini düşündüğünü belirtmiştir.

8. Başsavcılığın tanık olarak ifadesine başvurduğu İ.Ü. 20/10/2020 tarihinde başvurucu ile eşi arasında yaşanan olayda aralarını bulması için çağrıldığını, başvurucunun ne kolluk görevlilerine ne de kendisine şiddet gördüğüne dair bir beyanı olduğunu belirtmiştir.

9. 20/1/2021 tarihinde Başsavcılık, başvurucuda tespit edilen ekimozların eski olmadığını, yaklaşık üç ay öncesine tesadüf edecek ekimozlara rastlanmadığını, başvurucunun güncel bir şiddet şikâyetinin olmadığını, cinsel şiddete ilişkin olarak ne 20/10/2020 tarihinde ne de sonrasında herhangi bir şikâyette bulunulmadığını, taraflar arasındaki anlaşmazlıkların da dikkate alınması suretiyle değerlendirme yapılması gerektiği belirtilerek konuya ilişkin herhangi bir delil olmadığı gerekçesiyle başvurucunun eşi hakkında kovuşturmaya yer olmadığına dair karar vermiştir.

10. Başvurucunun karara karşı yaptığı itiraz reddedilerek 16/2/2021 tarihinde başvurucuya tebliğ edilmiştir.

11. Başvurucu 12/3/2021 tarihinde bireysel başvuruda bulunmuştur.

12. Komisyonca başvurunun kabul edilebilirlik ve esas incelemesinin Bölüm tarafından yapılmasına karar verilmiştir.

II. DEĞERLENDİRME

13. Başvurucu, boşanma aşamasındaki eşinden cinsel ve fiziksel şiddet gördüğüne dair şikâyeti sonucunda etkili bir soruşturma yapılmadığı gerekçesiyle kötü muamele yasağı ile etkili başvuru hakkının ihlal edildiğini iddia etmiştir. Adalet Bakanlığı (Bakanlık), görüşünde yerleşik içtihatların dikkate alınması gerektiği, başvurucunun şikâyetiyle ilgili gerekli işlemlerin yapıldığı ileri sürülmüştür. Başvurucu, Bakanlık görüşüne karşı beyanda bulunmamıştır.

14. Başvuru, kötü muamele yasağının usul boyutu kapsamında incelenmiştir.

15. Anayasa’nın 17. maddesi -“Devletin temel amaç ve görevleri” kenar başlıklı 5. maddesindeki genel yükümlülükle birlikte yorumlandığında- bir kimsenin devlet görevlilerinin 17. maddenin üçüncü fıkrasını ihlal eden bir muamelesine uğradığına ilişkin savunulabilir bir iddiada bulunması hâlinde etkili bir soruşturma yürütülmesini gerektirir. Bu usul yükümlülüğü, iddianın savunulabilir olması şartıyla devlet görevlisi olmayan kişilerin kötü muamele teşkil eden eylemleri yönünden de geçerlidir (bazı değişiklilerle bkz. Özlem Tuncel Kaya, B. No: 2013/8868, 10/3/2016, § 35). Kötü muamelenin kasten yapıldığının ileri sürüldüğü durumlarda iddia hakkında ivedilikle bir ceza soruşturması başlatılmalıdır.Soruşturmada olayı aydınlatabilecek ve sorumluların belirlenmesini sağlayabilecek tüm deliller toplanmalıdır. Dahası soruşturma süreci, gerektiği ölçüde kamu denetimine ve mağdurun erişimine açık olmalı; mağdur soruşturmaya etkili şekilde katılabilmeli, soruşturmada makul bir özen ve süratle hareket edilmelidir. Ayrıca yetkililer, soruşturmayı sonlandırmak için aceleci davranmamalı ve temelden yoksun sonuçlara dayanmamalıdır (Ali Rıza Özer ve diğerleri [GK], B. No: 2013/3924, 6/1/2015, §§ 101-103; S.D., B. No: 2013/3017, 16/12/2015, §§ 111-114; Veli Saçılık (2), B. No: 2018/24614, 18/10/2022, § 16).

16. Somut olayda başvurucunun şikâyeti sonrasında Başsavcılık, başvurucunun eşinin şüpheli olarak ifadesini almış, başvurucu hakkında genel adli raporu düzenlenmesi için başvurucuyu hastaneye sevk etmiş, düzenlenen raporu değerlendirmiş, başvurucunun güncel ya da eskiye dair herhangi bir yaralanmasına tesadüf edilmediğini belirtmiştir. Ayrıca Başsavcılık cinsel şiddet yönünden de değerlendirmede bulunmuş, başvurucu ile eşi arasındaki ihtilafı vurgulayarak sonuca ulaşmıştır. Bu durumda Başsavcılıkça yürütülen soruşturmanın etkisiz olduğundan bahsedilemeyecektir.

17. Açıklanan gerekçelerle kötü muamele yasağının ihlal edildiğine ilişkin iddianınaçıkça dayanaktan yoksun olması nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.

III. HÜKÜM

Açıklanan gerekçelerle;

A. Kamuya açık belgelerde başvurucunun kimliğinin gizli tutulması talebinin KABULÜNE,

B. Kötü muamele yasağının ihlal edildiğine ilişkin iddianın KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,

C. Yargılama giderlerinin başvurucu üzerinde BIRAKILMASINA 31/10/2024 tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.